Jej wysokość Wysoka - najwyższy szczyt Pienin
Wysoka to najwyższa góra w Pieninach i jedno z najczęściej odwiedzanych wzniesień w Pienińskim Pasie Skałkowym. Cała góra jest porośnięta gęstym lasem, a jedynie sam jej czubek pozostaje odkryty, zapewniając odwiedzającym przepięknie widoki roztaczające się na okolicę.
Wysokie Skałki, bo tak brzmi inna nazwa Wysokiej, co roku przyciągają do siebie liczne rzesze turystów. Odwiedzający wybierają się na nią nie tylko ze względu na piękną panoramę okolicy roztaczającą się ze szczytu, ale także z bardziej praktycznych powodów. Wysokie Skałki wchodzą bowiem w skład Korony Gór Polski - zdobycie ich szczytu jest więc obowiązkowe dla wszystkich osób, które chcą wejść do grona zdobywców najwyższych szczytów w naszym kraju.
Wrażeń podczas wyprawy na Wysokie Skałki dostarcza nie tylko samo wejście na ich szczyt, ale cała prowadząca na niego droga - na trasie możemy bowiem podziwiać miejscowe atrakcje oraz zatrzymać się na postój i nocleg w wielu urokliwych zakątkach. Do szczególnie wartych uwagi miejsc na szlakach prowadzących na Wysoką należą m. in. Wąwóz Homole, Dubantowska Polana z Kamiennymi Księgami, rezerwat przyrody Biała Woda oraz wiele innych, mniej znanych miejsc, których widok na długo zapisze się w pamięci.
W drodze na Wysoką, fot. Nocowanie.pl
Wysokie Skałki na mapie Pienin
Wysokie Skałki są najwyższym szczytem całych Pienin, pasma górskiego znajdującego się w łańcuchu Karpat i leżącego na terenie południowej Polski i północnej Słowacji. Stanowią najwyższy fragment długiego, podzielonego na mniejsze części pasa skałek wapiennych nazywanego Pienińskim Pasem Skałkowym i pod względem liczby turystów zajmują drugie, zaraz po Tatrach, najchętniej odwiedzane przez turystów góry w Polsce. Pieniny od południowej strony graniczą z Magurą Spiską, ich północną granicę wyznacza pasmo Gorców i Beskidu Sądeckiego, a zachodnią Kotlina Orawsko-Nowotarska i Pogórze Spisko-Gubałowskie.
Przełom Dunajca w naturalny sposób dzieli Pieniny na trzy części: Pieniny Spiskie, Pieniny Środkowe (Właściwe) i Małe Pieniny. Najwyższy szczyt Pienin Środkowych to Trzy Korony (982 m n.p.m.), Pienin Spiskich - Żar (879 m n.p.m.) a Małych Pienin i całego pienińskiego pasma górskiego - Wysokie Skałki. Pieniny Małe od Beskidu Sądeckiego są oddzielone doliną Grajcarka i jego dopływem Białą Wodą.
Wysoka najwyższy szczyt Pienin
Wysoka jest usytuowane w głównym grzbiecie Małych Pienin. Znajdują się między Borsuczyną a Wisielakówką. Od szczytu Borsuczyny są dzieli je Przełęcz Kapralowa Wysoka i Stachurówka. Najwyższy szczyt Pienin ma wznosi się na wysokość 1050 m n.p.m. i jest zbudowany z czerwonych wapieni krynoidowych. Wschodnie jego zbocza tworzą strome urwiska skalne, od zachodu występują skaliste garby i wystające skałki, z których najbardziej znane to Szurdakowa Skała i Firdykowa Skała. Cała góra jest porośnięta gęstym lasem, którego pozbawiony jest jedynie jej wierzchołek. Z daleka wygląda on jak skalna kopuła, wystająca ponad linię znajdującego się poniżej niej lasu.
fot. W drodze na Wysoką, fot. Nocowanie.pl
Wysoka jest szczytem znanym od dawien dawna. Już w XVIII w. wiedziano, że góra ta jest najwyższym szczytem całych Pienin i tak ją opisywano w zapiskach górniczych: „Ta góra jest najwyższa między innymi górami i okrągła, na której skała jest jako zamek. Przystęp do niej jest zbyt przykry, zaledwie człek pieszy wniść może”. Dawniej na jej terenie prowadzono poszukiwania złota, a po ich zakończeniu, wzniesienie było chętnie odwiedzane przez turystów i miejscowych miłośników górskich wycieczek.
Rezerwat Wysokie Skałki
Dziś cały obszar Wysokiej jest chroniony prawnie. Południowe zbocza góry znajdują się bowiem na terenie słowackiego Pienińskiego Parku Narodowego, a w polskiej części wzniesienia utworzono w 1961 r. rezerwat przyrody Wysokie Skałki. Pod szczególną ochroną znajduje się tu jedyny obecny w Pieninach fragment świerkowego boru górnoreglowego.
Rezerwat Wysokie Skałki, fot. Nocowanie.pl
Oprócz tego, Wysoka jest także domem dla wielu rzadkich okazów roślin i zwierząt. Znajdują się tu takie rośliny, jak m. in. złotogłów, powojnik alpejski, modrzyk górski czy wawrzynek wilczełyko. Wizyta w tych okolicach będzie także prawdziwą gratką dla ornitologów i miłośników ptaków - spotkać tu można m. in. puchacza, myszołowa zwyczajnego oraz orlika krzykliwego.
