Góry Świętokrzystkie - najciekawsze szlaki
Góry Świętokrzyskie, choć niezwykle malownicze i przyjemne w wędrowaniu, nie są tak chętnie odwiedzane przez turystów jak Tatry czy Bieszczady. A szkoda, bo także potrafią zaskoczyć. Może więc warto przekonać się osobiście? Zdecydowanie polecamy!
Góry Świętokrzyskie to niski łańcuch górski w południowo-wschodniej Polsce, w centralnej części Wyżyny Kieleckiej. Najwyższym szczytem jest Łysica (614 m n.p.m.) w paśmie Łysogór. Nazwa gór pochodzi od relikwii Krzyża Świętego przechowywanych w klasztorze na Łysej Górze.
Góry Świętokrzyskie, obok Sudetów, są jednym z najstarszych łańcuchów górskich w Europie. Kilkukrotnie ulegały wypiętrzaniu, niszczeniu i zalewaniu przez morza. Zostały wypiętrzone 500 mln lat temu w kambrze, później w czasie kaledońskich ruchów górotwórczych na granicy syluru i dewonu. Następnie odmłodziła je orogeneza hercyńska (dolny karbon) i ponownie orogeneza alpejska.
Charakterystyczne dla krajobrazu najwyższych partii Gór Świętokrzyskich są strome stoki, głęboko wcięte doliny, skałki ostańcowe i gołoborza. Góry Świętokrzyskie porośnięte są lasami jodłowymi (Puszcza Jodłowa) i bukowymi. Na ich terenie utworzono Świętokrzyski Park Narodowy. Gospodarczym i turystycznym centrum regionu są Kielce. Zaś do ważniejszych ośrodków turystycznych należą Święta Katarzyna i Nowa Słupia.
W skład Gór Świętokrzyskich wchodzi kilkanaście równoległych pasm, ciągnących się z zachodu na wschód. Główną oś stanowi ciąg pasm o długości około 70 km, rozpoczynający się w okolicach Dobrzeszowa na zachodzie. W jego skład wchodzą od zachodu: Pasmo Dobrzeszowskie, Pasmo Oblęgorskie, Wzgórza Tumlińskie, Pasmo Masłowskie, Łysogóry oraz Pasmo Jeleniowskie, które kończy się w okolicach Opatowa. Ciąg ten pocięty jest przełomami rzek: Łosośnej, Bobrzy, Lubrzanki i Słupianki. Na południe od Łysogór znajduje się niewielkie Pasmo Bielińskie.
Na południe od pasma głównego, oddzielony od niego Padołem Kielecko-Łagowskim, położony jest ciąg, w skład którego wchodzą pasma: Zgórskie, Posłowickie, Dymińskie, Daleszyckie, Cisowskie, Brzechowskie, Orłowińskie i Wygiełzowskie. Na północ od Pasma Wygiełzowskiego znajduje się Pasmo Iwaniskie. Na południe od Pasma Orłowińskiego położone jest Pasmo Ociesęckie.
Na południowy zachód od Pasma Dymińskiego rozciągają się pasma Zelejowskie i Chęcińskie, rozdzielone Doliną Chęcińską. Na zachód od Chęcin położone są dwa niewielkie pasma: Grzywy Korzeczkowskie i Grząby Bolmińskie. Na północny wschód od Chęcin znajduje się natomiast Pasmo Bolechowickie.
Na północ od pasma głównego rozciąga się Pasmo Klonowskie, Pasmo Bostowskie oraz Pasmo Pokrzywiańskie a dalej na północ położone jest Pasmo Sieradowickie.
Na terenie Kielc oraz w ich okolicach znajdują się: Pasmo Kadzielniańskie oraz Wzgórza Szydłówkowskie.
Łysa Góra (Święty Krzyż) to punkt obowiązkowy podczas wizyty w Górach Świętokrzyskich. Mierzy ona 594 m n.p.m i znajduje się we wschodniej części Pasma Łysogór, na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Na szczycie znajdują się: gołoborze, rezerwat przyrody, klasztor Misjonarzy Oblatów M.N., muzeum parku narodowego oraz Radiowo-Telewizyjne Centrum Nadawcze Święty Krzyż o wysokości 157 metrów. Oprócz Łysej Góry najciekawszych miejscem w okolicy jest Łysica – najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich.
