Dolina Kościeliska - najpiękniejsza dolina w polskich Tatrach?
Dolina Kościeliska jest drugą co do wielkości doliną po polskiej stronie Tatr i według wielu jedną z najpiękniejszych. Jest to miejsce zdecydowanie warte odwiedzenia i to bez względu na porę roku!
Na terenie Doliny Kościeliskiej znajduje się wiele malowniczych punktów widokowych, liczne jaskinie, a cały jej teren przecinają szlaki turystyczne prowadzące do innych, ciekawych zakątków w okolicy. Odpocząć można natomiast w malowniczo położonym Schronisku na Hali Ornak, które oferuje smaczne jedzenie i klimatyczne zakwaterowanie dla turystów. Popularność tego miejsca na mapie Tatr jest spowodowana także jego łatwą dostępnością - Dolinę Kościeliską możemy bez problemu zwiedzać z dziećmi, a dojazd z centrum Zakopanego jest łatwy i szybki.
fot. agnieszkastanislawa91 / pixabay.com, CC0
Gdzie znajduje się Dolina Kościeliska?
Polskie Tatry obfitują w przepiękne, unikalne pod względem przyrodniczym i turystycznym miejsca, które od wielu lat cieszą się ogromnym zainteresowaniem wśród turystów. Jednym z nich jest Dolina Kościeliska, której nazwa jest dobrze znana praktycznie każdemu Polakowi. Nie każdy miał jednak okazję jej odwiedzenia i odkrycia jej sekretów. Warto to zmienić, gdyż Dolina Kościeliska jest jednym z tych miejsc, które każdy z nas powinien odwiedzić przynajmniej raz w życiu, szczególnie jeśli kochamy tatrzańskie krajobrazy oraz długie spacery w cieniu majestatycznych gór.
Dolina Kościeliska to dolina walna, która rozciąga się od samego podnóża Tatr do ich głównego grzbietu, czyli grani głównej Tatr. Znajduje się na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego - aby wejść na jej teren, konieczne jest opłacenie biletów wstępu i przestrzeganie zasad obowiązujących na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Dolina Kościeliska stanowi prawą odnogę doliny Czarnego Dunajca, do której uchodzi w Kirach. To druga co do wielkości dolina w polskiej części Tatr - większa od niej jest tylko położona niedaleko Dolina Chochołowska.
Mimo tego, że mniejsza, to właśnie Dolina Kościeliska jest uznawana za zdecydowanie bardziej atrakcyjną pod względem turystycznym - to ona obfituje bowiem w prawdziwe bogactwo skarbów natury, spośród których warto wymienić chociażby wapienne formy skalne, wąwozy, jaskinie, a także liczne pamiątki historyczne. W związku z tym, jest miejscem zdecydowanie najchętniej odwiedzanym przez turystów w tej okolicy i to właściwie przez okrągły rok.
fot. jarekgrafik / pixabay.com, CC0
Charakterystyka Doliny Kościeliskiej
Dolina Kościeliska rozciąga się na powierzchni ok. 35 km2. Jej długość wynosi ok. 9 km, a obwód 27 km. Od zachodu jej granicę wyznacza północna grań Siwego Zwornika sięgająca po Przednią Kopkę, od południa natomiast Dolina Kościeliska jest ograniczona Siwym Zwornikiem po Małołączniak. Od wschodu graniczy z północno-zachodnią granią Małołączniaka po Mały Regiel. Północną granicę doliny wyznacza natomiast Droga Pod Reglami.
Dolina Kościeliska ma liczne boczne odgałęzienia. Do największych z nich należy m. in. Dolina Miętusia, Dolina Tomanowa i Dolina Pyszniańska. Inne, nieco mniejsze to natomiast Żeleźnik, Żleb pod Wybranki, Wąwóz Kraków, Wściekły Żleb, Dolinka Iwanowska i Dolina Smytnia. Dnem Doliny Kościeliskiej przepływa malowniczy Kościeliski Potok. Na jej obszarze jest jedno górskie jezioro morenowe - Smreczyński Staw. Najwyższym punktem na terenie doliny jest natomiast Błyszcz - wzniesienie o wysokości 2159 m n.p.m. Z jej terenu świetnie widoczna jest także Bystra (2248 m n.p.m.) - najwyższy szczyt w Tatrach Zachodnich.
Dolna i środkowa część Doliny Kościeliskiej tworzy głęboki wąwóz skalny. Ograniczają go zbliżające się do siebie w niektórych miejscach ściany, które przez swoją charakterystyczną budowę zyskały miano bram. Na terenie Doliny Kościeliskiej wyróżniamy następujące z nich: Niżnia Kościeliska Brama (Brama Kantaka), Pośrednia Kościeliska Brama (Brama Kraszewskiego) i Wyżnia Kościeliska Brama (Brama Raptawicka).
