Co warto zobaczyć na Kurpiach? 6 najciekawszych miejsc
Obecnie na topie są nieoczywiste miejsca oraz wypoczynek blisko natury. Jeśli szukasz podróżniczych inspiracji, skorzystaj z naszego zaproszenia na Kurpie. Jest to pełen zieleni region, który słynie z wyjątkowego folkloru i bogatej tradycji. Sprawdź więc, czego możesz się tam spodziewać.
Słysząc o Kurpiach, możesz nie wiedzieć, gdzie dokładnie znajduje się ten region, dlatego postaramy się nakreślić kontekst geograficzny. Nie jest to odległa kraina – znajdziesz ją na terenie Mazowsza, w Puszczy Kurpiowskiej, która dzieli się na Zieloną i Białą. Rozległe mieszane lasy, przecinane piaszczystymi polodowcowymi wydmami, rozciągają się pomiędzy Narwią, Orzycem a Pisą, na granicy z Mazurami. W krajobrazie pojawiają się także łąki oraz uprawne pola, które sprawiają, że urlop spędzony na Kurpiach staje się prawdziwymi wiejskimi wczasami pod gruszą.
W czasach średniowiecza tereny te były właściwie niezamieszkane, zaczęło się to zmieniać po zwycięstwie w bitwie pod Grunwaldem, gdy tereny puszczy stały się bardziej bezpieczne. Przystąpiono więc do karczowania gęstego lasu i zakładania istniejących do dzisiaj osad. Ich mieszkańcy zajmowali się głównie bartnictwem, ale otrzymali również od władców przywileje, dzięki którym mogli się cieszyć swobodą. Nie pozostało to bez wpływu na rozwój kultury i tradycji – regionalny folklor także dzisiaj jest niesamowicie ważny dla kurpiowskiej ludności.
Planując wyjazd na Kurpie, warto zainteresować się wyjątkową tradycją tego regionu. Tym bardziej, że mieszkańcy są z niej dumni i chętnie kultywują swoje wielowiekowe zwyczaje. Jednym z miejsc, gdzie odkryjesz kurpiowską kulturę, jest Nowogród, w którym znajduje się obszerny skansen. Miasteczko leży niedaleko Łomży, w granicach administracyjnych województwa podlaskiego. O jego długiej historii świadczą pozostałości kazimierzowskiego zamku oraz wywodzący się z XV wieku kościół. Można również obejrzeć polskie schrony bojowe, które odegrały strategiczną rolę podczas kampanii wrześniowej.
Jednak głównym powodem przyjazdu turystów do Nowogrodu jest skansen kurpiowski, należący do najstarszych tego typu obiektów w naszym kraju. Otwarto go w 1927 roku i chociaż został zniszczony podczas drugiej wojny światowej, to nie tylko udało się go odbudować, ale również znacząco powiększyć. Teraz zajmuje obszar około 3,5 ha – budynki rozlokowano na Wzgórzu Ziemowita oraz na skarpie nad Narwią, dzięki czemu całość jest odpowiednio urozmaicona.
Mieszkańcy Kadzidła, wsi położonej w samym sercu Kurpiów, chętnie kultywują miejscowe tradycje. Miejscowość najlepiej odwiedzić w czerwcu, kiedy odbywa się tzw. wesele kurpiowskie. To bogate w formie widowisko, prezentujące zwyczaje związane z zalotami, oświadczynami, a w końcu z samymi przygotowaniami do ślubu i wesela. Aktorami są członkowie zespołu folklorystycznego „Kurpianka”, a turyści zamieniają się w weselnych gości.
Wydarzeniu towarzyszą przejazdy furmankami, barwne orszaki, zabawy ludowe, pokazy ludowego rękodzieła i kiermasze, a stoły uginają się od kurpiowskiego jedzenia. Początki były skromne – pracownicy miejscowego ośrodka kultury i mieszkańcy przygotowali wszystko sami. Dzisiaj do Kadzidła przyjeżdżają zespoły z innych regionów Polski, by prezentować własne weselne zwyczaje. Każdego roku formuła ulega zmianom i jest rozwijana, dzięki czemu każda edycja Kurpiowskiego Wesela ma wyjątkowy i niepowtarzalny charakter.
