Atrakcyjne Podkarpacie: Wola Wielka i okolice
Podkarpacie jest niezwykle ciekawym, różnorodnym i atrakcyjnym regionem Polski. I tak naprawdę każde turysta znajdzie tam coś interesującego dla siebie. Zabytkowa, często drewniana architektura, malownicze krajobrazy oraz piękne, klimatyczne miejscowości. Jednym z miejsc wartych odwiedzenia jest Wola Wielka. Dlaczego? O tym poniżej!
Wola Wielka jest małą, ale niezwykle atrakcyjną wsią położoną w województwie podkarpackim, w gminie Narol. Przez turystów odwiedzana najczęściej przy okazji, w drodze na urlop czy też podczas zwiedzania podkarpackiego Szlaku Architektury Drewnianej, do którego cerkiew została włączona.
Bo to właśnie Cerkiew Opieki Bogurodzicy w Woli Wielkiej, dawna cerkiew greckokatolicka, jest największą atrakcją turystyczną Woli Wielkiej. Ta cerkiew wraz z drewnianą dzwonnicą, przycerkiewnym cmentarzem i ogrodzeniem wpisano na listę zabytków.
Cerkiew postawił w 1755 wójt wsi - Bazyli Szcziry, wraz z wiejską gromadą. W 1844 roku wykonano kamienną podmurówkę, dobudowano zakrystię i przystawiono w nawie chór muzyczny. Nieco później, bo w 1857 roku odnowiono dzwonnicę. W latach 90 XIX wieku przebudowano zakrystię oraz dach nad nawą, który pokryto blachą, a dachy pozostało pobito nowym gontem. W roku 1893 malarz Joan Manastyrski wykonał polichromię ścian.
W 1947 roku po wysiedleniu ludności ukraińskiej cerkiew przejął kościół rzymskokatolicki. Zaś od 1994 roku, po wybudowaniu nowej kaplicy w Woli Wielkiej, świątynia pozostaje nieużytkowana, znajduje się pod opieką Fundacji Pro Akademia Narolense.
Jak wygląda cerkiew w Woli Wielkiej? Zbudowana jest z drewna sosnowego, o konstrukcji zrębowej, na kamiennej podmurówce, orientowana, trójdzielna, na planie trzech prostokątów: szersza i wyższa nawa, prezbiterium i babiniec. Na ścianach wsparte na rysiach dookolne wydatne zadaszenie. Powyżej zadaszenia ściany oszalowane pionowo z listwowaniem. Nawa przykryta ośmiopołaciową kopułą na niskim tamburze z pendentywami zwieńczoną cebulastym hełmem z latarnią; dachy kalenicowe nad babińcem i prezbiterium, kryte blachą.
Wewnątrz nad babińcem i sanktuarium pozorne sklepienie kolebkowe. Pierwotną polichromię naścienną zamalowano. W nawie chór śpiewaczy wsparty na dwóch belkach oraz fragment późnobarokowego ikonostasu. Część wyposażenia cerkwi znajduje się w muzeach w Łańcucie i Lubaczowie.
Bardzo często turyści, miłośnicy drewnianej architektury czy też małych, klimatycznych wsi, będąc w Woli Wielkiej, odwiedzają także inne okoliczne miejscowości. Równie ciekawe. Jednym z takich miejsc jest miejscowość Kniazie, położona niespełna 10 km od Woli Wielkiej, ale już na Lubelszczyźnie. Tam znajdują się ruiny cerkwi, które widzieliśmy w filmie "Zimna wojna" w reżyserii Pawła Pawlikowskiego.
Cerkiew została uszkodzona podczas II wojny światowej w 1941 i spalona w 1944. Aktualnie świątynia znajduje się w stanie ruiny, dlatego podczas zwiedzania należy zachować szczególną ostrożność.
W pobliżu znajduje się murowana dzwonnica parawanowa i rozległy cmentarz, na którym zachowało się wiele nagrobków z warsztatów bruśnieńskich. Na wielu z nich można odczytać inskrypcje zapisane łaciną i cyrylicą. Wokół cerkwi i na cmentarzu rosną piękne, bardzo stare drzewa, które zasługują na miano pomników przyrody.
Kolejne warte odwiedzenia miejsce to cerkiew św. Paraskewy w Radrużu będąca jedną z najstarszych i najlepiej zachowanych obiektów drewnianego budownictwa cerkiewnego w Polsce. Znalazła się na prestiżowej, międzynarodowej liście World Monuments Fund, która obejmuje bezcenne obiekty warte ratowania i wsparcia finansowego. Od 2013 r. znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO jako jeden z 16 obiektów z grupy „Drewniane cerkwie w polskim i ukraińskim regionie Karpat”. W 2017 r. cerkiew otrzymała status Pomnika Historii na mocy rozporządzenia Prezydenta Rzeczpospolitej. Obecnie stanowi filię Muzeum Kresów w Lubaczowie.
