Gagaty Sołtykowskie - śladami dinozaurów z marsjańską scenerią w tle
Jest takie miejsce w pobliżu Skarżyska-Kamiennej, które posiada krajobraz niczym z powierzchni Marsa, a dodatkowo znaleźć w nim można czarne bursztyny oraz świetnie zachowane ślady dinozaurów. Mowa o Gagatach Sołtykowskich - niezwykłym rezerwacie przyrody nieożywionej, słynącym przede wszystkim z tropów prehistorycznych gadów, które przed milionami lat zamieszkiwały te tereny.
Miejsce to jest dostępne przez cały rok i bezpłatne dla zwiedzających. Zdecydowanie warto więc je odwiedzić, aby na własne oczy zobaczyć niezwykłe odciski łap prehistorycznych gadów i pozostałe skarby, które skrywa. Zapraszamy na fascynującą, wirtualną podróż do Gagatów Sołtykowskich - jednego z nielicznych miejsc w naszym kraju, które udowadniają, że dinozaury istniały naprawdę!
Gdzie znajdują się Gagaty Sołtykowskie?
Gagaty Sołtykowskie to utworzony w 1997 r. rezerwat przyrody nieożywionej. Leży w pobliżu drogi nr 42, pomiędzy miejscowościami Końskie a Skarżysko-Kamienną. Można wygodnie się do niego dostać np. z Kielc, oddalonych od rezerwatu o ok. 40 min. jazdy samochodem. Niedaleko wejścia do rezerwatu znajduje się bezpłatny parking, na którym można zostawić auto.
Gagaty Sołtykowskie pomimo swoich wysokich walorów turystycznych, raczej nie są miejscem tłumnie odwiedzanym przez turystów. Wybierając się do niego w środku tygodnia, istnieje więc duża szansa, że będziemy jedynymi zwiedzającymi. To idealne miejsce na rodzinny spacer oraz unikalna szansa, aby zobaczyć coś, czego próżno szukać w innych polskich rezerwatach.
Poznaj: Województwo świętokrzyskie na weekend - 7 pomysłów na ciekawe wakacje!
Dinozaury, gagaty i nie tylko, czyli z czego słyną Gagaty Sołtykowskie?
Gagaty Sołtykowskie słyną z trzech rzeczy. Pierwszą z nich są tytułowe gagaty - bitumiczna odmiana węgla kamiennego, których złoża obficie występują na terenie rezerwatu. Co ciekawe, nazywane czarnym bursztynem gagaty od wieków były wykorzystywane przez człowieka do wyrobu biżuterii o magicznym znaczeniu i nie tylko.
W XIX w. wykonywano z nich także biżuterię żałobną, która cieszyła się ogromnym zainteresowaniem szczególnie w okresie powstań narodowych i była swoistym symbolem oporu przeciw najeźdźcom. Drugą rzeczą, która przyciąga w to miejsce turystów są natomiast ślady dinozaurów pochodzące sprzed milionów lat.
Tutaj znajdziesz ciekawe atrakcje turystyczne w Górach Świętokrzyskich:
Polecamy również jedną z największych atrakcji turystycznych Kielc, czyli Wzgórze Kadzielnia, które zachwyca unikalnymi formacjami skalnymi i jaskiniami, stanowiąc świadectwo fascynującej historii geologicznej regionu. Warto również zwiedzić Grodzisko Stradów będące śladem wczesnośredniowiecznego osadnictwa i ważnym punktem w historii Kielc.
Dowód na stadne życie dinozaurów
Zanim na dnie odkrywki odnaleziono pierwsze ślady dinozaurów, w miejscu tym znajdowała się tzw. glinianka, z której wydobywano glinę ceramiczną. Po zakończeniu eksploatacji pozostało po niej wyrobisko z odsłonięciami dolnojurajskich iłów i mułków poprzetykanych gdzieniegdzie warstwami piaskowca. To właśnie wśród nich znajdują się dobrze zachowane ślady dinozaurów sprzed milionów lat.
Poznaj: Parki dinozaurów dla dzieci w Polsce
Znalezione tu tropy dinozaurów są o tyle ważne z naukowego punktu widzenia, że stanowią dowód na to, że roślinożerne zauropody, bo to ich ślady m. in. odnaleziono, prowadziły stadne życie. Doszukano się bowiem zarówno tropów osobników dorosłych, jak i śladów młodych gadów podążających za dorosłymi.
Największe w Polsce odciski gadzich łap
To jednak jeszcze nie wszystko! Na terenie rezerwatu odkryto także największe ślady dinozaura w Polsce - jest to 60-centymetrowy trop drapieżnego allozauropoida. Był to ogromny gad, który osiągał wysokość 6 metrów i żywił się głównie znacznie mniejszymi od siebie dinozaurami roślinożernymi.
Odkryte w tym miejscu ślady dinozaurów zostały zabezpieczone w odpowiedni sposób, a aby dodatkowo chronić je przed zniszczeniem, w miejscu ich występowania ustawiono drewnianą, widoczną z daleka altanę, która dodatkowo osłania je przed czynnikami atmosferycznymi. To znalezisko na skalę światową, które zdecydowanie warto zobaczyć na własne oczy!