Kurpie to również przyroda – w regionie jest sporo interesujących rezerwatów przyrody. Należy do nich między innymi Torfowisko Serafin, położone przy zjeździe z trasy biegnącej z Łomży do Łysego w kierunku miejscowości Serafin. Jest to teren dawnego jeziora polodowcowego o nazwie Krusko, gdzie obecnie próżno szukać tam wody, są za to rzadkie rośli, jak rosiczka okrągłolistna oraz storczyki. Na terenie torfowiska żyją również różne gatunki ptaków: żurawie, derkacze, przepiórki czy rokitniczki, natomiast największym zwierzęciem jest łoś. Budowa racic zapewnia mu możliwość pewnego i bezpiecznego poruszania się po grzęzawisku. Jest to również obszar polowania ptaków drapieżnych, które gniazdują na pobliskich polach i w sąsiednich lasach. Na torfowisku Serafin często szukają dla siebie pożywienia
Poszukiwania bursztynu kojarzą się nam wyłącznie ze spacerami po nadmorskiej plaży. Jednak złociste grudki zastygłej żywicy występują również na Kurpiach – i to w bardzo dużych ilościach. Bursztyn można było znaleźć na każdym kroku: w rzekach, stawach, podczas prac polowych czy w lesie. Z tego powodu mieszkańcy Kurpiów zaczęli trudnić się jego wydobyciem i obróbką. Powstawały przepiękne korale, ale także inne elementy biżuterii oraz krzyżyki, różańce i wiele innych przedmiotów. Stanowił ochronę przed różnego rodzaju chorobami i zarazą, był także nieoficjalnym środkiem płatniczym, a ponadto wyrabiano z niego bursztynową nalewkę. Zastosowań miał więc sporo i nadal stanowi ważny element kurpiowskiej kultury.
Myszyniec to miasteczko położone niecałe 40 kilometrów od Ostrołęki, niedaleko granicy województwa mazowieckiego i warmińsko-mazurskiego. Osadę założyli w 1654 roku jezuici, którzy mieli przeciwdziałać szerzącemu się w okolicy protestantyzmowi. Przez wiele osób miejscowość uznawana jest za stolicę Kurpi.
W Myszyńcu odbywa się jedna z największych imprez folklorystycznych tej części regionu. „Miodobranie Kurpiowskie” organizowane jest co roku w ostatnią niedzielę sierpnia i nawiązuje do czasów, gdy mieszkańcy Puszczy Zielonej zajmowali się bartnictwem. Głównym elementem tego wydarzenia jest widowisko, które prezentuje obrzędy i zwyczaje bartnicze, uzupełnione koncertami zespołów i kapel folklorystycznych. Nie może zabraknąć też kiermaszu ludowego – na stoiskach kupisz regionalne rękodzieło, tradycyjne jedzenie oraz oczywiście stoiska z miodem, pochodzącym z kurpiowskich pasiek.
Jeśli będziesz w okolicy, powinieneś na kilka godzin zawitać do Ostrołęki, która jest malowniczym miasteczkiem i ważnym ośrodkiem folkloru kurpiowskiego. Położona jest na skraju Puszczy Zielonej, przepływają przez nią rzeki Czeczotka, Narew i Omulew – dzięki temu mieszkańcy i turyści mają zapewniony stały kontakt z naturą i mogą korzystać z aktywnego wypoczynku. Warto jednak zacząć od obejrzenia najważniejszy zabytków Ostrołęki.
Należy do nich średniowieczne grodzisko, które istniało tam już pod koniec XI lub na początku XII wieku, a także stare miasto z zachowanym układem urbanistycznym. Najstarszym zabytkiem w Ostrołęce jest gotycki kościół farny (z 1399 roku). Jako że świątynia była wielokrotnie niszczona, nabrała rysów z ostatniej odbudowy i jej wnętrze to przykład sztuki barokowej. Gotyckie rysy zachowało tylko prezbiterium. Ciekawym obiektem jest również kościół św. Wojciecha, wybudowany pod koniec XIX wieku jako cerkiew prawosławna – świątynię odwiedzali rosyjscy żołnierze, którzy stacjonowali w ostrołęckich koszarach. Koniecznie zajrzyj także do Muzeum Kultury Kurpiowskiej, prezentującym dzieje regionu.
