Beskidy - najpiękniejsze pasmo górskie w Polsce!
Beskidy to grupa pasm górskich, które należą do łańcucha Karpat i położone są nie tylko na terytorium Polski, ale też państw ościennych. Nie każdy zdaje sobie sprawę, jak są rozległe i zróżnicowane, dlatego niżej przedstawiamy najważniejsze informacje o Beskidach.
Jako że Beskidy są niezwykle rozległe, na turystów czekają naprawdę zróżnicowane widoki. Mamy tu zarówno wysokie góry, jak też łagodne wzniesienia, nadające się na rodzinne wędrówki. Do tego dochodzą malownicze miasta, klimatyczne uzdrowiska oraz narciarskie kurorty.
W Beskidach jest nie tylko pięknie - dzięki licznym atrakcjom można spędzić tu naprawdę fantastyczny urlop. Do tego dochodzi rozbudowana baza wypoczynkowa. Noclegi w Beskidach znajdziemy zarówno w swojskiej agroturystyce, klimatycznych domkach, jak też eleganckich pensjonatach. Sprawdź najlepsze oferty z tego regionu:
Beskidy - najważniejsze informacje
Beskidy wchodzą w skład łańcucha Karpat (jest to najmłodsze pasmo górskie w Polsce). To oczywiście nie jedyne fakty na ich temat, które warto znać.
Położenie Beskidów
Beskidy są pasmem górskim, ciągnącym się na południu naszego kraju, ale nie leżą wyłącznie w granicach Polski - dzielimy je z Czechami, Słowacją oraz Ukrainą. Rozlokowały się od rzeki Beczwy w Czechach, aż po ukraińską rzekę Czeremosz. Ciągną się na długości 600 km, natomiast szerokość pasma Beskidów wynosi pomiędzy 50 a 70 km.
Ta część polskich gór sąsiaduje od północy z Pogórzem Karpackim, a od południa między innymi z Pieninami oraz Obniżeniem Orawsko-Podhalańskim. Najdalej na zachód wysuniętym pasmem jest Beskid Śląsko-Morawski, natomiast wschodnią flankę stanowią Beskidy Połonińskie.
Klimat Beskidów
Panuje tu klimat umiarkowany górski, ale im bliżej wschodu, tym bardziej nabiera on cech kontynentalnych. Warto zwrócić również uwagę, że tutejszy klimat charakteryzuje się zmienną pogodą, częstymi wiatrami oraz sporą ilością opadów (ponad 1200 mm rocznie). W górach śnieg pojawia się już w listopadzie (najobfitsze opady śniegu przypadają na przełomie lutego i marca), zaś najdłużej pokrywa lodowa utrzymuje się w Beskidzie Żywieckim.
Co ciekawe, Beskidy mają wykształcone piętra klimatyczne, co można zaobserwować na przykład na Babiej Górze. Tutejszy klimat zmienia się od umiarkowanie ciepłego do umiarkowanie zimnego w szczytowych partiach gór.
Piętra klimatyczne wiążą się także z beskidzką roślinnością:
-
do poziomu 900 m n.p.m. stoki górskie porastają lasy mieszane,
-
do wysokości 1150 m n.p.m. występują lasy regla dolnego, które składają się przede wszystkim ze świerka, z niewielką domieszką jodły i buka,
-
do 1360 m n.p.m. mamy piętro regla górnego, gdzie przeważa świerk,
-
najwyższe partie Beskidów porasta kosodrzewina, występują również łąki wysokogórskie (tzw. hale).
Budowa geologiczna Beskidów
Beskidy zostały wypiętrzone 20 milionów lat temu podczas orogenezy alpejskiej, co czyni z nich najmłodsze pasmo górskie w Polsce. Są zbudowane z fliszu karpackiego, czyli naprzemianległych warstw skał osadowych. Powstawały na dnie prehistorycznego oceanu, który przed 100 milionami lat znajdował się w miejscu dzisiejszych Karpat.
Formowanie Beskidów miało miejsce podczas paleogenu i neogenu. Za najstarszą część pasma uważa się pogranicze Beskidu Śląskiego oraz Pogórza Śląskiego.
Fauna i flora Beskidów
Flora Beskidów powiązana jest z górskimi piętrami. Jak już wspominaliśmy, występują tu lasy mieszane, lasy regla dolnego (przewaga świerka, występuje też jodła oraz buk), na piętrze regla górnego dominuje świerk, a w najwyższych partiach kosodrzewina i roślinność łąkowa.
