Góry Bialskie - bieszczadzkie klimaty w sercu Sudetów
Góry Bialskie są dość mało znanym i przez to jeszcze bardziej fascynującym pasmem górskim w południowej Polsce. Są zlokalizowane w Sudetach Wschodnich, w sąsiedztwie malowniczej Kotliny Kłodzkiej. Graniczą z Górami Złotymi i Masywem Śnieżnika. Według niektórych badaczy, nie tworzą odrębnego pasma górskiego, lecz są częścią Gór Złotych. Ze względu na dziki i całkowicie odmienny charakter od reszty Sudetów, są często nazywane Sudeckimi Bieszczadami lub Śląskimi Bieszczadami. Jest to miejsce wprost stworzone dla turystów, którzy kochają ciszę, spokój i puste szlaki.
Góry Bialskie można odwiedzić o każdej porze roku. Wybierając się tam w lecie, możemy być pewni, że nie spotkamy na swojej drodze tłumów. Rejon Gór Bialskich obfituje za to w ciekawe atrakcje - w lecie można przemieszczać się pomiędzy nimi, korzystając z dostępnych na tym terenie szlaków turystycznych, po okolicy poruszać się zarówno pieszo, jak i na rowerze, w zimie natomiast skorzystać z oferty kilku zlokalizowanych w tych okolicach ośrodków narciarskich. Góry Bialskie to także wprost idealne miejsce na detoks od telefonu - w wielu ich punktach próżno bowiem szukać zasięgu telefonii komórkowej!
Sprawdź również: Jesienna wędrówka po górach. Jak się do niej odpowiednio przygotować?
Góry Bialskie czy Góry Złote? Kontrowersje wokół istnienia Gór Bialskich
Zanim przejdziemy do charakterystyki Gór Bialskich, warto powiedzieć kilka słów o samych kontrowersjach wokół ich istnienia. Okazuje się bowiem, że według niektórych badaczy i opracowań geograficznych, Gór Bialskich... po prostu nie ma! Źródeł takiego myślenia należy szukać w Regionalizacji Fizycznogeograficznej Polski autorstwa znanego i cenionego badacza Sudetów, Jerzego Kondrackiego. Według niego, Góry Bialskie nie istnieją jako odrębne pasmo górskie - stanowią część Gór Złotych. Z podobnym stanowiskiem możemy spotkać się po czeskiej stronie granicy - czescy geografowie są zdania, że tereny Gór Bialskich wchodzą w skład Gór Złotych, czyli Rychlebskich Hor i nie uznają rozróżnienia na dwa osobne pasma górskie.
fot. AdobeStock, CC0
W Polsce jednak panuje przekonanie, że Góry Bialskie i Góry Złote to dwa osobne pasma górskie. Tym tokiem rozumowania kierowano się w 1997 r. przy tworzeniu Korony Gór Polski. Na liście znalazły się najwyższe szczyty Gór Bialskich i Gór Złotych. Za najwyższy szczyt Gór Bialskich uznany został Rudawiec 1112 m n.p.m., a za najwyższe wzniesienie Gór Złotych Kowadło 989 m n.p.m. Na tym jednak problemy z Górami Bialskimi się nie kończą! Jeśli bliżej przyjrzymy się wysokościom poszczególnych szczytów w tym paśmie górskim, czeka nas bowiem spore zdziwienie - otóż, Rudawiec to wcale nie najwyższy szczyt Gór Bialskich! Jak to się więc stało, że to właśnie on trafił do Korony Gór Polski?
Poznaj: 7 powodów na jesienny wyjazd w góry. Dlaczego to dobry moment?
Góry Bialskie a Korona Gór Polski. Dlaczego to Rudawiec nosi koronę?