W czasach średniowiecza tereny te były właściwie niezamieszkane, zaczęło się to zmieniać po zwycięstwie w bitwie pod Grunwaldem, gdy tereny puszczy stały się bardziej bezpieczne. Przystąpiono więc do karczowania gęstego lasu i zakładania istniejących do dzisiaj osad. Ich mieszkańcy zajmowali się głównie bartnictwem, ale otrzymali również od władców przywileje, dzięki którym mogli się cieszyć swobodą. Nie pozostało to bez wpływu na rozwój kultury i tradycji – regionalny folklor także dzisiaj jest niesamowicie ważny dla kurpiowskiej ludności.
Jeśli chcesz poznać kurpiowski folklor, a oprócz tego malowniczą puszczańską okolicę, koniecznie odwiedź rekomendowane przez nas miejsca!
fot. PhotoGranary / Pixabay.com CC0
Nowogród i skansen kurpiowski
Planując wyjazd na Kurpie, warto zainteresować się wyjątkową tradycją tego regionu. Tym bardziej, że mieszkańcy są z niej dumni i chętnie kultywują swoje wielowiekowe zwyczaje. Jednym z miejsc, gdzie odkryjesz kurpiowską kulturę, jest Nowogród, w którym znajduje się obszerny skansen. Miasteczko leży niedaleko Łomży, w granicach administracyjnych województwa podlaskiego. O jego długiej historii świadczą pozostałości kazimierzowskiego zamku oraz wywodzący się z XV wieku kościół. Można również obejrzeć polskie schrony bojowe, które odegrały strategiczną rolę podczas kampanii wrześniowej.
Jednak głównym powodem przyjazdu turystów do Nowogrodu jest skansen kurpiowski, należący do najstarszych tego typu obiektów w naszym kraju. Otwarto go w 1927 roku i chociaż został zniszczony podczas drugiej wojny światowej, to nie tylko udało się go odbudować, ale również znacząco powiększyć. Teraz zajmuje obszar około 3,5 ha – budynki rozlokowano na Wzgórzu Ziemowita oraz na skarpie nad Narwią, dzięki czemu całość jest odpowiednio urozmaicona.
Zwiedzając skansen w Nowogrodzie zobaczysz najpiękniejsze drewniane budowle, które zostały zebrane na terenie kurpiowskiej Puszczy Zielonej. Pokazują, jak mieszkali zamożni i biedniejsi włościanie, oraz w jaki sposób żyło się bardziej uprzywieljowanym ziemianom. Obok chat i dworków stoją wiatraki, młyny i karczmy – w jednej z nich spróbujesz regionalnych dań oraz piwa kozicowego. Jest to tradycyjny napitek kurpiowski, w którym w dodatku nie ma ani grama alkoholu. W skansenie zobaczysz też tradycyjne barcie, czyli leśne ule powstałe w pniach spróchniałych drzew. Jeśli zaplanujesz letnią wycieczkę, być może uda ci się trafić imprezę folklorystyczną, prezentującą tradycje i bogatą kulturę Kurpiowszczyzny.
fot. DzidekLasek / Pixabay.com CC0
Kadzidło i kurpiowskie tradycje
Mieszkańcy Kadzidła, wsi położonej w samym sercu Kurpiów, chętnie kultywują miejscowe tradycje. Miejscowość najlepiej odwiedzić w czerwcu, kiedy odbywa się tzw. wesele kurpiowskie. To bogate w formie widowisko, prezentujące zwyczaje związane z zalotami, oświadczynami, a w końcu z samymi przygotowaniami do ślubu i wesela. Aktorami są członkowie zespołu folklorystycznego „Kurpianka”, a turyści zamieniają się w weselnych gości.