Świat zwierzęcy można uznać za dość zróżnicowany. Beskidy zamieszkują bowiem przedstawiciele wielu gatunków - mamy tu między innymi rysie, żbiki, niedźwiedzie, wilki oraz jelenie. Wśród przedstawicieli ptaków warto wymienić orlika krzykliwego, myszołowa i gadożera zwyczajnego. Natomiast płazy i gady reprezentują salamandry plamiste, kumaki, żmije itp. Oprócz tego w górach żyje 3000 gatunków bezkręgowców!
Podział Beskidów
Beskidy są niezwykle rozległym terenem, składającym się z wielu mniejszych regionów. Do najpopularniejszych pasm Beskidów bez wątpienia należy Beskid Śląski, Żywiecki oraz Gorce. Tutaj najchętniej zaglądają turyści.
Warto jednak poznać najczęściej wskazywany podział Beskidów, tym bardziej, że nie dotyczy on jedynie terenu naszego kraju.
Beskidy Zachodnie
Beskidy Zachodnie to makroregion, który obejmuje następujące pasma górskie:
-
Beskid Śląsko-Morawski, położony na pograniczu Czech i Słowacji. Jego najwyższym szczytem jest Łysa Góra (1324 m n.p.m.).
-
Beskid Śląski - stolicą Beskidu Śląskiego jest miasto Bielsko-Biała, natomiast najwyższy szczyt to Skrzyczne (1257 m n.p.m.). Odchodzi od niego Pasmo Wiślańskie, gdzie można wyróżnić grupę Baraniej Góry, masyw Skrzycznego, Pasmo Równicy oraz grupę Klimczoka. Ciekawą opcją na wycieczkę jest np. Telesforówka z garbuskiem w tle, Malinowska Skała, czy też Trzy Kopce Wiślańskie. Warto też sprawdzić jakie widoki oferuje wspaniała Czantoria, Ochodzita i Szyndzielnia. Beskid Śląski stanowi miejsce, w którym rozwinęła się nie tylko turystyka górska, ale także narciarstwo.
-
Beskid Mały - najwyższe szczyty Beskidu Małego to Czupel (933 m n.p.m.), Madahora (929 m n.p.m.), Leskowiec (922 m n.p.m.) i Góra Żar (761 m n.p.m.). To niezwykle atrakcyjne dla turystów miejsce. Beskid Mały wyróżnia się nie tylko wspaniałą przyrodą, ale też zabytkami kultury materialnej. Możemy tu zobaczyć np. dzwonnice loretańskie, kapliczki, drewniane kościoły a także powstały w XII wieku kościół św. Stanisława w Starym Bielsku.
-
Kotlina Żywiecka - sąsiaduje z Beskidem Śląskim i Żywieckim, jej centralny punkt znajduje się w miejscu, gdzie do Soły uchodzą dwie inne rzeki - Koszarawa i Żylica.
-
Beskid Żywiecki - tu znajduje się słynna Babia Góra. Inne ciekawe miejsca to np. Rysianka i Hala Lipowska, czy też Wielka Racza. Na najwyższych szczytach Beskidu Żywieckiego bardzo długo utrzymuje się pokrywa lodowa, więc tutejsze szlaki turystyczne są dość wymagające.
-
Beskid Makowski, którego najwyższy szczyt to Mędralowa (1169 m n.p.m.). Obszar jest gęsto zaludniony, jest też chętnie eksplorowany przez turystów - gęsta sieć szlaków pozwala na doskonałe poznanie całej okolicy.
-
Beskid Wyspowy jest wyjątkowym pasmem górskim. Charakteryzuje się występowaniem odosobnionych wzniesień, które podczas mglistej pogody przypominają osamotnione wyspy. Mogielica (1170 m n.p.m.) to najwyższy szczyt, jaki ma Beskid Wyspowy. Warto tam też odwiedzić Luboń Wielki i słynne gołoborze, Łopień, Ćwilin, Śnieżnicę oraz Modyń z wieżą widokową.
-
Kotlina Rabczańska, która graniczy z Beskidem Wyspowym, Makowskim, Orawsko-Podhalańskim i Gorcami. Ma 10 km długości i 9 km szerokości, a jej najwyższy szczyt to Grzebień (677 m n.p.m.).