Planujesz rodzinny wyjazd? Sprawdź domki w Górach Świętokrzyskich:
Marsjańskie klimaty
Trzecim charakterystycznym elementem krajobrazu Gagatów Sołtykowskich jest natomiast sama ich sceneria. Tereny te obfitują bowiem w syderyty - minerały rud żelaza, które nadają ziemi i skałom czerwonawego zabarwienia.
Taki krajobraz budzi oczywiste skojarzenie z kamienistą, pustynną powierzchnią Marsa, z powodu czego nazywany jest Czerwoną Planetą. Cały ten obszar jest obecnie chroniony, a sam rezerwat przyrody zajmuje powierzchnię 13,33 ha i obejmuje głównie nieczynne wyrobisko o długości 400 m i szerokości 200 m.
Skąd wyruszyć na zwiedzanie rezerwatu Gagaty Sołtykowskie?
Na teren rezerwatu Gagaty Sołtykowskie najszybciej dostaniemy się z Kielc lub ze Skarżyska-Kamiennej. Obydwie miejscowości stanowią świetną bazę wypadową do rezerwatu tym bardziej, że na ich terenie bez problemy znajdziemy zakwaterowanie na czas pobytu w województwie świętokrzyskim.
Jako że w samym rezerwacie spędzimy nie więcej niż godzinę, jego odwiedzenie warto połączyć z ze zwiedzaniem innych, ciekawych miejsc, w jakie obfitują Góry Świętokrzyskie i całe województwo. W czasie pobytu w tym regionie, warto odwiedzić malowniczy Świętokrzyski Park Narodowy, a będąc już na jego terenie, wejść na dwa najwyższe szczyty pasma Łysogór, którymi są Łysica i Łysa Góra.
Komfortowy nocleg w Kielcach znaleźć można m. in. gospodarstwach agroturystycznych, pokojach do wynajęcia, domkach letniskowych i apartamentach. Jeśli natomiast na bazę wypadową wybierzemy miejscowość Skarżysko-Kamienna noclegi będą czekały na nas w miejscowych apartamentach, agroturystykach i innych obiektach turystycznych, których nie brakuje zarówno w samym mieście, jak i jego malowniczych okolicach.
Nieco dalej, bo w odległości ok. 60 km od miejsca, w którym leżą Gagaty Sołtykowskie, znajduje się z kolei Radom. To kolejne miasto w regionie, które świetnie sprawdzi się w roli bazy wypadowej do atrakcji znajdujących się na terenie województwa świętokrzyskiego. Noclegi w Radomiu są dostępne m. in. w miejscowych hostelach, które stanowią jedną z najbardziej ekonomicznych, aktualnie dostępnych w naszym kraju opcji zakwaterowania.
Śladami dinozaurów w rezerwacie Gagaty Sołtykowskie
Wstęp na teren rezerwatu Gagaty Sołtykowskie jest bezpłatny, a samo to miejsce otwarte dla turystów przez całą dobę, bez względu na porę roku. Zmotoryzowani goście mogą zostawić auto na bezpłatnym parkingu oddalonym od wejścia do rezerwatu o ok. 15 min. drogi na piechotę. Przy parkingu znajduje się tablica informacyjna oraz miejsce na piknik.
Droga do rezerwatu biegnie przez gęsty las. Tuż przed wejściem drzewa jednak znacznie się przerzedzają, odsłaniając prawdziwie marsjański krajobraz, z którego słynie to wyjątkowe miejsce. Dalej jest już tylko ciekawiej. W oddali widoczna jest drewniana altana, która skrywa ślady dinozaurów sprzed milionów lat. To właśnie tu znajdziemy większość śladów dinozaurów, które odkryto w tym miejscu.
Przeczytaj koniecznie: Spacer po parku narodowym i rezerwacie przyrody - co wolno, a czego nie wolno?
Obok tropów osobników dorosłych dostrzec można świetnie zachowane ślady przemieszczania się także osobników młodych, co dobitnie świadczy o tym, że grupy dinozaurów w różnym wieku wspólnie wędrowały i prowadziły stadne życie. Odciski robią niesamowite wrażenie i aż trudno uwierzyć, że pozostawiły je zwierzęta, które wyginęły na długo, zanim człowiek pojawił się na ziemi.
Jako ciekawostkę warto dodać, że najstarsze okryte do tej pory ślady dinozaurów pochodzą sprzed 113 mln lat. Zostały odnalezione całkiem niedawno, bo w lecie 2022 r., na terenie Dinosaur Valley State Park w Ameryce Północnej, w korycie rzeki Paluxy. Na dnie odkrywki znaleziono tropy dinozaura z gatunku akrokantozaurus.
Ślady dinozaurów to jednak nie jedyne skarby, jakie znajdziemy w rezerwacie! Oprócz nich czekają tu na nas skamieniałości roślin jurajskich, a także wiele gatunków ciągle żywych roślin - storczyków, pałek wodnych, a także drapieżnej rosiczki, która żywi się owadami. Jako ciekawostkę i ku przestrodze, warto także dodać, że w rezerwacie żyje daleka krewna prehistorycznych jurajskich gadów - jadowita żmija zygzakowata.
Zdjęcie główne: fot. Valiphotos / pixabay.com, CC0
Komentarze
