Atrakcje regionu: poznaj Olsztynek

Mały Olsztyn

W miejscu, gdzie obecnie wznoszą się zabudowania Olsztynka, swoje terytorium miało pruskie plemię Sasinów. Ziemie zostały opanowane przez Krzyżaków, ci budowali zamki obronne, wokół których osiedlali się ludzie. Wraz z upływem czasu z niewielkich skupisk, wykształcały się miasta. Tak stało się w przypadku Olsztynka…

Powstanie miasta wiąże się z działalnością komtura ostródzkiego Güntera von Hohensteina, inicjatora budowy olsztyneckiego zamku. Prawa miejskie oraz nazwę Hohenstein nadano osadzie 1 października 1359 roku, a pod dekretem podpisał się wielki mistrz Winrich von Kniprode. Co ciekawe, w źródłach polskich, takich jak kronika Jana Długosza, występuje też inna wersja nazwy miasta – „Parvum Olstin” czyli „Mały Olsztyn”.

Ważnym punktem średniowiecznego miasta był zamek, znajdujący się na niedużym wzniesieniu, oraz kościół parafialny. Budynki te zostały otoczone murami obronnymi, natomiast dostępu do grodu broniła drewniana palisada. Centralnym punktem miasta był rynek z ratuszem, przy którym postawiono mieszczańskie domy, zajmowane przez rzemieślników.

Znani ludzie związani z Olsztynkiem

Z Olsztynkiem związane były znane postaci świata nauki. Do najwybitniejszych na pewno należy wspominany do dziś Krzysztof Celestyn Mrongowiusz, filolog oraz badacz polskości. Chociaż większość dorosłego życia spędził w Gdańsku, nigdy nie zapomniał o rodzinnych stronach. Został upamiętniony również w rodzinnym Olsztynku – nadal istnieje tu Dom Mrongowiusza, gdzie mieści się poświęcona mu wystawa, w okolicach rynku ustawiono pomnik, a jego imieniem nazwano zespół szkół i najdłuższą ulicę w mieście.

Poza Mrongowiuszem z Olsztynkiem związany był badacz historii i kultury regionu, Max Poeppen oraz Emil von Behring, twórca immunologii i laureat Nagrody Nobla. Ten ostatni był absolwentem miejscowej szkoły.

To tylko trzy z całego panteonu wybitnych postaci mających do czynienia z Olsztynkiem.

Bitwa pod Tannenbergiem

Ważnym wydarzeniem w historii miasta jest bitwa pod Tannenbergiem. W 1914 roku niedaleko Olsztynka naprzeciw siebie stanęły siły Cesarstwa Niemieckiego i Imperium Rosyjskiego. Po krwawej, zaciętej walce zwyciężyli Niemcy. Wydarzenie zostało upamiętnione monumentem, który ustawiono w okolicach miasta (1927 r.). Po śmierci prezydenta Paula von Hindenburga w Tannenberg-Denkmal złożono jego ciało i utworzono mauzoleum. Jednak nie zachowało się ono do naszych czasów – gdy wojska niemieckie w 1945 roku uciekały przed Armią Czerwoną, Tannenberg-Denkmal wysadzono w powietrze.

Obecnie przed ratuszem w Olsztynku stoi lew, który pierwotnie znajdował się niedaleko mauzoleum.

To trzeba zobaczyć

Olsztynek jest miasteczkiem, w którym znajduje się mnóstwo ciekawych miejsc. To cenne zabytki, ale i bardziej współczesne obiekty. Co koniecznie trzeba tu zobaczyć?

Muzeum Budownictwa Ludowego
Skansen w Olsztynku to prawdziwy hit turystyczny. Miejsce ożywa szczególnie latem, gdy organizowane są wydarzenia i festyny związane z życiem wsi. Muzeum powstało na początku XX wieku w Królewcu, jednak szybko okazało się, że dla eksponatów potrzeba naprawdę dużo miejsca. W 1941 roku przeniesiono je do Olsztynka. Podziwiać tam można niezwykłej urody budowle z Warmii, Mazur, Powiśla i Pruskiej Litwy (mieszkalne, sakralne, zabudowania gospodarcze i przemysłowe). Skansen w Olsztynku, stale rozbudowywany, jest jednym z największych w kraju i w Europie. Zwiedzając go można wyjątkowo ciekawie spędzić bez mała kilka godzin.

Gotycki zamek
Obecnie dawny zamek krzyżacki jest siedzibą zespołu szkół, warto jednak obejrzeć go z bliska, gdyż zachował swój oryginalny charakter. Gmach pełnił funkcję warowni, a oprócz tego również mieszkania dla rycerzy, załogi i służby, stąd miejsce na kaplicę, refektarz, łaźnię i zbrojownię. W XIX wieku pomieszczenia zaadaptowano na potrzeby szkoły.

Dom Mrongowiusza
Miejsce urodzin Krzysztofa Mrongowiusza to niepozorny jednopiętrowy dom przy rynku, który przytulony jest do murów miejskich. Wybudowano go w XVI wieku – powstał z fragmentu baszty –  przeszedł wtedy na własność parafii ewangelickiej. Dzisiaj mieści się tam ekspozycja poświęcona Mrongowiuszowi.

Multimedialne Muzeum Obozu Jenieckiego Stalag I B Hohenstein i Historii Olsztynka
Miejsce to zajmuje poddasze ratusza miejskiego, stojącego w rynku. Można zobaczyć tam walory turystyczne gminy, a w kolejnej sali poznać historię jednego z największych obozów jenieckich w Prusach Wschodnich. Działał przez cały czas trwania drugiej wojny światowej, więziono w nim między innymi żołnierzy polskich, rosyjskich, francuskich.

Huta Szkła Artystycznego
Można tam zobaczyć, jak powstają szklane cuda, a także zwiedzić galerię z wyrobami (otwartą od lipca do września). Oferta huty szkła obejmuje również udział w pokazach, które odbywają się w miesiącach letnich.

fot. Bartlomiej Mostek / Flickr.com CC0