-
Gorce to jedno z najbardziej lubianych przez turystów pasm górskich w Beskidach. Najwyższy szczyt Gorców to Turbacz o wysokości 1310 m n.p.m. Jest to przykład tzw. rozrogu, czyli pasma lub szczytu, od którego odbiegają inne, skierowane w różnych kierunkach. Polecamy tam również zdobycie szczytu Stare Wierchy oraz Maciejowa wraz z kultowym schroniskiem PTTK.
-
Beskid Sądecki z najwyższym szczytem Radziejową (1262 m n.p.m.) i Przehybą (1173 m n.p.m.). Jest to kolejne chętnie wybierane przez turystów miejsce. Beskid Sądecki zachwyca krajobrazami, dziedzictwem kulturowym (biegnie tędy m.in. słynny Szlak Architektury Drewnianej), dostępne są tu również kaskady np. Wodospad Zaskalnik i liczne źródła mineralne, wokół których skupiają się miejscowości uzdrowiskowe. To właśnie w tych kurortach czeka bogata baza noclegowa, z niezwykle popularnymi apartamentami w Beskidach.
Beskidy Środkowe
Można je uznać za łącznik pomiędzy Beskidami Wschodnimi a Zachodnimi. W Polsce zajmują powierzchnię ok. 2100 km kwadratowych, część pasma leży również na terytorium Słowacji. Tę część Beskidów dzielimy na:
-
Beskid Niski, którego najwyższy szczyt w Polsce to Lackowa (997 m n.p.m.), zaś w ogóle to leżący na Słowacji Busov (1002 m n.p.m.). Interesującym wzniesieniem w tym regionie jest również Cergowa. Ta część polskich gór charakteryzuje się nie tylko urokliwą przyrodą. Można zobaczyć tu m.in. pozostałości łemkowskich wiosek - rdzenni mieszkańcy zostali wypędzeni ze swoich domów podczas akcji "Wisła" (1947 r.). Beskid Niski to miejsce, w którym odkryto złoża ropy naftowej - ich eksploracja rozpoczęła się w XIX wieku.
-
Pogórze Ondawskie zlokalizowane w całości na terenie Słowacji.
Beskidy Wschodnie
Beskidy Wschodnie rozciągają się na terytorium kilku państw. Oprócz Polski swym zasięgiem obejmują także Słowację, Ukrainę oraz Rumunię. Najwyższy szczyt Beskidów Wschodnich to Howerla (2061 m n.p.m.), położona w ukraińskiej części pasma.
Beskidy Wschodnie dzielą się na dwa łańcuchy - Beskidy Lesiste oraz Połonińskie.
-
W skład Beskidów Lesistych wchodzą: Góry Sanocko-Turczańskie, Bieszczady Zachodnie, Bieszczady Wschodnie, Beskidy Brzeżne, Gorgany oraz Beskidy Pokucko-Bukowińskie.
-
Z kolei na terenie Beskidów Połonińskich znajduje się Połonina Równa, Połonina Borżawska, Połonina Czerwona, Świdowiec, Czarnohora oraz Połoniny Hryniawskie.
Zobacz także: Bieszczady - gdzie pojechać i co zobaczyć?
Babia Góra - najwyższy szczyt polskich Beskidów
Najwyższym szczytem Beskidów, który znajduje się w granicach Polski, jest Babia Góra (1725 m n.p.m.). To obowiązkowy punkt każdej wyprawy w Beskid Żywiecki, a także konieczność dla osób planujących zdobycie Korony Gór Polski.
Do Babiej Góry należy podejść z odpowiednim szacunkiem. Pogoda tu jest dość kapryśna, a niektóre szlaki prowadzące na wierzchołek dostępne tylko latem. Idealnym punktem wypadowym na Babią Górę stanowi Zawoja, najdłuższa wieś w Polsce. Dostępne tu noclegi zadowolą nawet najbardziej wymagających turystów. Jednak aby poczuć klimat regionu, polecamy wypróbować agroturystykę w Beskidach. Przedstawiamy najciekawsze oferty noclegów pod Babią Górą:
Wzniesienie położone jest na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego, więc za wstęp na szlaki należy uiścić opłatę. Kasy biletowe zlokalizowane są na Polanie Krowiarki oraz w Zawoi Markowej, tam również swój początek mają szlaki na Babią Górę.