Walory turystyczne Doliny Kościeliskiej
Dolina Kościeliska jest jednym z najbardziej atrakcyjnych pod względem turystycznym miejsc na mapie polskich Tatr. Zachwyca swoją unikalną formą, w której ukształtowaniu odgromną rolę odegrała działalność przepływających przez nią wód, a konkretnie Kościeliskiego Potoku i wód podziemnych. W efekcie ich wielowiekowej działalności powstały skały o fantazyjnych kształtach, których nie brakuje na terenie doliny, jej strome ściany, jaskinie oraz rozległe rozszerzenia, do których należą m. in. Polana Pisana, Stare Kościeliska i Wyżnia Kira Miętusia.
fot. Nocowanie.pl
Na terenie Doliny Kościeliskiej turyści mają niepowtarzalną okazje podziwiać liczne skaliste turnie stromymi ścianami odcinające się od dna doliny, a także wejść do niektórych z wielu jaskiń dostępnych na jej terenie. Mimo tego, że na terenie Doliny Kościeliskiej odkryto setki jaskiń, tylko niektóre spośród nich zostały udostępnione do zwiedzania dla turystów. Na szczególną uwagę zasługują Jaskinia Mroźna, Jaskinia Mylna i Jaskinia Smocza Jama, które warto odwiedzić podczas wędrówki dnem Doliny Kościeliskiej. Do ich wnętrza zaprowadzą nas szlaki w Tatrach, które biegną właśnie przez Dolinę Kościeliską.
Jaskinia Mroźna, fot. Nocowanie.pl
Oprócz tych wymienionych powyżej, na terenie Doliny Kościeliskiej znajdują się także inne znane jaskinie - Jaskinia Raptawicka, Jaskinia Obłazowa, a także Jaskinia Wielka Litworowa - część najgłębszej i najdłuższej jaskini w Polsce, Jaskini Wielkiej Śnieżnej. Na terenie Doliny Kościeliskiej działa jedno schronisko turystyczne - Schronisko PTTK na Hali Ornak, które oferuje zarówno możliwość odpoczynku i posiłku na szlaku, jak i noclegu w niezwykle malowniczej scenerii. Wiedzie do niego dobrze wytyczony szlak z Kir.
Kości czy kościół, czyli od czego pochodzi nazwa Dolina Kościeliska?
Dolina Kościeliska znajduje się niedaleko wsi Kościelisko. W związku z tym wiele osób sądzi, że nazwa doliny pochodzi po prostu od nazwy najbliższej miejscowości. Nie jest to jednak prawda! Jeśli chodzi o nazwę, Dolina Kościeliska jest bowiem tym rzadkim przypadkiem, kiedy to od niej wzięła swoją nazwę miejscowość, a nie jak to zwykle bywa, odwrotnie (np. Dolina Chochołowska zawdzięcza swoją nazwę wsi Chochołów). Etymologia nazwy Dolina Kościeliska nie jest jednak do końca znana. Istnieją dwie, całkowicie różne wersje wyjaśniające jej pochodzenie, które warto przytoczyć.
Pierwsza, najbardziej naukowa wersja głosi, że nazwa Dolina Kościeliska wywodzi się ze słowa "kościelisko", które w gwarze góralskiej oznacza po prostu "miejsce, w którym znajduje się kościół". Prawdopodobnie taką nazwę nadano dolinie ze względu na fakt, że na jej terenie dawniej musiał mieścić się kościół. Według drugiej wersji, nazwa pochodzi nie od świątyni znajdującej się na terenie doliny, lecz od... kości.
Według tej wersji, w czasie wojen polsko-tatarskich, lokalni mieszkańcy zapędzili do doliny grupę nieprzyjaciół. Drogę ucieczki zatarasowali skałami, drzewami i kamieniami tak, że wrogowie zostali zablokowani w Dolinie Kościeliskiej i nie mogli się z niej wydostać. Nikt także nie przybył im na pomoc i Tatarzy prawdopodobnie zmarli z wycieńczenia, a ich kości pokryły dno doliny - od tego czasu miejsce to zaczęto nazywa Doliną Kościeliską właśnie od licznych kości nieprzyjaciół rozrzuconych po jej dnie.
Sprawdź: TOP 5 legend o popularnych turystycznych miejscach w Polsce. Znasz je wszystkie?