Poszukaj noclegu w okolicy
Bo to właśnie Cerkiew Opieki Bogurodzicy w Woli Wielkiej, dawna cerkiew greckokatolicka, jest największą atrakcją turystyczną Woli Wielkiej. Ta cerkiew wraz z drewnianą dzwonnicą, przycerkiewnym cmentarzem i ogrodzeniem wpisano na listę zabytków.
Cerkiew postawił w 1755 wójt wsi - Bazyli Szcziry, wraz z wiejską gromadą. W 1844 roku wykonano kamienną podmurówkę, dobudowano zakrystię i przystawiono w nawie chór muzyczny. Nieco później, bo w 1857 roku odnowiono dzwonnicę. W latach 90 XIX wieku przebudowano zakrystię oraz dach nad nawą, który pokryto blachą, a dachy pozostało pobito nowym gontem. W roku 1893 malarz Joan Manastyrski wykonał polichromię ścian.
W 1947 roku po wysiedleniu ludności ukraińskiej cerkiew przejął kościół rzymskokatolicki. Zaś od 1994 roku, po wybudowaniu nowej kaplicy w Woli Wielkiej, świątynia pozostaje nieużytkowana, znajduje się pod opieką Fundacji Pro Akademia Narolense.
Jak wygląda cerkiew w Woli Wielkiej? Zbudowana jest z drewna sosnowego, o konstrukcji zrębowej, na kamiennej podmurówce, orientowana, trójdzielna, na planie trzech prostokątów: szersza i wyższa nawa, prezbiterium i babiniec. Na ścianach wsparte na rysiach dookolne wydatne zadaszenie. Powyżej zadaszenia ściany oszalowane pionowo z listwowaniem. Nawa przykryta ośmiopołaciową kopułą na niskim tamburze z pendentywami zwieńczoną cebulastym hełmem z latarnią; dachy kalenicowe nad babińcem i prezbiterium, kryte blachą.
Wewnątrz nad babińcem i sanktuarium pozorne sklepienie kolebkowe. Pierwotną polichromię naścienną zamalowano. W nawie chór śpiewaczy wsparty na dwóch belkach oraz fragment późnobarokowego ikonostasu. Część wyposażenia cerkwi znajduje się w muzeach w Łańcucie i Lubaczowie.
Ciekawe jest także samo otoczenie świątyni. Obok cerkwi usytuowana jest drewniana dwukondygnacyjna dzwonnica na rzucie kwadratu, konstrukcji słupowo-ramowej, zwieńczona galeryjką i blaszanym dachem namiotowym. Wokół cerkwi znajdują się wapienne nagrobki z ośrodka kamieniarskiego w Bruśnie. Cmentarz przycerkiewny otoczono murkiem z łamanych bloków wapienia.
Bardzo często turyści, miłośnicy drewnianej architektury czy też małych, klimatycznych wsi, będąc w Woli Wielkiej, odwiedzają także inne okoliczne miejscowości. Równie ciekawe. Jednym z takich miejsc jest miejscowość Kniazie, położona niespełna 10 km od Woli Wielkiej, ale już na Lubelszczyźnie. Tam znajdują się ruiny cerkwi, które widzieliśmy w filmie "Zimna wojna" w reżyserii Pawła Pawlikowskiego.
Cerkiew została uszkodzona podczas II wojny światowej w 1941 i spalona w 1944. Aktualnie świątynia znajduje się w stanie ruiny, dlatego podczas zwiedzania należy zachować szczególną ostrożność.
W pobliżu znajduje się murowana dzwonnica parawanowa i rozległy cmentarz, na którym zachowało się wiele nagrobków z warsztatów bruśnieńskich. Na wielu z nich można odczytać inskrypcje zapisane łaciną i cyrylicą. Wokół cerkwi i na cmentarzu rosną piękne, bardzo stare drzewa, które zasługują na miano pomników przyrody.
Kolejne warte odwiedzenia miejsce to cerkiew św. Paraskewy w Radrużu będąca jedną z najstarszych i najlepiej zachowanych obiektów drewnianego budownictwa cerkiewnego w Polsce. Znalazła się na prestiżowej, międzynarodowej liście World Monuments Fund, która obejmuje bezcenne obiekty warte ratowania i wsparcia finansowego. Od 2013 r. znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO jako jeden z 16 obiektów z grupy „Drewniane cerkwie w polskim i ukraińskim regionie Karpat”. W 2017 r. cerkiew otrzymała status Pomnika Historii na mocy rozporządzenia Prezydenta Rzeczpospolitej. Obecnie stanowi filię Muzeum Kresów w Lubaczowie.
Poszukaj noclegu w okolicy
Agnieszka Skrzyńska - Michalczewska
Komentarze