Korona Gór Polski to lista, która z założenia miała zawierać najwyższe szczyty z każdego pasma górskiego. Jako że Góry Bialskie są powszechnie (przynajmniej po polskiej stronie granicy) uznawane za odrębne od Gór Złotych pasmo górskie, mają swoje miejsce w Koronie Gór Polski. Aby dostać się na listę najwyższych szczytów poszczególnych pasm górskich, nie wystarczy jednak sama wysokość - na to wzniesienie musi dodatkowo prowadzić znakowany szlak turystyczny.
fot. AdobeStock, CC0
Najwyższe szczyty po polskiej stronie Gór Bialskich to Postawna (1117 m n.p.m.), Brusek (1116 lub 1124 m n.p.m. w zależności od źródła) oraz Rudawiec (1112 m n.p.m.). Jak łatwo stwierdzić, Rudawiec to wcale nie najwyższy szczyt Gór Bialskich! I najpewniej nie znalazłby się w Koronie Gór Polski, gdyby nie fakt, że to właśnie na jego szczyt prowadzi znakowany szlak turystyczny, czego nie możemy powiedzieć ani o Postawnej, ani o Brusku, na które nie można dostać się oficjalnymi ścieżkami. Jak więc widać, nie ma mowy o pomyłce, a decyzja o umieszczeniu Rudawca w Koronie Gór Polski jest jak najbardziej właściwa.
Gdzie leżą Góry Bialskie i czym się wyróżniają?
Góry Bialskie są położone w Sudetach Wschodnich i są uznawane przez badaczy za najbardziej dziką i charakterystyczną część tego pasma górskiego. Tworzą zwarty masyw górski, który wznosi się na średnią wysokość ok. 1000 m n.p.m. i jest poprzecinany krótkimi, aczkolwiek głębokimi dolinami rzek. Od zachodu granicę Gór Bialskich wyznacza Masyw Śnieżnika, od północy graniczą natomiast z Górami Złotymi. Góry Bialskie wznoszą się od południowego wschodu nad Stroniem Śląskim i sięgają do wsi Bielice.
Za początek Gór Bialskich uznawana jest znajdująca się na granicy polsko-czeskiej Przełęcz Płoszczyna (817 m n.p.m.). W północnej części Gór Bialskich znajduje się zwarte wyniesienie ze szczytami o wysokości do 1100 m n.p.m. W tej części pasma zlokalizowana jest m. in. Czernica (1083 m n.p.m.). W granicznej części południowej występują największe przewyższenia i najwyższe szczyty Gór Bialskich - są to m. in. Rudawiec 1112 m n.p.m., Postawna 1124 m n.p.m., Smrek 1125 m n.p.m, Orlik 1063 m n.p.m. i Sierstkowa 974 m n.p.m.
Przeczytaj również: Oscypki w górach. Czym się kierować przy zakupie i gdzie je nabyć?
Charakterystyczny mikroklimat Gór Bialskich
Ze względu na fakt, że większość szczytów należących do Gór Bialskich posiada wysokość ponad 1000 m n.p.m., w ich partiach szczytowych panuje charakterystyczny mikroklimat. Jest on odmienny od tego, do jakiego przyzwyczaiły nas Sudety i bardziej zbliżony do warunków panujących w strefach wysokogórskich. Góry Bialskie mogą poszczycić się śniegiem zalegającym na ich terenie aż do później wiosny (niekiedy śnieg topnieje dopiero w maju) oraz obfitymi jego opadami. Na ich terenie występuje także zjawisko inwersji temperatur nocnych, polegające na wzroście temperatury powietrza wraz z wysokością.
Planujesz rodzinny wyjazd? Sprawdź apartamenty w Sudetach:
W związku z tym, Góry Bialskie to doskonałe miejsce dla narciarzy i miłośników białego szaleństwa. Nie dysponują, co prawda szczególnie atrakcyjną infrastrukturą narciarską, lecz i tak warto je odwiedzić głównie ze względu na długo utrzymującą się tu naturalną pokrywę śnieżną. Główne ośrodki narciarskie w regionie są zlokalizowane m. in. w Nowej Morawie, Nowym Gierałtowie oraz w Bielicach. Na narciarzy czekają tu wyciągi oraz trasy narciarstwa biegowego. Góry Bialskie to świetne miejsce nie tylko dla narciarzy, którzy goszczą na ich terenie głównie w sezonie zimowym, lecz także dla miłośników pieszych wycieczek i jazdy na rowerze. Coś dla siebie znajdą tu także miłośnicy przyrody!