Turystyka w Dolinie Kościeliskiej
Dolina Kościeliska jest jednym z miejsc na mapie polskich Tatr, które mogą poszczycić się najdłuższymi tradycjami turystycznymi. Według danych historycznych, początki turystyki w tym miejscu sięgają pierwszych lat XIX wieku - pierwsi turyści pojawili się w tym miejscu już w roku 1815. Największy rozkwit popularności Doliny Kościeliskiej wśród turystów odnotowano natomiast w II połowie XIX wieku, kiedy miejsce to odwiedzały już prawdziwe tłumy miłośników górskich krajobrazów, długich spacerów, a także rekreacji.
Turyści chętnie wędrowali jej dnem na najwyższy szczyt Tatr Zachodnich Bystrą, aby podziwiać z niego wschody słońca. Dolina Kościeliska cieszyła się także ogromnym zainteresowaniem znanych XIX-wiecznych twórców - natchnienia na jej terenie poszukiwali m. in. Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Stefan Żeromski, Wojciech Gerson i Seweryn Goszczyński. Za pierwszego badacza jaskiń jest natomiast uznawany Jan Gwalibert Pawlikowski, który powziął trud opisania niektórych z nich.
Pierwsi turyści, którzy odwiedzali Dolinę Kościeliską nocowali w leśniczówce. Jako że szybko okazała się ona niewystarczająca dla zaspokojenia potrzeb coraz większej liczby osób odwiedzających to wyjątkowe miejsce, w latach 20-tych XIX w. wybudowano Karczmę na Starych Kościeliskach, która stała się pierwszym schroniskiem turystycznym na terenie doliny.
Oprócz niej, w latach 1890-1926 w Dolinie Kościeliskiej działała także Gospoda Zamoyskiego, która oferowała swoim gościom zarówno posiłki, jaki i noclegi. Gospoda była zlokalizowana na polanie przy mostku wiodącym do Lodowego Źródła i Bramy Kraszewskiego. Na początku XX w. turyści, w tym szczególnie narciarze, nocowali także w nieistniejącym już Schronisku na Pysznej. Na terenie Doliny Kościeliskiej, na rozległej polanie Wyżnia Kira Miętusia istniała skocznia narciarska, z której mogli korzystać miłośnicy białego szaleństwa.
fot. jarekgrafik / pixabay.com, CC0
Dzieje Doliny Kościeliskiej
Zanim jednak Dolina Kościeliska stała się typowo turystycznym miejscem, była silnie związana z miejscowym przemysłem. Na jej terenie znajdowały się liczne kopalnie, z których wydobywano metale szlachetne, żelazo i inne surowce (m. in. srebro, miedź i antymon).
Centrum miejscowej działalności wydobywczej znajdowało się na terenie polany Stare Kościeliska, która tętniła życiem za sprawą przebywających na jej terenie licznych robotników. Na polanie znajdowały się piece do wytopu mieli, węglarnia i magazyny. W XIX w. dołączyła do nich fryszerka, baraki robotników, karczma i leśniczówka. Podobno wtedy wybudowano także jedną z najbardziej znanych tatrzańskich kapliczek - Kapliczkę Zbójnicką.
fot. Marelbu / zdjecia.nocowanie.pl
Z czasem okazało się jednak, że rudy cennego żelaza uległy wyczerpaniu, w XIX w. zlikwidowano więc hutę, a Dolina Kościeliska stała się miejscem odwiedzanym głównie przez turystów, kupców, przemytników i... rozbójników. Dnem doliny i dalej, przez Tomanową Przełęcz, prowadził bowiem szlak na Słowację, którym podróżowali głównie kupcy i przemytnicy.
Jako że przewozili cenne towary, często padali ofiarą napaści miejscowych rozbójników. Kryli się oni za stromymi skałami w Dolinie Kościeliskiej i w ten sposób wykorzystywali swoją przewagą nad podróżnymi, atakując ich znienacka. Z ich działalnością nieodłącznie związane są nazwy skał, w tym m. in. Zbójnickie Okna i Zbójnicka Turnia, które wprost nawiązują do tego etapu dziejów Doliny Kościeliskiej.
fot. terimakasih0 / pixabay.com, CC0
Z rabunkami i napadami nieodłącznie wiążą się także legendy o skarbach, jakie miały zostać ukryte na terenie Doliny Kościeliskiej. Sprzyjać temu miały liczne jaskinie, zakamarki skalne i rozpadliny, w których rozbójnicy mogli schować zrabowane przez siebie skarby, aby nie zostały one odnalezione przez władze.
Jaskinia Mroźna, fot. Nocowanie.pl
W związku z tym grono odwiedzających Dolinę Kościeliską szybko powiększyło się o poszukiwaczy skarbów, którzy wierzyli, że to właśnie oni odkryją bogactwa starannie schowane na jej terenie. Pozostałością po nich oraz ich działalności na terenie doliny są liczne znaki pozostawione na skałach i w jaskiniach doliny.
