7 najciekawszych tras podziemnych w Polsce
Podziemne trasy turystyczne to wspaniała atrakcja zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych. Jaskinie, dawne kopalnie, podziemne labirynty i tunele, to miejsca niezwykle ciekawe i tajemnicze. Na terenie Polski jest ich naprawdę dużo. Które trasy podziemne szczególnie warto odwiedzić? Wybraliśmy i opisaliśmy siedem takich tras, naszym zdaniem najciekawszych. Zobaczcie sami.
Jaskinia Raj w Chęcinach
Jaskinia Raj jest jedną z najbardziej znanych atrakcji turystycznych Gór Świętokrzyskich i jedną z najpiękniejszych jaskiń krasowych w Polsce. Dla zwiedzających została ona udostępniona w 1972 roku, jednak wyłącznie pod opieką przewodnika.
Jest to niewielka jaskinia, jednak wyróżnia się wśród polskich jaskiń bogatą i dobrze zachowaną szatą naciekową. Należy też do nielicznych jaskiń oświetlonych elektrycznie. Korytarze jaskini wytworzone zostały w wapieniach środkowego dewonu, które ok. 360 milionów lat temu powstały na dnie płytkiego morza.
Długość trasy turystycznej wynosi 180 metrów i rozpoczyna się w pawilonie, gdzie zorganizowana jest wystawa muzealna wprowadzająca turystów w tematykę krasu. Zobaczymy tam znalezione w namulisku krzemienne narzędzia pracy człowieka neandertalskiego, zamieszkującego jaskinię ok. 50.000 lat temu, a także szczątki prehistorycznych zwierząt – mamuta, nosorożca włochatego, niedźwiedzia jaskiniowego – będących obiektem polowań i szukających w jaskini schronienia. W muzeum odtworzone zostało obozowisko rodziny neandertalskiej z trzema naturalnej wielkości postaciami.
Zwiedzając jaskinię zwróćmy uwagę na ogromne głazy, które oderwały się od stropu, a później zostały pokryte naciekami oraz na kolumnę naciekową o nazwie Harfa, prześwitująca po podświetleniu. Ciekawymi elementami wewnątrz jaskini są również kolumny naciekowe i stalaktyty, liczne skamieniałości koralowców w ścianach a takze jeziorka, misy martwicowe i pola ryżowe. Wielką rzadkością są pizoidy, czyli luźne nacieki w kształcie kulek, zwane perłami jaskiniowymi.
Warto pamiętać, że Jaskinia Raj jest rezerwatem przyrody o mocno ograniczonym dostępie. Dlatego też obowiązują tam różnorodne ograniczenia, m.in. dotyczące dziennej liczby zwiedzających. Aby mieć pewność, że zwiedzenie jaskini będzie możliwe w wybranym przez nas terminie, należy odpowiednio wcześniej zarezerwować i opłacić bilety.
Kopalnie soli w Wieliczce i Bochni
Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni stanowią jedne z najstarszych kopalni soli kamiennej na świecie i najdłużej czynne zakłady przemysłowe. Zabytkowa Kopalnia Soli w Wieliczce została wpisana na listę UNESCO w 1978 roku, jako jeden z pierwszych 12 obiektów na świecie. W roku 2013 wpis rozszerzono o Zabytkową Kopalnię Soli w Bochni.
W Wieliczce możemy skorzystać z trzykilometrowej trasy turystycznej, która wiedzie przez kilka dużych komór, udostępnionych do zwiedzania na głębokościach od 64 do 135 metrów. Wielicka kopalnia ma dziewięć poziomów, z których pierwszy – poziom Bono – leży na głębokości 64 metrów, zaś ostatni na głębokości 327 metrów. Za wejście do kopalni służy szyb Daniłowicza.
Trasę pieszą uzupełnia Muzeum Żup Krakowskich usytuowane na III poziomie. Zbiory eksponowane są tu w 14 komorach. Łączna długość przejść łączących około 3000 wyrobisk - chodników, pochylni, komór eksploatacyjnych, szybów, i szybików, przekracza 300 kilometrów.
Zabytkowa Kopalnia Soli Bochnia to najstarsza na ziemiach polskich kopalnia, w której rozpoczęto wydobycie soli kamiennej. Jej początki sięgają 1248 r. Po blisko ośmiu wiekach eksploatacji przypomina niezwykłe podziemne miasto, zachwycając niepowtarzalnymi wyrobiskami, kaplicami wykutymi w solnych skałach oraz oryginalnymi rzeźbami i urządzeniami wykorzystywanymi przed wiekami. Kopalnię można zwiedzać na dwa sposoby: pieszo lub łodziami.
Wnętrze kopalni to unikatowe komory o charakterystycznym kształcie i układzie geologicznym, surowe kaplice oraz narzędzia górnicze, którymi posługiwano się przed wiekami. Dzięki niespotykanej w skali światowej Podziemnej Ekspozycji Multimedialnej zwiedzanie ma charakter podróży przez historię soli, która rozpoczyna się w epoce panowania księcia Bolesława Wstydliwego i księżnej Kingi. Swoje opowieści snują polscy królowie, żupnicy genueńscy i duch cystersa.