Walory przyrodnicze Gór Bialskich
Góry Bialskie są dość słabo zaludnione. Ich największy ośrodek miejski, Stronie Śląskie, liczy sobie niespełna 6000 mieszkańców. Tereny te charakteryzują się przy tym dużym zalesieniem i to właśnie z tego powodu są uznawane za najdzikszą pod względem przyrodniczym część Sudetów. Cały obszar Gór Bialskich, Gór Złotych i Masywu Śnieżnika wchodzi w skład Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego, którego łączna powierzchnia wynosi 288 km2.
fot. AdobeStock, CC0
Obszar Gór Bialskich na tle pozostałych terenów parku krajobrazowego wyróżnia się przede wszystkim obecnością naturalnej, starej puszczy jaworowej zlokalizowanej m. in. w Dolinie Białej Lądeckiej. Pieczę nad nim sprawuje Rezerwat Puszczy Śnieżnej Białki, który można odwiedzić w drodze na Rudawiec (1112 m n.p.m.) - trzeci pod względem wysokości szczyt Gór Bialskich oraz wzniesienie zaliczane do Korony Gór Polski. Drugi rezerwat przyrody w Górach Bialskich zlokalizowany jest w pobliżu miejscowości Nowa Morawa, na zachodnim zboczu Solca.
Zobacz: Spacer po parku narodowym i rezerwacie przyrody - co wolno, a czego nie wolno?
Na terenie Gór Bialskich wyróżnia się trzy piętra roślinne. Piętro pogórza sięga do wysokości ok. 500 m n.p.m. i na jego obszarze dominują tereny uprawne - łąki i pola, które malowniczo rozciągają się pomiędzy lasami. Piętro regla dolnego (do 1000 m n.p.m.) charakteryzuje się występowaniem głównie świerków, które zostały tu zasadzone przez człowieka. Znajdujące się na najwyższych szczytach Gór Bialskich piętro regla górnego porasta natomiast głównie świerczyna sudecka.
Turystyka w Górach Bialskich
Góry Bialskie to stosunkowo mało znane i przez to odwiedzane raczej przez nielicznych turystów pasmo górskie w Sudetach. Ze względu na charakterystyczny, panujący na ich terenie mikroklimat, a także wysokie i jakże odmienne od typowo sudeckich walory krajobrazowe, są jednak zdecydowanie warte odwiedzenia! Jest to bowiem jeden z najbardziej atrakcyjnych, ciekawych i fascynujących zakątków, jakimi dysponują polskie Sudety.
fot. AdobeStock, CC0
Góry Bialskie można zwiedzać na kilka sposobów. Na ich terenie nie brakuje znakowanych szlaków turystycznych, które przebiegają przez szczególnie atrakcyjne pod względem przyrodniczym miejsca w regionie. Są to główne szczyty (np. Rudawiec i Czernica), a także Rezerwat Puszczy Śnieżnej Białki, gdzie można podziwiać liczące sobie ponad 150 lat stare drzewa. Po Górach Bialskich można z powodzeniem przemieszczać się także rowerem, a w zimie na nartach.
Poznaj: Najpiękniejsze szlaki górskie w Polsce
Piesze i rowerowe trasy turystyczne biegną głównie drogami leśnymi w północnej części Gór Bialskich i w okolicach Przełęczy Płoszczyna, a w czasie ich pokonywania można zachwycać się dzikim i pierwotnym charakterem gęstych lasów. Mimo więc tego, że Góry Bialskie raczej nie oferują swoim gościom tylu atrakcji, co pozostałe pasma górskie w Sudetach, są miejscem, które zdecydowanie opłaca się odwiedzić - zwłaszcza jeśli kochamy odkrywać nowe miejsca, lubimy przebywać w otoczeniu dzikiej przyrody, a przy tym raczej stronimy od tłumów.
Jak dostać się w Góry Bialskie? Gdzie szukać zakwaterowania w okolicy?
Dawniej w rejonie Gór Bialskich funkcjonowała linia kolejowa na odcinku Kłodzko - Stronie Śląskie. Niestety, z powodu jej niskiej rentowności, została zlikwidowana, co spowodowało pewne utrudnienia dla turystów planujących spędzenie urlopu w tej ciekawej i urokliwej części Sudetów. W związku z tym, wyprawę w Góry Bialskie warto zaplanować własnym autem, które przyda nam się także do wygodnego i szybkiego przemieszczania się po okolicy.