Dzieje Doliny Kościeliskiej są nieodłącznie związane także z działalnością pasterską miejscowej ludności. Na jej terenie znajdowało się aż 9 hal - Hala Ornak, Hala Pyszna, Hala Tomanowa, Hala Miętusia, Hala Uplaz, Hala Stoły, Hala Pisana, Hala Smreczyny i Hala Smytnia oraz polany, na których wypasano owce i bydło. Trudnili się tym mieszkańcy okolicznych miejscowości, w tym także górale z Zakopanego.
fot. grzechu1030 / pixabay.com, CC0
Wkrótce okazało się jednak, że wypas zwierząt bardzo negatywnie wpływał na tatrzańską przyrodę, prowadząc m. in. do erozji gleby i zboczy. W efekcie, po powołaniu do życia Tatrzańskiego Parku Narodowego, zakazano wypasu. W latach 90-tych XX w. częściowo go jednak przywrócono, głównie w celu zapobiegania zarastaniu polan oraz utrzymania ich większej bioróżnorodności.
Obecnie na terenie Doliny Kościeliskiej można podziwiać tzw. kulturowy wypas owiec, którym trudnią się górale odziani w charakterystyczne ludowe stroje i raczący turystów nie tylko oscypkami, ale także barwnymi opowieściami związanymi z dziejami Doliny Kościeliskiej. Wypas kulturowy jest prowadzony m. in. na polanach Wyżnia Kira Miętusia, Cudakowa Polana, Stare Kościeliska i Zahradziska.
Zwiedzanie Doliny Kościeliskiej w praktyce
Dolina Kościeliska znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Na jej obszarze obowiązują więc ściśle określone zasady, których powinni przestrzegać wszyscy turyści odwiedzający to miejsce. Mają one na celu ochronę unikalnej przyrody tych obszarów oraz ich ocalenie przez zniszczeniem w efekcie działalności człowieka. Na teren Doliny Kościeliskiej nie mają wstępu psy. Zakaz ten jest podyktowany nie tylko troską o naturę, ale także względami bezpieczeństwa dla czworonogów. Na szlakach często można spotkać bowiem żmiję zygzakowatą, której ukąszenie może być dla czworonoga śmiertelne.
Wstęp na teren Doliny Kościeliskiej jest płatny, a bilety można kupić w budce znajdującej się u wylotu doliny, w miejscowości Kiry. W tym miejscu można także zaparkować samochód - w okolicy dostępne są liczne parkingi. Jeśli zależy nam na uiszczeniu jak najniższej opłaty, warto skupić się na parkingach położonych nieco dalej od wejścia na teren Doliny Kościeliskiej - ich ceny mogą wahać się bowiem od 15 do nawet 40 zł dla parkingów położonych najbliżej wylotu doliny.
fot. Sylwia Krupa / zdjecia.nocowanie.pl
Dolina Kościeliska świetnie nadaje się do zwiedzania o każdej porze roku. Jest częstym miejscem wypraw rodzin z dziećmi i nie ma w tym nic dziwneg0! Po jej terenie można przemieszczać się zarówno na piechotę, korzystając z oznaczonych szlaków turystycznych, jak i wybrać alternatywną formę poruszania się po dolinie dorożką lub w sanami w zimie. Zaprzęgi dojeżdżają do Polany Pisanej, a koszt przejazdu wynosi kilkanaście złotych za osobę. Transport jest oferowany przez lokalnych fiakrów, czyli górali odzianych w tradycyjne, ludowe stroje, którzy chętnie dzielą się z turystami swoimi opowieściami i ciekawostkami na temat Doliny Kościeliskiej.
Jak dojechać do Doliny Kościeliskiej?
Dojazd do Doliny Kościeliskiej jest bardzo łatwy i dogodny. Turyści najczęściej wyruszają z Zakopanego, które jest największą miejscowością w okolicy, a od Kir i wylotu doliny dzieli je zaledwie 7 min. jazdy samochodem. Podróż własnym autem nie jest jednak jedyną opcją dotarcia do Doliny Kościeliskiej - z Zakopanego kursują bowiem busy, które dowożą turystów bezpośrednio do Kir. Przystanek autobusowy znajduje się na dworcu PKS w Zakopanem - wystarczy odszukać bus z oznaczeniem "Kiry" lub "Dolina Kościeliska".
Wybierając się do Doliny Kościeliskiej, warto mieć świadomość, że jest to jedno z najpopularniejszych wśród turystów miejsc w polskich Tatrach. Ruch, zwłaszcza w letnim sezonie turystycznym, jest więc tu ogromny. Turystom zaleca się więc jak najwcześniejsze wejście na szlak, aby uniknąć tłumów i zobaczyć możliwie jak najwięcej.