Wydarzeniu towarzyszą przejazdy furmankami, barwne orszaki, zabawy ludowe, pokazy ludowego rękodzieła i kiermasze, a stoły uginają się od kurpiowskiego jedzenia. Początki były skromne – pracownicy miejscowego ośrodka kultury i mieszkańcy przygotowali wszystko sami. Dzisiaj do Kadzidła przyjeżdżają zespoły z innych regionów Polski, by prezentować własne weselne zwyczaje. Każdego roku formuła ulega zmianom i jest rozwijana, dzięki czemu każda edycja Kurpiowskiego Wesela ma wyjątkowy i niepowtarzalny charakter.
Gdy będziesz w Kadzidle, koniecznie odwiedź Izbę Pamięci Czesławy Konopkówny. Była to utalentowana ludowa twórczyni i propagatorka kultury kurpiowskiej. Członkowie jej rodziny odtworzyli wygląd tradycyjnej izby, prezentują również regionalne stroje i pamiątkowe fotografie oraz odznaczenia. Przyczyniła się do powstania Zagrody Kurpiowskiej, obecnie oddziału muzeum w Otrołęce, gdzie prezentowane jest tradycyjne wiejskie obejście. Budynki pochodzą z przełomu XIX i XX wieku, a ich wyposażenie oddaje warunki życia na kurpiowskiej wsi. W zagrodzie zobaczysz zrębową chałupę z ogrodem kwiatowym, pięknie zdobioną tradycyjnymi wycinankami, oborę, kuźnię, ule kłodowe i barcie, a także kilka innych zabytkowych budynków.
Przyroda rezerwatu Serafin
Kurpie to również przyroda – w regionie jest sporo interesujących rezerwatów przyrody. Należy do nich między innymi Torfowisko Serafin, położone przy zjeździe z trasy biegnącej z Łomży do Łysego w kierunku miejscowości Serafin. Jest to teren dawnego jeziora polodowcowego o nazwie Krusko, gdzie obecnie próżno szukać tam wody, są za to rzadkie rośli, jak rosiczka okrągłolistna oraz storczyki. Na terenie torfowiska żyją również różne gatunki ptaków: żurawie, derkacze, przepiórki czy rokitniczki, natomiast największym zwierzęciem jest łoś. Budowa racic zapewnia mu możliwość pewnego i bezpiecznego poruszania się po grzęzawisku. Jest to również obszar polowania ptaków drapieżnych, które gniazdują na pobliskich polach i w sąsiednich lasach. Na torfowisku Serafin często szukają dla siebie pożywienia
Nad powierzchnią torfowiska biegnie kładka, zaprojektowana jako ścieżka dydaktyczna. Podczas spaceru możesz cieszyć się nie tylko malowniczą, zieloną okolicą. Warto również zapoznać się z wiadomościami umieszczonymi na tablicach informacyjnych, które dotyczą miejscowej fauny i flory. Ścieżka rozpoczyna się przy parkingu, gdzie znajduje się mapa całego rezerwatu. Podczas zwiedzania konieczne jest zachowanie ostrożności i trzymanie się wyznaczonych ścieżek, ponieważ grząski bagienny bywa zdradliwy!
fot. smellypumpy / Pixabay.com CC0
Wach, czyli bursztynowa wieś
Poszukiwania bursztynu kojarzą się nam wyłącznie ze spacerami po nadmorskiej plaży. Jednak złociste grudki zastygłej żywicy występują również na Kurpiach – i to w bardzo dużych ilościach. Bursztyn można było znaleźć na każdym kroku: w rzekach, stawach, podczas prac polowych czy w lesie. Z tego powodu mieszkańcy Kurpiów zaczęli trudnić się jego wydobyciem i obróbką. Powstawały przepiękne korale, ale także inne elementy biżuterii oraz krzyżyki, różańce i wiele innych przedmiotów. Stanowił ochronę przed różnego rodzaju chorobami i zarazą, był także nieoficjalnym środkiem płatniczym, a ponadto wyrabiano z niego bursztynową nalewkę. Zastosowań miał więc sporo i nadal stanowi ważny element kurpiowskiej kultury.