Jeśli natomiast chodzi o zakwaterowanie, najlepiej szukać go w miejscowościach zlokalizowanych u podnóża Gór Bialskich.
Zobacz: Jak uniknąć korków podczas wakacyjnych wyjazdów?
Na ich terenie dostępne są pokoje do wynajęcia w miejscowych pensjonatach i gospodarstwach agroturystycznych, domki letniskowe, a także prywatne apartamenty. Na turystów po czeskiej stronie czekają także schroniska górskie. Jedno z nich to prywatne schronisko górskie na Przełęczy Płoszczyna, które słynie z wyśmienitego czeskiego piwa. Można tu także zjeść smażony ser. Spod schroniska można dostać się zielonym szlakiem na Rudawiec 1112 m n.p.m. i przybić pieczątkę do książeczki Korony Gór Polskich.
Miejscowości, w których warto szukać zakwaterowania w okolicy to m. in. Stronie Śląskie. To największe miasto w Górach Bialskich, które idealnie sprawdzi się dla turystów planujących spędzenie w Górach Bialskich i Górach Złotych całego urlopu. Dostępne w miejscowości Stronie Śląskie noclegi to m. in. pokoje do wynajęcia, apartamenty, domki letniskowe, w których można spędzić udany, rodzinny urlop z dala od zgiełku wielkiego miasta i przy okazji bliżej zapoznać się ze wszystkimi walorami Gór Bialskich.
Zakwaterowanie można znaleźć także w mniejszych miejscowościach w okolicach Stronia Śląskiego - m. in. w Białej Wodzie, Starym i Nowym Gierałtowie, a także w Bielicach, skąd zielony szlak zabierze nas prosto na Rudawiec.
Można także zatrzymać się na nocleg w Lądku Zdroju, zwłaszcza jeśli przy okazji wizyty w Górach Bialskich chcemy zwiedzić także Kotlinę Kłodzką, Góry Złote i Góry Izerskie. Cała Kotlina Kłodzka to bardzo atrakcyjne pod względem turystycznym miejsce w Polsce, które obfituje w atrakcje. Świetną bazą wypadową zarówno w Góry Bialskie, jak i w pozostałe jej części będzie także Kłodzko - największe miasto w regionie. Noclegi w Kłodzku czekają na turystów m. in. w miejscowych domkach letniskowych, pokojach, apartamentach i gospodarstwach agroturystycznych.
Najważniejsze atrakcje turystyczne Gór Bialskich
Mimo tego, że Góry Bialskie nie cieszą się opinią najbardziej atakcyjnego pod względem turystycznym pasma górskiego w Sudetach, na ich terenie także nie brakuje miejsc, które warto odwiedzić podczas pobytu w tych okolicach. I nie jest to tylko trzeci najwyższy szczyt Gór Bialskich, czyli należący do Korony Gór Polski Rudawiec! Na jego szczyt oczywiście warto wejść, zwłaszcza jeśli zbieramy pieczątki KGP. Zdobycie Rudawca z powodzeniem możemy jednak połączyć także z wizytą na terenie Rezerwatu Przyrody "Puszcza Śnieżnej Białki", przez którego fragment prowadzi zielony szlak z Bielic, a po wejściu na szczyt i podbiciu pieczątki, udać się dalej w kierunku Przełęczy Płoszczyna, skąd będziemy mogli podziwiać pierwsze na trasie piękne widoki.
Następnie możemy zawitać na szczycie Czernicy, gdzie znajduje się wieża widokowa. Mimo tego, że Czernica jest w całości porośnięta lasem i sama w sobie nie jest szczytem widokowym, piękne widoki można podziwiać właśnie po wejściu na wieżę widokową. Można stąd zobaczyć m. in. Śnieżnik, Czarną Górę, Szczeliniec Wielki, a także rozległe tereny Kotliny Kłodzkiej. W oddali widoczna jest także Śnieżka oraz elektrownia znajdująca się w odległym Opolu. Przy okazji wizyty w Górach Bialskich można "upiec dwie pieczenie na jednym ogniu" i zdobyć także najwyższy szczyt Gór Złotych - Kowadło (989 m n.p.m.). Tym samym, za jednym razem możemy zyskać dwie nowe pieczątki w książeczce Korony Gór Polski!