Przejście całej Doliny Kościeliskiej zajmuje ok. 2-3 godzin, ale jeśli po drodze będziemy się zatrzymywali i zbaczali na szlaki prowadzące także do innych atrakcji, czas potrzebny na przejście całej doliny znacząco się wydłuży. Na zwiedzanie Doliny Kościeliskiej zdecydowanie warto przeznaczyć cały dzień, aby przejść ją bez pośpiechu oraz nacieszyć się jej wszystkimi atrakcjami.
Noclegi w pobliżu Doliny Kościeliskiej
Wybierając się na zwiedzanie Doliny Kościeliskiej, warto zarezerwować sobie cały dzień, a w związku z tym zadbać o zakwaterowanie w okolicy, abyśmy mogli wrócić do obiektu noclegowego, odpocząć po długiej wycieczce, a być może także zaplanować zwiedzanie innych atrakcji dostępnych w okolicy.
Podczas pobytu w Tatrach Zachodnich, oprócz Doliny Kościeliskiej, warto wybrać się także do sąsiedniej Doliny Chochołowskiej, zobaczyć Morskie Oko, a także zwiedzić Dolinę Pięciu Stawów Polskich. Oprócz tego, warto także wybrać się na Kasprowy Wierch i zobaczyć majestatyczną sylwetkę Śpiącego Rycerza, jak na Giewont mówią górale. To tylko niektóre z licznych atrakcji, jakie czekają na nas po polskiej stronie Tatr!
Najlepszym miejscem na nocleg w okolicach Doliny Kościeliskiej jest Zakopane. Jest to największa miejscowość w regionie, która tętni życiem przez cały rok. Ze względu na swój typowo turystyczny charakter, stolica polskich Tatr oferuje zróżnicowane możliwości w zakresie zakwaterowania. Oferowane przez miejscowość Zakopane noclegi znajdziemy m. in. w miejscowych hotelach, pensjonatach, gospodarstwach agroturystycznych i apartamentach.
W okresie letnim warto natomiast skusić się na wynajęcie domku letniskowego, który będzie znajdował się w malowniczym otoczeniu podhalańskiej przyrody, z dala od zgiełku i gwaru obleganego przez turystów miasteczka. Zakopane dzieli zaledwie 7 min. jazdy samochodem od wejścia do Doliny Kościeliskiej, a na jego terenie działa bezpośrednie połączenie autobusowe z Kirami.
Inną, znaną miejscowością w okolicy, w której warto poszukać zakwaterowania, jest wieś Kościelisko. Znajduje się ona mniej więcej w połowie drogi między Zakopanem a Doliną Kościeliską oraz jest miejscowością znacznie mniejszą i spokojniejszą od bardzo turystycznego Zakopanego. Noclegi w Kościelisku z pewnością spotkają się więc z uznaniem turystów, którzy preferują wypoczywać w zacisznych okolicach, które są przy tym świetnie skomunikowane z miejscowymi atrakcjami.
W miejscowości Kościelisko noclegi znajdziemy w miejscowych willach, apartamentach do wynajęcia, a także pokojach i kwaterach prywatnych. Na terenie wsi nie brakuje także obiektów noclegowych z kategorii domki Kościelisko, które są dostępne zarówno w wariancie letnim, jak i całorocznym.
Oprócz Zakopanego i Kościeliska noclegów w okolicach Doliny Kościeliskiej warto szukać także w mniejszych miejscowościach i wsiach. Cała okolica obfituje w obiekty turystyczne, w których znajdziemy zakwaterowanie przez cały rok. Ogromny wybór dostępnych tu możliwości sprawia, że bez większego problemu dopasujemy noclegi do swoich potrzeb i budżetu.
Pod uwagę warto wziąć w szczególności takie miejscowości, jak Chochołów, Czarny Dunajec czy Witów. Wszystkie są bowiem położone w niedużej odległości od Doliny Kościeliskiej, tuż przy lokalnych drogach, którymi wygodnie dojedziemy do celu swojej podróży.