Najlepsze szlaki na szczyt Diablaka
Inna nazwa Babiej Góry to Diablak. Skąd się wzięła? Prawdopodobnie powodem była wspomniana zmienność pogody, która wydaje się naprawdę diabelska. Na porządku dziennym są tu silny wiatr oraz mgły, więc przed wyruszeniem w drogę naprawdę trzeba zadbać o ekwipunek. Jednak jeśli aura sprzyja, stanowi jeden z lepszych punktów widokowych na Tatry, Małą Fatrę oraz Pasmo Policy.
Czytaj więcej: Co zabrać ze sobą w góry?
Turyści, którzy planują zdobywanie Diablaka, najczęściej decydują się na jedną z poniższych tras:
-
Z Przełęczy Krowiarki do Markowych Szczawin. Przy parkingu trzeba wybrać niebieski szlak, który prowadzi do schroniska turystycznego na Markowych Szczawinach (czas przejścia to ok. 2 godziny). Następnie należy wybrać czerwony szlak do Przełęczy Brona, prowadzący już bezpośrednio na szczyt Babiej Góry.
-
Szlak przez Perć Akademików, który uważany jest za najtrudniejsze podejście. Swój początek ma na Przełęczy Krowiarki. Na początek trzeba kierować się niebieskimi oznaczeniami - aż do skrzyżowania przy Skręcie Ratowników. Później należy wybrać żółty szlak przez Perć Akademików. Trzeba jednak dobrze ocenić swoje umiejętności, ponieważ ten odcinek jest jednokierunkowy (prowadzi wyłącznie na szczyt), konieczne jest korzystanie z klamer i łańcuchów, a dodatkowo można tędy chodzić tylko od wiosny do jesieni. Zimą występuje bowiem duże ryzyko zejścia lawiny.
-
Pozostałe szlaki na Babią Górę to czerwony szlak przez Sokolicę, zielony szlak z Zawoi Markowej na Markowe Szczawiny oraz zielony szlak z Leśniczówki Stańcowej (podejście od Orawy).
Ochrona przyrody w Beskidach
O tym, jak cenna jest beskidzka przyroda świadczy fakt, iż w Beskidach mamy aż jedenaście parków narodowych! Z tego cztery znajdują się w Polsce, jeden w Słowacji, a pozostałe w Ukrainie.
Beskidzkie parki narodowe, które położone są w Polsce
Na terenie polskich Beskidów mamy następujące parki narodowe:
-
Babiogórski Park Narodowy został utworzony w 1954 roku. Swoim zasięgiem obejmuje północną i południową część masywu Babiej Góry a także fragment Pasma Policy. Siedziba dyrekcji parku znajduje się w Zawoi, tam też utworzono Ośrodek Edukacyjny Babiogórskiego Parku Narodowego.
-
Gorczański Park Narodowy powstał w 1981 roku na terenie centralnego pasma Gorców, do którego wlicza się m.in. masyw Turbacza. Symbolem Gorczańskiego Parku Narodowego jest salamandra plamista, która występuje na jego terenie. Jednak o tym, by właśnie ten gatunek płaza stał się oficjalną "maskotką", zdecydował konkurs ogłoszony w 1984 roku przez dyrekcję parku na łamach czasopisma "Przekrój".
-
Magurski Park Narodowy na pewno nie jest najsłynniejszym tego typu obiektem w kraju. Utworzono go w 1995 roku w sercu Beskidu Niskiego. W jego granicach leżą górne dorzecze Wisłoki a także pasmo Magury Wątkowskiej. Tutejsze wzniesienia składają z dwóch pięter klimatycznych - umiarkowanie ciepłego oraz umiarkowanie zimnego. Charakterystyczne są także silne wiatry, które są szczególnie odczuwalne jesienią oraz zimą.
-
Bieszczadzki Park Narodowy został utworzony w 1973 roku i swym zasięgiem obejmuje teren Bieszczadów Zachodnich. W 2021 roku część jego powierzchni została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Zobacz także: Poznaj 7 najpiękniejszych parków narodowych w Polsce
Beskidzkie parki narodowe, położone za granicą
Beskidy to nie tylko Polska - w obrębie tego pasma mamy jeszcze zagraniczne parki narodowe. Na terytorium Słowacji znajduje się Park Narodowy Połoniny. Pozostałe leżą już w Ukrainie i są to:
-
Użański Park Narodowy,
-
Park Narodowy Skolskie Beskidy,
-
Park Narodowy Synewir,
-
Karpacki Park Narodowy,
-
Park Narodowy Huculszczyzna,
-
Wyżnicki Park Narodowy.
Komentarze