Podziemne miasto na wyspie Wolin
W Świnoujściu, na wyspie Wolin, znajduje się obiekt militarny, którego tajemnica przez lata była pilnie strzeżona. Jest to sieć podziemnych korytarzy łączących kilka wielkich schronów, ukrytych pod nadmorskimi wydmami. Podczas II wojny światowej stały tam potężne działa, które chronione setkami ton betonu miały za zadanie obronę bazy Kriegsmarine w Świnoujściu. Po wojnie kompleks przebudowano, a schrony połączono kilometrem podziemnych korytarzy tworząc podziemne miasto.
Ze względu na specyfikę obiektu zwiedzanie trwa około dwóch godzin i odbywa się ono tylko i wyłącznie z przewodnikiem. Podziemne Miasto w zależności od pory roku otwarte jest o określonych godzinach, jednak p przypadku grup zorganizowanych istnieje możliwość rezerwacji i ustalenia indywidualnego terminu zwiedzania.
Co ważne, program zwiedzania każdorazowo dopasowywany jest do wieku zwiedzających. Niestety ze względu na to, że tunele i schrony znajdują się pod ziemią, trzeba liczyć się z tym, że łącznie na trasie do pokonania jest około 40 schodów, które rozłożone są po parę stopni w kilku miejscach. Warto dodać że niektóre osoby, np. mające klaustrofobie mogą mieć problem z przemieszczaniem się pod ziemią. Ze względu na niską temperaturę wewnątrz obiektu nie przekraczającą 10°C zalecane jest zabranie ze sobą ciepłej odzieży.
Podziemia Rynku Głównego w Krakowie
Podziemia Rynku Głównego w Krakowie to jedna z największych i najlepiej ocenianych atrakcji w mieście. W sumie na miejscu zobaczyć możemy m.in. z 700 zabytków archeologicznych, 500 elektronicznych odwzorowań zabytków, kilku filmów animowanych i dokumentalnych, manekinów i makiet, 600 rekonstrukcji cyfrowych 3D, 30 stanowisk multimedialnych i 37 monitorów dotykowych.
Podziemia Rynku Głównego przygotowane są na powierzchni ok. 6 tys. m2 z czego sporą część stanowią szklane podłogi i podesty ułatwiające zwiedzanie a przede wszystkim dające pełniejszy dostęp do wykopalisk. Z kładek zawieszonych ponad średniowiecznymi traktami, można zobaczyć dawne zagrody, domy i kramy, wodociągi, a nawet groby.
Pod płytą rynku przygotowano rezerwat archeologiczno-architektoniczny, wystawy muzealne, pokazy filmów i prezentacje multimedialne. Przebieg trasy turystycznej wyznaczają odkryte relikty archeologiczne oraz włączony do ekspozycji ciąg północno-wschodnich piwnic Sukiennic.
W parku archeologicznym, znajdującym się 8 metrów pod powierzchnią rynku, zobaczymy niespotykany w Europie przekrój wielkiego, tętniącego życiem, średniowiecznego miasta. Odnalezione zabytki potwierdzają ciągłość handlu, który nieprzerwanie trwa w tym samym miejscu od ponad 800 lat.
Stara Kopalnia w Wałbrzychu
Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia w Wałbrzychu to największa atrakcja turystyki poprzemysłowej w Polsce, mieszcząca się na terenie dawnej Kopalni Węgla Kamiennego „Julia”. Obecnie to 4,5 hektara zabytkowych obiektów poprzemysłowych, wzbogaconych o autentyczne wyposażenie obejmujące zabezpieczony i udostępniony zwiedzającym kopalniany park maszynowy. Dzięki pracującym w Starej Kopalni przewodnikom-górnikom, którzy przed laty pracowali w KWK „Julia”, każdy ze zwiedzających może nie tylko obejrzeć ogromną skalę kopalnianej infrastruktury, ale także ma możliwość poznania specyfiki niebezpiecznej i wymagającej pracy górnika.
W doskonale zachowanym kompleksie poprzemysłowym zawiera się wiedza o historii i kulturze górnictwa węglowego, jak również o przemyśle ceramicznym na Dolnym Śląsku. W strukturach Starej Kopalni działa: Muzeum Przemysłu i Techniki, Galeria Sztuki Współczesnej, Centrum Ceramiki Unikatowej a także kawiarnia i pokoje gościnne.
Muzeum, ze względu na swoje walory zabytkowe obiekt objęty jest trwałą ochroną konserwatorską. Kompleks kopalni zawiera łaźnię, lampownię, kotłownie, warsztat mechaniczny, budynki maszyn wyciągowych, nadszybia, wieże szybów “Julia”, “Sobótka” i “Dampf”, wieżę widokową, podziemny tunel odstawy kamienia, a także budynki zakładu przeróbki mechanicznej węgla, składającej się z pełnego ciągu technologicznego: sortowni, płuczki i flotacji.