Noclegi w Schronisku na Hali Ornak
Na terenie Doliny Kościeliskiej działa jedno schronisko turystyczne. Mowa o Schronisku na Hali Ornak, które samo w sobie stanowi cel podróży wielu turystów odwiedzających to wyjątkowe miejsce na mapie polskich gór. Schronisko na Hali Ornak leży na samym krańcu Doliny Kościeliskiej i czaruje swoich gości przepięknymi widokami. Jest usytuowane na wysokości 1100 m n.p.m. na Małej Polance Ornaczańskiej, w górnej części Doliny Kościeliskiej. Według geografów, obiekt nie leży już na terenie Doliny Kościeliskiej, lecz na obszarze sąsiadującej z nią Doliny Pyszniańskiej. Co ciekawe, schronisko jest odrębną miejscowością Ornak, należącą do gminy Kościelisko.
fot. jarekgrafik / pixabay.com, CC0
Schronisko na Hali Ornak powstało w latach 1947-1948. Znajduje się w dużym, piętrowym budynku utrzymanym w stylu zakopiańskim. Jego budowę rozpoczęto w celu zastąpienia dawnego Schroniska na Hali Pysznej, które uległo zniszczeniu w czasie II wojny światowej. Obiekt wyróżnia się przede wszystkim swoim bardzo malowniczym położeniem - jest w całości otoczony bujnym kompleksem leśnym, a z jego terenu roztaczają się piękne widoki. W związku z tym wszystkim, jest to jeden z głównych celów podróży niemal wszystkich turystów, którzy wkraczają na teren Doliny Kościeliskiej.
Schronisko na Hali Ornak dysponuje obecnie 49 miejscami noclegowymi, dostępnymi w pokojach mieszczących od 2 do 8 osób. Do dyspozycji gości jest obszerna sala jadalna, bufet oraz kuchnia. Z jego okien można podziwiać widoki na Kominiarski Wierch, widoczna jest także Bystra i szczyt Błyszcz. Na teren Schroniska na Hali Ornak można dojść pieszo (spacer zajmuje ok. 1,5 h), podążając zielonym szlakiem od wylotu doliny, albo dojechać dorożką lub saniami do Polany Pisanej i z tego miejsca przejść pieszo jeszcze ok. 30 min.
Schronisko na Hali Ornak jest świetnym punktem wypadowym do zwiedzania całej Doliny Kościeliskiej. Z tego miejsca zielonym szlakiem można wygodnie dostać się przez Dolinę Tomanową na Chudą Przełączkę i Ciemniak w masywie Czerwone Wierchy, a czarnym szlakiem dojść prosto do Smreczyńskiego Stawu. Żółty szlak prowadzi natomiast stąd przez Wielką Polanę Ornaczańską i Dolinkę Iwanowską na Iwaniacką Przełęcz.
Pieszo przez Dolinę Kościeliską. Opis szlaku i atrakcji po drodze
Wejście do Doliny Kościeliskiej znajduje się w miejscowości Kiry. Cały jej teren znajduje się pod pieczą Tatrzańskiego Parku Narodowego, można się więc po nim poruszać na piechotę (wyjątek stanowią jedynie dorożki i sanie, które dowożą turystów do Hali Pisanej) - obowiązuje zakaz wjazdu na teren Doliny Kościeliskiej autem i rowerem, a także wprowadzania psów. Przed wejściem do Doliny Kościeliskiej należy kupić bilety wstępu do Tatrzańskiego Parku Narodowego.
U wylotu doliny znajduje się postój fiakrów, oferujących przejazdy doliną dorożkami w lecie i saniami w zimie, parkingi, a także lokalne restauracje, pensjonaty i sklepiki z pamiątkami. Dolina Kościeliska to długi i głęboki wąwóz skalny, którego długość wynosi ok. 9 km. Dnem doliny wartko przepływa Kościeliski Potok, który będzie nam towarzyszył w drodze aż do Hali Ornak.
fot. Nocowanie.pl
Brama Kantaka
Pierwszy, charakterystyczny punkt na jej mapie znajduje się ok. pół kilometra od wejścia do doliny - jest nim Niżnia Kościeliska Brama, znana także jako Brama Kantaka. Jest z nią związana bardzo ciekawa historia. A mianowicie, w czasie II wojny światowej Niemcy planowali wybudować w tym miejscu zaporę spiętrzającą wodę Kościeliskiego Potoku.
Upadek III Rzeszy zniweczył te plany, jednak przedsięwzięcie nie umarło, lecz stało się celem komunistycznych władz polskich. Pamiątką po ich pracach (które nie doszły jednak do skutku) jest sztolnia we wschodniej ścianie Bramy, którą turyści bardzo często biorą za jaskinię.