Kurpiowska obróbka bursztynu to jednak zawód ginący, jeżeli chcesz poznać jego tajniki, najlepiej przyjechać do wsi Wach. W miejscowym Muzeum Kurpiowskim organizowane są zajęcia i warsztaty prezentujące na między innymi proces jego wydobycia w kopalni. Aby wziąć w nich udział trzeba jednak zorganizować grupę – na przykład rodzinę albo przyjaciół. Wszystko odbywa się pod okiem doświadczonego bursztyniarza. Muzeum Kurpiowskie w Wachu to prywatne przedsięwzięcie – właściciele oferują nie tylko warsztaty i zwiedzanie, ale mogą przygotować prawdziwą kurpiowską biesiadę z regionalnym jedzeniem.
fot. kropekk_pl / Pixabay.com CC0
Miodowe miasteczko – Myszyniec
Myszyniec to miasteczko położone niecałe 40 kilometrów od Ostrołęki, niedaleko granicy województwa mazowieckiego i warmińsko-mazurskiego. Osadę założyli w 1654 roku jezuici, którzy mieli przeciwdziałać szerzącemu się w okolicy protestantyzmowi. Przez wiele osób miejscowość uznawana jest za stolicę Kurpi.
W Myszyńcu odbywa się jedna z największych imprez folklorystycznych tej części regionu. „Miodobranie Kurpiowskie” organizowane jest co roku w ostatnią niedzielę sierpnia i nawiązuje do czasów, gdy mieszkańcy Puszczy Zielonej zajmowali się bartnictwem. Głównym elementem tego wydarzenia jest widowisko, które prezentuje obrzędy i zwyczaje bartnicze, uzupełnione koncertami zespołów i kapel folklorystycznych. Nie może zabraknąć też kiermaszu ludowego – na stoiskach kupisz regionalne rękodzieło, tradycyjne jedzenie oraz oczywiście stoiska z miodem, pochodzącym z kurpiowskich pasiek.
Podczas dwudniowego Miodobrania przez spokojny na co dzień Myszyniec przewija się nawet kilkadziesiąt tysięcy osób! Wypoczywając w okolicy na pewno warto tam zajrzeć, by wziąć udział w tym niezwykłym święcie kultury kurpiowskiej.
fot. PollyDot / Pixabay.com CC0
Ostrołęka, stolica Kurpi
Jeśli będziesz w okolicy, powinieneś na kilka godzin zawitać do Ostrołęki, która jest malowniczym miasteczkiem i ważnym ośrodkiem folkloru kurpiowskiego. Położona jest na skraju Puszczy Zielonej, przepływają przez nią rzeki Czeczotka, Narew i Omulew – dzięki temu mieszkańcy i turyści mają zapewniony stały kontakt z naturą i mogą korzystać z aktywnego wypoczynku. Warto jednak zacząć od obejrzenia najważniejszy zabytków Ostrołęki.
Należy do nich średniowieczne grodzisko, które istniało tam już pod koniec XI lub na początku XII wieku, a także stare miasto z zachowanym układem urbanistycznym. Najstarszym zabytkiem w Ostrołęce jest gotycki kościół farny (z 1399 roku). Jako że świątynia była wielokrotnie niszczona, nabrała rysów z ostatniej odbudowy i jej wnętrze to przykład sztuki barokowej. Gotyckie rysy zachowało tylko prezbiterium. Ciekawym obiektem jest również kościół św. Wojciecha, wybudowany pod koniec XIX wieku jako cerkiew prawosławna – świątynię odwiedzali rosyjscy żołnierze, którzy stacjonowali w ostrołęckich koszarach. Koniecznie zajrzyj także do Muzeum Kultury Kurpiowskiej, prezentującym dzieje regionu.
W Ostrołęce możesz również odpocząć na miejskiej plaży, zlokalizowanej nad rzeką. Działa tam strzeżone kąpielisko z pomostem, w sąsiedztwie którego znajduje się plac zabaw i letnia scena koncertowa.
Komentarze (2)