Ekspozycja stała prezentuje dawne mapy i pamiątki związane z miernictwem, oświetleniem, przedmioty z zakresu ratownictwa górniczego i tradycji górniczych. Prezentowane jest także drobne wyposażenie górników podczas pracy i kopalniana dyspozytornia.
Trasa zwiedzania obejmuje maszynownię szybu “Sobótka”, gdzie mieści się wyjątkowa zabytkowa elektryczna maszyna wyciągowa wraz z przetwornicą prądu zmiennego na stały, pracujące od 1912 r. i eksploatowane aż do likwidacji kopalni. Ekspozycja w kopalnianych warsztatach mechanicznych prezentuje ich dawne wyposażenie. Część wystaw ma charakter multimedialny. W Starej Kopalni znajduje się także plenerowa wystawa elementów zabytkowych maszyn górniczych i podziemna trasa turystyczna, gdzie zaprezentowane zostały narzędzia i urządzenia stosowane w pracy pod ziemią.
Muzeum Kanału „Dętka” w Łodzi
Muzeum Kanału „Dętka” to oryginalny zabytek hydrotechniki. Mieści się w Łodzi, w podziemnym, owalnym zbiorniku na wodę deszczową, która była gromadzona tam w celu płukania miejskiej sieci kanalizacyjnej. Zbiornik ten powstał w 1926 roku i mieścił około 300 metrów sześciennych deszczówki
Jako jeden z pierwszych odcinków miejskiej kanalizacji zaprojektowany został przez brytyjskiego inżyniera, Williama Heerleina Lindleya, a nadzór nad całością prac konstrukcyjnych sprawował inżynier Stefan Skrzywan, budowniczy łódzkich wodociągów.
Obecnie Muzeum Kanału „Dętka” to wspaniała atrakcja turystyczna. Jako pierwszy w Polsce kanał otwarty dla zwiedzających, jest pionierskim założeniem muzealnym i niekwestionowaną atrakcją turystyczną Łodzi. Wykonany z czerwonej cegły korytarz „Dętki” ma ponad 142 metry długości, około 1,5 metra szerokości i 187 centymetrów wysokości, co sprawia, że można nim swobodnie spacerować, obchodząc jeden z głównych punktów miasta – plac Wolności – pod ziemią.
Muzeum Kanału „Dętka” to nie tylko zwiedzanie. Odbywają się tu zajęcia edukacyjne i wydarzenia skierowane zarówno do dzieci, młodzieży, dorosłych i seniorów – grup oraz gości indywidualnych. To jedyna w Łodzi podziemna przestrzeń o tak wielu możliwościach. „Dętka” jest chętnie wynajmowana przez organizatorów sesji zdjęciowych, plenerów filmowych, gier miejskich czy aktywnych spotkań integracyjnych.
Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach
Zabytkowa Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach to jedyna w Polsce podziemna trasa turystyczna umożliwiająca zwiedzanie podziemi dawnej kopalni kruszców srebronośnych, założonej w triasowych dolomitach i wapieniach. Kopalnia jest jedną z czterech Gwiazd Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego, natomiast w 2014 roku dołączyła ona do Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego, jako tzw. Punkt Kotwiczny.
Kopalnia tanowi jeden z dwóch udostępnionych do zwiedzania w 1976 roku fragmentów wyrobisk podziemnych Królewskiej Kopalni Fryderyk, która funkcjonowała od 1784 roku do 1911 lub 1912 roku. Jest częścią podziemnego labiryntu wyrobisk górniczych, chodników i sztolni odwadniających, którego długość wynosi ponad 150 km.
Na głębokości 40 m powstał szlak turystyczny o długości 1740 m i kształcie trójkąta, łączący trzy szyby: „Anioł”, „Żmija” i „Szczęść Boże”. W czasie niezwykłej wędrówki turyści oglądają pochodzące z XVIII i XIX w. przodki górnicze, dawne stanowiska pracy i narzędzia. Co ciekawe, blisko 300-metrowy fragment trasy trzeba pokonać łodzią.
W budynku nadszybia Kopalni Srebra znajduje się multimedialna wystawa, na której prezentowane są treści związane z historią, geologią, technikami wydobycia i odwadniania tarnogórskich podziemi. Można tam obejrzeć m.in. dawne narzędzia, płuczkę, lampy używane pod ziemią, kubły do wydobywania urobku, a także górniczą przenośną toaletę. Jednym z elementów wystawy jest maszyna parowa, pierwsza na Górnym Śląsku, zainstalowana na obecnych terenach miasta w 1788 roku.
Na terenie kopalni znajdują się: sala kinowo-konferencyjna, restauracja, sklepy z pamiątkami i minerałami oraz parking. Trasa Zabytkowej Kopalni Srebra jest przystosowana dla osób niepełnosprawnych. W podziemiach panuje specyficzny mikroklimat o stałej temperaturze 10 °C, warto więc na wycieczkę zabrać ciepłe ubrania.
Agnieszka Skrzyńska - Michalczewska
Komentarze
