Atrakcyjne Podlasie: Nowogród
Nowogród, podobnie jak całe Podlasie kusi specyficznym klimatem, malowniczością i bliskością natury. To miejsce idealne na aktywny odpoczynek, zarówno w gronie rodziny, jak i przyjaciół. Piękne zabytki, cisza, spokój i mnóstwo ciekawych miejsc do odwiedzenia – wszystko to sprawia, że w tym regionie Polski nie można się nudzić.
Nowogród leży nad Narwią, ok. 15 km od Łomży. Dzisiejszy Nowogród położony jest na wzgórzu, jednak pierwotnie miasto zlokalizowane było u zbiegu rzek Narwi i Pisy, które dziś stanowią szlaki spływów kajakowych, łącząc dorzecze Wisły z Wielkimi Jeziorami Mazurskimi.
Pierwsze pisemne wzmianki o Nowogrodzie pochodzą z roku 1355. Mówią one o nadaniu przez króla Kazimierza Wielkiego ziemi warszawskiej Siemowitowi III. Zaś z 1320 roku pochodzi pieczęć Nowogrodu, która jest świadectwem istnienia kasztelanii. Na pieczęci widnieje wizerunek trzech murowanych baszt z otwartą bramą i napisem łacińskim „Signum Novogrodensis”. Od Siemowita III w 1375 r. Nowogród otrzymał jego syn - Janusz I Starszy. To on zbudował murowany zamek w miejsce spalonego wcześniej dwukrotnie drewnianego grodu kasztelańskiego. W 1427 roku Nowogród otrzymał prawa miejskie od Janusza I Starszego.
Odwiedzając Nowogród naszą uwagę na pewno przyciągną obiekty zabytkowe. Jednym z nich jest zamek, który powstał za panowania króla Polski Kazimierza Wielkiego na wzgórzu Ziemowita. Jest to jeden z najstarszych zamków w tym regionie. Wykopaliska archeologiczne wykazały, że zamek wznosił się przed dworkiem stojącym obecnie na terenie skansenu, a od miasta oddzielała go fosa. Na wale wcześniej istniejącego w tym miejscu grodu odsłonięto w 1969 roku ślady budynku zakończonego poligonalną apsydą i podwaliny pod dużą szafę ołtarza, które są przypuszczalnie pozostałościami wzmiankowanego w źródłach drewnianego kościoła św. Barbary istniejącego od XIV do XVII wieku.
Kolejne ciekawe miejsce to skansen im. Adama Chętnika, gdzie prezentowane jest budownictwo kurpiowskie (najczęściej XIX-wieczne). Skansen został założony w 1927 roku przez etnografa i działacza społecznego – Adama Chętnika. Wprawdzie podczas ostatniej wojny wiele zbiorów zostało zniszczonych bądź zagrabionych, jednak skansen udało się odbudować, a nawet powiększyć ilość znajdujących się w nim eksponatów. Obecnie skansen kurpiowski, mający charakter parku etnograficznego, prezentuje walory architektoniczne ok. 3000 obiektów, pochodzących z okolicznych terenów.
W Nowogrodzie znajduje się także zabytkowy kościół, pw. Narodzenia NMP. Pochodzi pierwotnie z XV w., jednak na przestrzeni lat był wielokrotnie przebudowywany po pożarach i zniszczeniach wojennych. Po zakończeniu ostatniej wojny, odbudowano go w latach 1946–1956, w latach 1980–1982 wykonano polichromie wnętrza kościoła, ufundowano dzwony i odbudowano wieże.
Obok kościoła mieści się zabytkowa plebania. Zbudowana została w 1882 roku. Nieopodal tych zabudowań znajduje się parafialny cmentarz grzebalny z bramą i cztery nagrobki o znaczeniu historycznym z 1850 roku.
Miłośnicy archeologii koniecznie powinni odwiedzić grodzisko stożkowate typu motte zwane „Górki”, które położone jest na granicy Nowogrodu i wsi Jankowo-Młodzianowo. Od XIII do XIV wieku wznosiła się na nim drewniana wieża rycerska, którą otaczała palisada. Grodzisko broniło przeprawy na rzece Narwi. Kolejny ważny punkt na mapie - grodzisko „Kępa” leżące u ujścia rzeki Pisy do Narwi. Trójkątny cypel wyniesiony nad poziom wody około 3–4 m jest odcięty od lądu półokrągłym rowem w odległości 40 m i otoczony wałem w odległości 90 m. Grodzisko funkcjonowało od IX do XIII wieku, gdy osadnictwo z tego miejsca przeniesiona na miejsce dzisiejszego Nowogrodu.