Rezerwat Przyrody "Puszcza Śnieżnej Białki"
Na terenie Gór Bialskich znajdują się dwa rezerwaty przyrody - "Puszcza Śnieżnej Białki" i "Nowa Morawa". Szczególnie atrakcyjnym pod względem przyrodniczym jest ten pierwszy, zlokalizowany na zboczach Rudawca i Iwinki. Jego tereny obejmują najcenniejszą część kompleksu starej Puszczy Jaworowej oraz pozostałości po dawnej Puszczy Sudeckiej, które zachowały swój pierwotny charakter.
fot. AdobeStock, CC0
Na terenie rezerwatu można podziwiać liczące sobie ponad 150 lat jawory, buki i świerki, które swoje istnienie zawdzięczają działalności holenderskiej księżnej Marianny Orańskiej. W XIX w. tereny te stanowiły jej własność i ukochała je do tego stopnia, że zabroniła wycinki tutejszych lasów, dzięki czemu wiele starych drzew przetrwało do naszych czasów. Oprócz starych drzew, na terenie rezerwatu od czasu do czasu można spotkać także muflony.
Formacja skalna Trzy Siostry
Pod nazwą Trzy Siostry kryje się największa w Górach Bialskich formacja skalna. Można się do niej dostać, idąc szlakiem niebieskim ze Starego Gierałtowa. Wysokość wchodzących w jej skład skał dochodzi do nawet 20 metrów. W związku z tym, z jego walorów chętnie korzystają miłośnicy wspinaczki skałkowej. Trzy Siostry to trzy bloki skalne, spośród których najciekawiej prezentuje się Rzepicha - swoim kształtem przypomina bowiem znajdującego się w Tatrach Kościelca. Dwie pozostałe skały, Olga i Lidusza, tworzą potężny masyw skalny.
Sprawdź: Najpiękniejsze formacje skalne w Polsce. Gdzie się wybrać?
Z Trzema Siostrami wiąże się lokalna legenda o smoku. Otóż, mieszkający na pobliskim Łyścu gad miał porwać mężów trzech sióstr. Te zaniepokojone ich długą nieobecnością w domu, udały się do lasu na poszukiwania. Niestety na miejscu czekał już na nie smok, na którego widok tak się przeraziły, że momentalnie przemieniły się w kamień. I tak stoją w tym samym miejscu po dziś dzień. Lepiej powiodło się natomiast ich mężom, którym podobno udało się uciec ze smoczej pieczary.
Malownicze Stronie Śląskie - zabytki i oferta kulinarna
Góry Bialskie oferują nie tylko typowo przyrodnicze atrakcje. Unikalny klimat tych okolic można bowiem także poczuć odwiedzając Stronie Śląskie. Jest to małe, aczkolwiek bardzo urokliwe miasteczko, z trzech stron otoczone górami - Stronie Śląskie leży u podnóża Gór Bialskich, Gór Złotych i Masywu Śnieżnika. Miasteczko słynie przede wszystkim ze znajdującej się na jego terenie huty szkła kryształowego "Violetta". Przy hucie można kupić wyroby z kryształu i tym samym zaopatrzyć się w unikalne pamiątki z Gór Bialskich.
fot. AdobeStock, CC0
Najstarszym zabytkiem Stronia Śląskiego jest pochodzący z XIII w. kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski. Dużym zainteresowaniem turystów goszczących w miasteczku cieszy się także Muzeum Ziemi, w którego zbiorach znajdują się minerały z praktycznie całego świata. Podczas zwiedzania Stronia Śląskiego, warto wstąpić także do jednej z miejscowych restauracji - okolice miasteczka słyną przede wszystkim z wyśmienitych pstrągów, kozich serów oraz niedźwiedziówki - aromatycznej i rozgrzewającej nalewki, przygotowywanej na bazie miodu i ziół.
Zdjęcie główne: fot. AdobeStock, CC0
Komentarze
