Co warto zobaczyć na trasie Kanału Elbląskiego?

Unikatowy Kanał Elbląski

Kanał Elbląski jest jednym z najdłuższych w Polsce szlaków żeglugowych. Łączy okolice Ostródy i Iławy z jeziorem Drużno, położonym niedaleko Elbląga. Decyzję o jego budowie podjęto na początku XIX wieku, a celem było uzyskanie wodnego połączenia Prus Wschodnich z Bałtykiem, ważnego dla rozwoju gospodarczego regionu. Budowa rozpoczęła się w 1844 roku, nikt wtedy nie myślał, że właśnie powstaje turystyczny hit, który przetrwa dwie światowe wojny i zmiany granic!

Kanał Elbląski – ciekawostki:

• Długość kanału w linii prostej wynosi 84 kilometry, a wraz z odgałęzieniami jest ich ponad 151!

• Pomiędzy Ostródą a Elblągiem znajduje się aż 5 pochylni (Buczyniec, Kąty, Oleśnica, Jelenie, Całuny) i 2 śluzy (Miłomłyn i Zielona).

• Dzięki nim statki płynące Kanałem Elbląskim radzą sobie z różnicą poziomów, która na długości 9,6 kilometrów zmienia się o ponad 100 metrów.

Rejsy Kanałem Elbląskim

Najlepszym sposobem na to, by przyjrzeć się Kanałowi Elbląskiemu jest rejs. Pierwsza turystyczna wyprawa tym szlakiem odbyła się już w 1912 roku, a od końca lat 20. XX wieku rejsy pasażerskie były już regularne. Podróż z Ostródy do Elbląga (lub odwrotnie) to kilkugodzinna wyprawa, ale warto się na nią zdecydować, bo to najlepsza możliwość, by przyjrzeć się działaniu pochylni. Podczas rejsu statki przez jakiś czas suną po trawie, co na podróżnych wywiera niesamowite wrażenie.

Kanał Elbląski, co warto zobaczyć na trasie?

Rejs Kanałem Elbląskim to atrakcja sama w sobie, ale warto poznać także jego okolice. Są one świetnie zagospodarowane – na turystów czekają hotele, regionalne restauracje, a oprócz tego wiele interesujących zakątków: muzeów, rezerwatów i urokliwych miast.

System pochylni Kanału Elbląskiego

To właśnie dzięki systemowi pochylni, umożliwiającemu pokonanie 100-metrowej różnicy poziomów pomiędzy jeziorami Drużno i Pniewo, Kanał Elbląski budzi takie zainteresowanie. Jakob Georg Steenke miał trudny orzech do zgryzienia – pierwotnie zakładał wybudowanie ponad 30 śluz komorowych. Gdy powstało 5 takich konstrukcji, zaczęto zastanawiać się nas sensem budowy kolejnych. Zastosowano więc alternatywne rozwiązanie w postaci pochylni. Główny architekt podróżował po całym świecie, a swój pomysł przywiózł prawdopodobnie ze Stanów Zjednoczonych.

Pochylnia ma kształt ażurowej platformy, na którą wpływa statek, umieszczonej na szynach. Gdy wszystko jest już zabezpieczone, wózek wyciągany jest na linach po pochylni. Rozwiązanie jest bardzo wygodne, gdyż umożliwia jednoczesne poruszanie się i mijanie jednostek w dwóch przeciwnych kierunkach. Pochylnie zasilane są turbinami wodnymi, a napęd przekazywany jest za pomocą ogromnych kół i stalowych lin.

Cały proces opisywany jest przez turystów jako „płynięcie po trawie” i stanowi najbardziej atrakcyjną część rejsu. Aby tego doświadczyć, należy wypłynąć z Elbląga lub Buczyńca.

Muzeum Kanału Elbląskiego w Buczyńcu

Przyroda w okolicy Kanału Elbląskiego

Kanał Elbląski wyróżnia się nie tylko jako zabytek i cud techniki. Jego okolica wyróżnia się niepowtarzalnymi walorami krajobrazowymi i przyrodniczymi. Konstrukcja oraz bezpośrednio przylegające rejony stanowią obszar chronionego krajobrazu! Jakie miejsca trzeba tam zobaczyć przede wszystkim?