Zajrzyj: 5 niewymagających tras w polskich górach
Polana Wyżnia Kira Miętusia
Kolejnym punktem na szlaku jest rozległa polana Wyżnia Kira Miętusia. Jest to jedno z miejsc na mapie Doliny Kościeliskiej, na którym prowadzony jest kulturowy wypas owiec. Na jej terenie można więc podziwiać górali odzianych w charakterystyczne stroje, posłuchać gwary góralskiej, a także zaopatrzyć się w oscypki - jeden z flagowych produktów spożywczych Podhala.
fot. bpn / pixabay.com, CC0
Polana Wyżnia Kira Miętusia szczególnie atrakcyjnie prezentuje się wiosną, na przełomie marca i kwietnia. To właśnie wtedy kwitną na niej krokusy, tworząc fioletowy, kwiecisty dywan. Na południowo-wschodnim skraju polany istniała wybudowana w 1950 r. drewniana skocznia narciarska, z której można było oddawać skoki o długości do 30 metrów.
fot. jarekgrafik / pixabay.com, CC0
Z tego miejsca odchodzą szlaki turystyczne prowadzące na Ciemniak (Czerwone Wierchy) oraz czarny szlak (Ścieżka nad Reglami), prowadzący na Przysłup Miętusi. Rozpoczynający się kilkadziesiąt metrów dalej czarny szlak prowadzi także do Doliny Chochołowskiej i Doliny Lejowej.
Sprawdź: 6 najpiękniejszych widoków w polskich górach
Kapliczka Zbójnicka
Kolejnym przystankiem na szlaku jest Cudakowa Polana, na której również prowadzony jest kulturowy wypas owiec. Z tego miejsca warto przejść się na polanę Stare Kościeliska, gdzie znajduje się jeden z najbardziej charakterystycznych obiektów na mapie Doliny Kościeliskiej, związany z przemysłowym przeznaczeniem tego miejsca w XIX w.
fot. Leszek P. / zdjecia.nocowanie.pl
Mowa o słynnej Kapliczce Zbójnickiej, która według miejscowej legendy miała zostać wybudowana w tym miejscu przez lokalnych rozbójników. W rzeczywistości, kapliczka była jednak dziełem pracujących w Dolinie Kościeliskiej górników i hutników, o czym świadczy chociażby symbol dwóch skrzyżowanych ze sobą młotków umieszczony pod napisem "Ave Marya" oraz rzeźby zbójnika i górnika ustawione po obu jej stronach.
Jaskinia Mroźna i Lodowe Źródło
Powyżej polany Stare Kościeliska widnieje rozwidlenie szlaków. Czarny szlak po lewej stronie prowadzi do Jaskini Mroźnej, a niebieski szlak zawiedzenie nas na Polanę Stoły. Goszcząc po raz pierwszy w Dolinie Kościeliskiej, warto wybrać trasę do Jaskini Mroźnej. Jest to jedyna tatrzańska jaskinia po polskiej stronie wyposażona w sztuczne oświetlenie. Wstęp do Jaskini Mroźnej jest sezonowy i dodatkowo płatny - kosztuje 5 zł.
fot. Nocowanie.pl
Wędrówka po jaskini nie jest długa, gdyż do przejścia jest ok. 560 m, lecz zdecydowanie warta zachodu. Ze względu na oświetlenie, jej zwiedzanie jest możliwe także z dziećmi. Warto jednak mieć świadomość, że podejście pod jaskinię jest dość strome, a sama wizyta w tym miejscu może wydłużyć naszą wycieczkę o ok. 1,5 h.
Poznaj: 5 najciekawszych atrakcji dla dzieci w Zakopane!
Po drodze do Jaskini Mroźnej natkniemy się na wywierzysko Lodowe Źródło. Jest to małe górskie źródełko, z którego wypływa krystalicznie czysta, chłodna woda. Pod koniec XIX w. w tym miejscu istniała altana im. Seweryna Goszczyńskiego, od której źródełko było nazywane Zdrojem Goszczyńskiego.
Brama Kraszewskiego i figura św. Katarzyny
Powyżej polany Stare Kościeliska mieści się Pośrednia Kościeliska Brama (Brama Kraszewskiego). Jej druga nazwa została nadana na cześć Ignacego Kraszewskiego, który odwiedził to miejsce w 1866 r. W tym miejscu warto zwrócić uwagę na charakterystyczną turnię o nazwie Okręt, która wznosi się na wysokość 1100 metrów, a także na figurę św. Katarzyny, umieszczoną bezpośrednio w Pośredniej Kościeliskiej Bramie. Została ona ufundowana w podziękowaniu za uratowanie życia leśniczemu, który spadł ze skały podczas pracy.
Polana Pisana i turnie
W odlegości ok. 4 km od wylotu doliny znajduje się Polana Pisana. W tym miejscu swój bieg kończą dorożki i sanie, a dalsza podróż dnem Doliny Kościeliskiej jest możliwa już wyłącznie na piechotę. Nawa polany najprawdopodobniej pochodzi od faktu, że pojawia się ona w bardzo starych zapiskach kartograficznych. Z tego miejsca można podziwiać widoki na piękne turnie - widoczna jest m. in. Raptawicka Turnia, Zbójnicka Turnia, Ratusz, Saturn, Zdziary Pisaniarskie, Organy, Stoły oraz Kominiarski Wierch.