Wycieczkę rozpoczynamy w miejscowości Huta Szklana niedaleko Łysej Góry, na parkingu. Najłatwiej na Łysą Górę wybrać się z Huty Szklanej drogą asfaltową. Wtedy wejście zajmie nam jakieś 40 minut. Do przejścia mamy 2 kilometry. Na Łysej Górze znajduje się galeria widokowa na gołoborzu – podobno najbardziej rozpoznawalny punkt w Górach Świętokrzyskich. Wejście na galerię kosztuje dosłownie kilka złotych.
Łysa Góra stanowiła w okresie wczesnego średniowiecza prawdopodobnie ośrodek kultu związanego z religią Słowian. Jego pozostałością jest wał, otaczający partię szczytową wzniesienia. Opactwo benedyktyńskie zwane Świętym Krzyżem założył w 1006 roku Bolesław Chrobry. Jest to jedno z najważniejszych polskich sanktuariów i cel licznych pielgrzymek. Zespół opactwa obejmuje czworobok budynków klasztornych z XIV-XV wieku wraz z wirydarzem i krużgankiem, kaplicą Oleśnickich oraz kościołem. Ten oryginalnie miał wieżyczkę, która uległa zniszczeniu, w czasie działań wojennych. Od zachodu przylega skrzydło (obecnie Muzeum Przyrodniczo-Leśne ŚPN), a od wschodu dzwonnica i brama z XVIII wieku.
Jaźwina jest najwyższym szczytem Pasma Ociesęckiego należącego do Gór Świętokrzyskich i liczy 361 m n.p.m. Na szczyt można dostać się żółtym szlakiem z miejscowości Widełki lub od Rakowa . Szlak przechodzi przez sam szczyt więc nie będzie problemu z jego znalezieniem. Niestety na górze nie znajdziemy żadnej tabliczki ani też wieży widokowej, która bardzo by się tam przydała.
Dotarcie na szczyt zajmuje maksymalnie 15 minut i do tego maszeruje się prawie po prostym. Trzeba pokonać około 800 metrów. Trasa przebiega bez większych problemów i zatrzymujemy się w miejscu, gdzie żółty szlak odbija w lewo z asfaltowej na polną drogę. Samochód można zostawić właśnie przy tym odejściu na poboczu. Ruch tam jest niewielki, więc nikomu nie będzie przeszkadzać.
Jaźwina nie jest oznaczona. Znajduje się na żółtym szlaku przy skupisku brzózek i przy oznaczeniu, że teren jest monitorowany. Dokładnie dojście z aplikacją w telefonie. Ze znalezieniem nie będzie problemu. Z szerokiego szczytu rozciąga się obszerna panorama na okoliczne wzniesienia oraz bliższą i dalszą okolicę.
Kiełków (znany też pod nazwą Kiełki) jest najwyższym szczytem Pasma Orłowińskiego należącego do Gór Świętokrzyskich i liczy 452 m n.p.m. Na szczyt można dostać się niebieskim szlakiem biegnącym z Chęcin do Łagowa. Najprościej zdobyć ten szczyt z miejscowości Czyżów.
Wycieczkę rozpoczynamy w miejscowości Sędek-Czyżów, za ostatnim domem przed wejściem do lasu. Tam trzeba zatrzymać samochód na poboczu i udać się w kilkunastominutową wycieczkę na Kiełków. Prowadzi nas tam szlak niebieski, który mimo krótkiej odległości można sprawić wiele problemów. Po wejściu do lasu i przejściu około 300 metrów dochodzi się do miejsca, gdzie szlak na drzewie wskazuje, żeby skręcić w lewo. W tym miejscu idziemy prosto, nie skręcamy w lewo. Dlaczego? Z prostego powodu. Znak jest po prostu źle namalowany.
Dalej, na kolejnym rozwidleniu idziemy prosto. Patrzymy na słupek, na którym jest numer 122 i przechodzimy obok niego. Od tego momentu przez kilka minut nie widać na drzewie żadnych znaków. Mimo to idziemy cały czas prosto, aż w końcu pojawi się niebieska farba. Szczyt nie jest oznaczony, dlatego warto użyć jakiejś aplikacji w telefonie do wyznaczenia najwyższego punktu, chociaż w terenie też łatwo go odnaleźć. Jak wyjdziemy na najwyższy punkt, to na drzewie z prawej strony będziemy mieli namalowany wykrzyknik, a dalej teren zacznie się obniżać. Kiełków to właśnie miejsce przy tym wykrzykniku.