Rezerwat Sosny Taborskie

Jednym z miejsc szczególnie wartych uwagi jest rezerwat Sosny Taborskie, znajdujący się niedaleko Ostródy, we wsi Tabórz. Rosnące tam drzewa są przepiękne – strzeliste, wysokie (sięgają 40 metrów!), o gładkich pniach, bez guzów czy sęków. Nic dziwnego, że swego czasu ich drewno było cenione przez szkutników, którzy wytwarzali z nich między innymi maszty statków. Nie wszystkie sosny zostały wycięte, zachowało się sporo okazów, najstarsze mają 250 lat. Przez rezerwat biegnie ścieżka edukacyjna, więc warto skorzystać z okazji i wybrać się na krótką przechadzkę.

Rezerwat jezioro Druzno

fot. Joanna Piotrowska

Najważniejsze miasta na trasie Kanału Elbląskiego: Ostróda, Elbląg, Iława

Malownicza Ostróda

Ostróda jest jednym z ciekawszych miast na Mazurach. Położona nad Jeziorem Drwęckim stanowi cel zarówno żeglarskich wypraw, jak też turystycznych wycieczek. Będąc w Ostródzie na pewno trzeba obejrzeć dawny zamek krzyżacki. Budowla ma kształt czworoboku, dawniej otaczał ją mur obronny oraz fosa. W XVIII wieku w warowni wybuchł pożar, który strawił całe wschodnie skrzydło i wieżę. Na szczęście udało się go niedawno odrestaurować. Teraz mieści się tam między innymi galeria sztuki oraz muzeum. Zamek w Ostródzie był świadkiem wielu historycznych momentów. W jego komnatach przez miesiąc gościł cesarz Napoleon Bonaparte, gdy odbywał swoją kampanię rosyjską. Wydawał stąd nie tylko rozkazy swoim wojskom, przeżywał także romantyczne uniesienia – właśnie w Ostródzie rozpoczął się jego romans z Marią Walewską.

Urok Ostródy najlepiej podziwiać ze szczytu wieży kościoła ewangelickiego, mieszczącego się przy ulicy Sienkiewicza. Na jej szczyci dostępny jest punkt widokowy, wspinając się na samą górę, można podziwiać mechanizm starego zegara, dzwony oraz ekspozycję etnograficzną. Wystawione tam przedmioty zostały przekazane przez wiernych. Z kościelnej wieży odgrywany jest również hejnał miejski.

Urokliwy Elbląg

Elbląg to jedno z najstarszych miast województwa warmińsko-mazurskiego. Prawa miejskie otrzymał w 1237 roku, a dzięki przynależności do Związku Hanzeatyckiego, rozwijał się jako port i ośrodek handlowy. Miejscowa ludność szybko się bogaciła, co znajdowało odzwierciedlenie w miejskiej zabudowie. Przed drugą wojną światową Stare Miasto w Elblągu porównywano do gdańskiego – i nie było to wcale określenie na wyrost. W wyniku działań wojennych większa część kamienic została zniszczona, a odbudowa trwa właściwie do dzisiaj.

Wyniki rewitalizacji zachwycają turystów, którzy zwiedzają miasto. Prowadzona jest ona w nurcie retrowersji, co oznacza, że nowe kamieniczki nie są wiernym odtworzeniem oryginalnych, a jedynie nawiązują do stylu historycznych budynków. Mieszczą się w nich bary, kawiarnie i restauracje, które są oblegane przez turystów.

Iława nad Jeziorakiem

Do atutów Iławy na pewno należy jej lokalizacja – miasto rozlokowało się bowiem nad brzegiem Jezioraka, najdłuższego polskiego jeziora. Poza tym okolica należy do do Zielonych Płuc Polski, dzięki czemu można się tam cieszyć świeżym powietrzem i wspaniałą przyrodą. Chociaż Iława została założona w średniowieczu, to nie zachowało się wiele zabytków, pamiętających tamte czasy.


Skoro o budowlach obronnych mowa, to 10 kilometrów na północ od Iławy znajduje się kolejna wielka atrakcja okolicy. Ruiny zamku w Szymbarku nadal działają na wyobraźnię turystów! Został wybudowany w miejscu pruskiego grodu z inicjatywy Henryka ze Skarlina, proboszcza kapituły pomezańskiej. Po zeświecczeniu państwa krzyżackiego zamek przeszedł w ręce Albrechta Hohenzollerna, a ten oddał go biskupowi Erhardowi von Queissowi. On i jego następcy zmienili zamek w prawdziwą rezydencję. Ostatnimi właścicielami – do 1945 roku – byli Finckensteinowie. Przejście Armii Czerwonej spowodowało, że po zamku pozostał obwód murów obronnych z bramą, basztami, mostem i pozostałości budynków mieszkalnych.