Poszukaj noclegu w Nowogrodzie
Pierwsze pisemne wzmianki o Nowogrodzie pochodzą z roku 1355. Mówią one o nadaniu przez króla Kazimierza Wielkiego ziemi warszawskiej Siemowitowi III. Zaś z 1320 roku pochodzi pieczęć Nowogrodu, która jest świadectwem istnienia kasztelanii. Na pieczęci widnieje wizerunek trzech murowanych baszt z otwartą bramą i napisem łacińskim „Signum Novogrodensis”. Od Siemowita III w 1375 r. Nowogród otrzymał jego syn - Janusz I Starszy. To on zbudował murowany zamek w miejsce spalonego wcześniej dwukrotnie drewnianego grodu kasztelańskiego. W 1427 roku Nowogród otrzymał prawa miejskie od Janusza I Starszego.
Co warto zobaczyć w Nowogrodzie?
Odwiedzając Nowogród naszą uwagę na pewno przyciągną obiekty zabytkowe. Jednym z nich jest zamek, który powstał za panowania króla Polski Kazimierza Wielkiego na wzgórzu Ziemowita. Jest to jeden z najstarszych zamków w tym regionie. Wykopaliska archeologiczne wykazały, że zamek wznosił się przed dworkiem stojącym obecnie na terenie skansenu, a od miasta oddzielała go fosa. Na wale wcześniej istniejącego w tym miejscu grodu odsłonięto w 1969 roku ślady budynku zakończonego poligonalną apsydą i podwaliny pod dużą szafę ołtarza, które są przypuszczalnie pozostałościami wzmiankowanego w źródłach drewnianego kościoła św. Barbary istniejącego od XIV do XVII wieku.
Kolejne ciekawe miejsce to skansen im. Adama Chętnika, gdzie prezentowane jest budownictwo kurpiowskie (najczęściej XIX-wieczne). Skansen został założony w 1927 roku przez etnografa i działacza społecznego – Adama Chętnika. Wprawdzie podczas ostatniej wojny wiele zbiorów zostało zniszczonych bądź zagrabionych, jednak skansen udało się odbudować, a nawet powiększyć ilość znajdujących się w nim eksponatów. Obecnie skansen kurpiowski, mający charakter parku etnograficznego, prezentuje walory architektoniczne ok. 3000 obiektów, pochodzących z okolicznych terenów.
W Nowogrodzie znajduje się także zabytkowy kościół, pw. Narodzenia NMP. Pochodzi pierwotnie z XV w., jednak na przestrzeni lat był wielokrotnie przebudowywany po pożarach i zniszczeniach wojennych. Po zakończeniu ostatniej wojny, odbudowano go w latach 1946–1956, w latach 1980–1982 wykonano polichromie wnętrza kościoła, ufundowano dzwony i odbudowano wieże.
Obok kościoła mieści się zabytkowa plebania. Zbudowana została w 1882 roku. Nieopodal tych zabudowań znajduje się parafialny cmentarz grzebalny z bramą i cztery nagrobki o znaczeniu historycznym z 1850 roku.
Miłośnicy archeologii koniecznie powinni odwiedzić grodzisko stożkowate typu motte zwane „Górki”, które położone jest na granicy Nowogrodu i wsi Jankowo-Młodzianowo. Od XIII do XIV wieku wznosiła się na nim drewniana wieża rycerska, którą otaczała palisada. Grodzisko broniło przeprawy na rzece Narwi. Kolejny ważny punkt na mapie - grodzisko „Kępa” leżące u ujścia rzeki Pisy do Narwi. Trójkątny cypel wyniesiony nad poziom wody około 3–4 m jest odcięty od lądu półokrągłym rowem w odległości 40 m i otoczony wałem w odległości 90 m. Grodzisko funkcjonowało od IX do XIII wieku, gdy osadnictwo z tego miejsca przeniesiona na miejsce dzisiejszego Nowogrodu.
Poszukaj noclegu w Nowogrodzie
Agnieszka Skrzyńska - Michalczewska
Komentarze