Znajdź inne atrakcyjne miejsca w okolicy
Poszukaj noclegu w najbliższej okolicy
Góry Świętokrzyskie, obok Sudetów, są jednym z najstarszych łańcuchów górskich w Europie. Kilkukrotnie ulegały wypiętrzaniu, niszczeniu i zalewaniu przez morza. Zostały wypiętrzone 500 mln lat temu w kambrze, później w czasie kaledońskich ruchów górotwórczych na granicy syluru i dewonu. Następnie odmłodziła je orogeneza hercyńska (dolny karbon) i ponownie orogeneza alpejska.
Charakterystyczne dla krajobrazu najwyższych partii Gór Świętokrzyskich są strome stoki, głęboko wcięte doliny, skałki ostańcowe i gołoborza. Góry Świętokrzyskie porośnięte są lasami jodłowymi (Puszcza Jodłowa) i bukowymi. Na ich terenie utworzono Świętokrzyski Park Narodowy. Gospodarczym i turystycznym centrum regionu są Kielce. Zaś do ważniejszych ośrodków turystycznych należą Święta Katarzyna i Nowa Słupia.
W skład Gór Świętokrzyskich wchodzi kilkanaście równoległych pasm, ciągnących się z zachodu na wschód. Główną oś stanowi ciąg pasm o długości około 70 km, rozpoczynający się w okolicach Dobrzeszowa na zachodzie. W jego skład wchodzą od zachodu: Pasmo Dobrzeszowskie, Pasmo Oblęgorskie, Wzgórza Tumlińskie, Pasmo Masłowskie, Łysogóry oraz Pasmo Jeleniowskie, które kończy się w okolicach Opatowa. Ciąg ten pocięty jest przełomami rzek: Łosośnej, Bobrzy, Lubrzanki i Słupianki. Na południe od Łysogór znajduje się niewielkie Pasmo Bielińskie.
Na południe od pasma głównego, oddzielony od niego Padołem Kielecko-Łagowskim, położony jest ciąg, w skład którego wchodzą pasma: Zgórskie, Posłowickie, Dymińskie, Daleszyckie, Cisowskie, Brzechowskie, Orłowińskie i Wygiełzowskie. Na północ od Pasma Wygiełzowskiego znajduje się Pasmo Iwaniskie. Na południe od Pasma Orłowińskiego położone jest Pasmo Ociesęckie.
Na południowy zachód od Pasma Dymińskiego rozciągają się pasma Zelejowskie i Chęcińskie, rozdzielone Doliną Chęcińską. Na zachód od Chęcin położone są dwa niewielkie pasma: Grzywy Korzeczkowskie i Grząby Bolmińskie. Na północny wschód od Chęcin znajduje się natomiast Pasmo Bolechowickie.
Na północ od pasma głównego rozciąga się Pasmo Klonowskie, Pasmo Bostowskie oraz Pasmo Pokrzywiańskie a dalej na północ położone jest Pasmo Sieradowickie.
Na terenie Kielc oraz w ich okolicach znajdują się: Pasmo Kadzielniańskie oraz Wzgórza Szydłówkowskie.
Najciekawsze szlaki piesze w Górach Świętokrzyskich
Numer 1: Łysa Góra
Łysa Góra (Święty Krzyż) to punkt obowiązkowy podczas wizyty w Górach Świętokrzyskich. Mierzy ona 594 m n.p.m i znajduje się we wschodniej części Pasma Łysogór, na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Na szczycie znajdują się: gołoborze, rezerwat przyrody, klasztor Misjonarzy Oblatów M.N., muzeum parku narodowego oraz Radiowo-Telewizyjne Centrum Nadawcze Święty Krzyż o wysokości 157 metrów. Oprócz Łysej Góry najciekawszych miejscem w okolicy jest Łysica – najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich.
Wycieczkę rozpoczynamy w miejscowości Huta Szklana niedaleko Łysej Góry, na parkingu. Najłatwiej na Łysą Górę wybrać się z Huty Szklanej drogą asfaltową. Wtedy wejście zajmie nam jakieś 40 minut. Do przejścia mamy 2 kilometry. Na Łysej Górze znajduje się galeria widokowa na gołoborzu – podobno najbardziej rozpoznawalny punkt w Górach Świętokrzyskich. Wejście na galerię kosztuje dosłownie kilka złotych.