Przez II wojną światową, na terenie Polany Pisanej działało Schronisko na Polanie Pisanej, nazywane także bufetem. Zostało zniszczone w czasie działań wojennych, a jego następcą zostało Schronisko na Hali Ornak, do którego dotrzemy na dalszym etapie wędrówki przez Dolinę Kościeliską. Z Polany Pisanej szlak żółty prowadzi do Wąwozu Kraków i jaskini Smocza Jama.
Wąwóz Kraków i Smocza Jama
Wąwóz Kraków liczy sobie ok. 3 km długości, lecz do zwiedzania jest udostępniona jedynie jego przednia część. Prezentuje się niezwykle baśniowo za sprawą swoich wysokich, porośniętych zielonym mchem ścian. Z Wąwozu można dostać się do Jaskini Smocza Jama - prowadzi przez nią jednokierunkowa trasa, wyposażona w drabinki, łańcuchy i klamry, które zabezpieczają przejście. Szlak doprowadzi nas z powrotem na Polanę Pisaną.
fot. Nocowanie.pl
Skała Pisana i Jaskinia Mylna
Następnym etapem podróży jest Wyżnia Kościeliska Brama. Po lewej stronie znajduje się Skała Pisana, na której widnieją liczne podpisy dawnych turystów, którzy przechodzili przez to miejsce. W tym miejscu znajduje się Jaskinia Pisana, znana także jako Jaskinia Wodna pod Pisaną. Powyżej Skały Pisanej biegnie czarny szlak prowadzący do Jaskini Raptawickiej i czerwony szlak, którym dojdziemy do Jaskini Mylnej i Jaskini Obłazkowej.
fot. Monika Monika / zdjecia.nocowanie.pl
Jaskinia Mylna jest jedną z najbardziej znanych jaskiń w polskich Tatrach. Wiedzie przez nią czerwony szlak, który jest jednokierunkowy. Wchodząc na niego, musimy więc pokonać całą trasę. A ta nie jest tak łatwa, jak mogłoby się to wydawać - przejścia są tu dość ciasne, wąskie i niskie. Decydując się na przeprawę przez Jaskinię Mylną, warto założyć ubrania, których nie będzie nam szkoda - zabrudzenia gwarantowane! W środku jaskini zamontowano łańcuch, którym można pomagać sobie podczas przejścia. Zwiedzanie całej dostępnej dla turystów Jaskini Mylnej zajmuje ok. 1 godziny, należy się także zaopatrzyć w czołówki, gdyż jej wnętrze nie jest oświetlone.
Po opuszczeniu Jaskini Mylnej, dalsza trasa przez Dolinę Kościeliską wiedzie na Polanę Smytnią. Po przekroczeniu Tomanowego Potoku trafimy na rozwidlenie szlaków - z tego miejsca zielony szlak zaprowadzi nas na Tomanową Przełęcz i na Ciemniak w Czerwonych Wierchach, a czarny szlak nad Smreczyński Staw. Główny zielony szlak wiedzie natomiast do Schroniska na Hali Ornak.
Przyczytaj: TOP 10 miejscowości w polskich górach. Gdzie się wybrać?
Schronisko PTTK na Hali Ornak
Schronisko jest zlokalizowane na Hali Ornak. Jego nazwa pochodzi od gwarowej nazwy "orzeł", na którego górale mówią "orzeł". Powyżej Schroniska na Hali Ornak zaczyna się żółty szlak prowadzący na Iwaniacką Przełęcz, na Ornak i Siwą Przełęcz. Z tego miejsca można wygodnie dostać się także do Doliny Chochołowskiej. Na pobycie w schronisku nasza podróż po Dolinie Kościeliskiej może dobiec końca, lecz wcale nie musi! Z tego miejsca można bowiem dojść do jeszcze jednej atrakcji w okolicy - nad Smreczyński Staw.
Smreczyński Staw
Nad Smreczyński Staw prowadzi czarny szlak, którego pokonanie zajmuje ok. 30 min. Szlak biegnie przez las i kończy się nad tatrzańskim jeziorem innym niż wszystkie. Smreczyński Staw znajduje się na równinie i jest przepięknie otoczony lasem. Jego bagniste brzegi są gęsto porośnięte typowo bagiennymi roślinami. Sam staw jest dość płytki - jego średnia głębokość wynosi ok. 1,8 m, a maksymalna 5,3 m. Z jego brzegu można podziwiać widoki na Smreczyński Wierch, Kamienistą i Błyszcz.
fot. Nocowanie.pl
Komentarze