Łysa Góra stanowiła w okresie wczesnego średniowiecza prawdopodobnie ośrodek kultu związanego z religią Słowian. Jego pozostałością jest wał, otaczający partię szczytową wzniesienia. Opactwo benedyktyńskie zwane Świętym Krzyżem założył w 1006 roku Bolesław Chrobry. Jest to jedno z najważniejszych polskich sanktuariów i cel licznych pielgrzymek. Zespół opactwa obejmuje czworobok budynków klasztornych z XIV-XV wieku wraz z wirydarzem i krużgankiem, kaplicą Oleśnickich oraz kościołem. Ten oryginalnie miał wieżyczkę, która uległa zniszczeniu, w czasie działań wojennych. Od zachodu przylega skrzydło (obecnie Muzeum Przyrodniczo-Leśne ŚPN), a od wschodu dzwonnica i brama z XVIII wieku.
Numer 2: Jaźwina
Jaźwina jest najwyższym szczytem Pasma Ociesęckiego należącego do Gór Świętokrzyskich i liczy 361 m n.p.m. Na szczyt można dostać się żółtym szlakiem z miejscowości Widełki lub od Rakowa . Szlak przechodzi przez sam szczyt więc nie będzie problemu z jego znalezieniem. Niestety na górze nie znajdziemy żadnej tabliczki ani też wieży widokowej, która bardzo by się tam przydała.
Dotarcie na szczyt zajmuje maksymalnie 15 minut i do tego maszeruje się prawie po prostym. Trzeba pokonać około 800 metrów. Trasa przebiega bez większych problemów i zatrzymujemy się w miejscu, gdzie żółty szlak odbija w lewo z asfaltowej na polną drogę. Samochód można zostawić właśnie przy tym odejściu na poboczu. Ruch tam jest niewielki, więc nikomu nie będzie przeszkadzać.
Jaźwina nie jest oznaczona. Znajduje się na żółtym szlaku przy skupisku brzózek i przy oznaczeniu, że teren jest monitorowany. Dokładnie dojście z aplikacją w telefonie. Ze znalezieniem nie będzie problemu. Z szerokiego szczytu rozciąga się obszerna panorama na okoliczne wzniesienia oraz bliższą i dalszą okolicę.
Numer 3: Kiełków
Kiełków (znany też pod nazwą Kiełki) jest najwyższym szczytem Pasma Orłowińskiego należącego do Gór Świętokrzyskich i liczy 452 m n.p.m. Na szczyt można dostać się niebieskim szlakiem biegnącym z Chęcin do Łagowa. Najprościej zdobyć ten szczyt z miejscowości Czyżów.
Wycieczkę rozpoczynamy w miejscowości Sędek-Czyżów, za ostatnim domem przed wejściem do lasu. Tam trzeba zatrzymać samochód na poboczu i udać się w kilkunastominutową wycieczkę na Kiełków. Prowadzi nas tam szlak niebieski, który mimo krótkiej odległości można sprawić wiele problemów. Po wejściu do lasu i przejściu około 300 metrów dochodzi się do miejsca, gdzie szlak na drzewie wskazuje, żeby skręcić w lewo. W tym miejscu idziemy prosto, nie skręcamy w lewo. Dlaczego? Z prostego powodu. Znak jest po prostu źle namalowany.
Dalej, na kolejnym rozwidleniu idziemy prosto. Patrzymy na słupek, na którym jest numer 122 i przechodzimy obok niego. Od tego momentu przez kilka minut nie widać na drzewie żadnych znaków. Mimo to idziemy cały czas prosto, aż w końcu pojawi się niebieska farba. Szczyt nie jest oznaczony, dlatego warto użyć jakiejś aplikacji w telefonie do wyznaczenia najwyższego punktu, chociaż w terenie też łatwo go odnaleźć. Jak wyjdziemy na najwyższy punkt, to na drzewie z prawej strony będziemy mieli namalowany wykrzyknik, a dalej teren zacznie się obniżać. Kiełków to właśnie miejsce przy tym wykrzykniku.
Znajdź inne atrakcyjne miejsca w okolicy
Poszukaj noclegu w najbliższej okolicy
Agnieszka Skrzyńska - Michalczewska
Komentarze