Puchacz, fot. Kevinsphotos / Pixabay.com
Jedna góra, dwie nazwy
Oficjalna, urzędowa nazwa najwyższego szczytu Pienin brzmi Wysokie Skałki. W języku potocznym określa się ją najczęściej jako Wysoka, co świetnie oddaje dostojeństwo tego wzniesienia oraz jej górowanie nad pozostałymi, znajdującymi się w okolicy szczytami.
Co ciekawe, według miejscowych, poprawna nazwa najwyższego szczytu Pienin to Wysoka, Wysokie Skałki to natomiast nazwa rezerwatu, który się na nim znajduje. Zanim jednak Wysoka otrzymała swoją obecną nazwę, w świadomości miejscowej ludności występowała pod jeszcze innymi mianami - dwa najpopularniejsze z nich to Pamiarky i Kiczera.
Nazwa Pamiarky była najczęściej używana przez miejscową ludność pochodzenia rusińskiego - Łemków, niegdyś zamieszkujących te tereny. Najprawdopodobniej pochodzi ona od nieistniejącej już wieży triangulacyjnej. Druga popularna wśród miejscowych społeczności nazwa Kiczera wzięła się natomiast od Połoniny Kiczera (dziś Połonina Pienińska), która znajduje się tuż pod szczytem wzniesienia, z jego południowo-zachodniej strony. Był to duży, porośnięty trawą obszar, na którym okoliczni mieszkańcy mieli swoje pola uprawne.
Wysokie Skałki w Koronie Gór Polski
Będące najwyższym szczytem Pienin Wysokie Skałki zaliczają się do Korony Gór Polski (KGP). Jest to stworzona pod koniec XX w. lista 28 najwyższych szczytów pasm górskich Polski. Koncepcja KGP została utworzona w 1997 r. przez Marka Więckowskiego i Wojciecha Lewandowskiego w czasopiśmie "Poznaj swój kraj". Początkowo lista liczyła sobie 27 szczytów i nie uwzględniono w niej m. in. Masywu Ślęży i właśnie Wysokiej.
Wysoka nie znalazła się w gronie najwyższych szczytów w Polsce, a jej miejsce w Pieninach zajęły Trzy Korony - najwyższy szczyt Pienin Środkowych. Pierwotnie do KGP zaliczono bowiem jedynie te wzniesienia, do których prowadził znakowany szlak turystyczny, a podczas opracowywania listy szczytów nie wzięto pod uwagę tych znajdujących się w Małych Pieninach.
Zobacz również: Trzy Korony vs. Wysoka. Ciekawostki i fakty o popularnych szczytach Pienin
Dziś Wysokie Skałki zaliczają się już do KGP i przez to są jeszcze chętniej odwiedzanym przez turystów miejscem. Ich zdobycie jest bowiem warunkiem otrzymania Odznaki Zdobywcy KGP. Na Wysoką warto wybrać się tym bardziej, że jest to jeden z najatrakcyjniejszych regionów turystycznych w południowej Polsce, które oferuje swoim odwiedzającym wiele wrażeń, przepięknych widoków i niesamowitych przeżyć. Do odwiedzenia tych okolic zachęca także rozbudowana, dobrze zorganizowana baza noclegowa.
Szczyt Wysoka, fot. Nocowanie.pl
Noclegi w okolicy Wysokiej - skąd wyruszyć w drogę na szczyt?
Wysoka leży w stosunkowo bliskiej odległości od wsi Jaworki. Miejscowość ta jest więc jedną z najlepszych baz wypadowych na szczyt. Z Jaworek wiedzie jedna z najpopularniejszych wśród turystów tras na szczyt Wysokiej - szlak zielony przez Wąwóz Homole w ok. 2 godziny zaprowadzi nas prosto do celu podróży. Noclegi w Jaworkach to głównie kwatery do wynajęcia i apartamenty, w których odpoczniemy po zwiedzaniu okolicy i zregenerujemy siły przed kolejną wyprawą.
Atrakcje w Jaworkach
W Jaworkach na turystów czeka także miejscowa atrakcja w postaci Muzycznej Owczarni - klubu muzycznego, w którym odbywa się ponad 100 koncertów rocznie znanych wykonawców z Polski i zza granicy - na jej deskach wystąpili m. in. Kasia Kowalska, Lombard, IRA, TSA, Acid Drinkers i wielu innych. Nieco dalej od Wysokiej niż Jaworki, znajduje się wieś Szlachtowa, w której turyści również chętnie zatrzymują się na nocleg. Na szczególną uwagę zasługują domki w Szlachtowej, które zlokalizowane są w bardzo malowniczej okolicy.
Miejsca warte zobaczenia w pobliżu Szczawnicy
Dobrym miejscem do zatrzymania się w pobliżu Wysokiej jest także Szczawnica. Z miejscowości tej niebieskim szlakiem, biegnącym grzbietem Pienin udamy się na Wysoką, a w drodze powrotnej odwiedzimy także Przełęcz Rozdziela i Wielki Rogacz. Nocleg w Szczawnicy znajdziemy w miejscowych hotelach, pensjonatach, gospodarstwach agroturystycznych, a także w domkach do wynajęcia.
Szczawnica jest ponadto świetną bazą wypadową do innych ciekawych miejsc w okolicy - tuż obok znajdują się pobliskie góry Trzy Korony, Pieniński Park Narodowy, a także Sokolica. Podziwiać można Dolinę Dunajca wraz z widowiskowym Przełomem Dunajca, wybrać się na spływ Dunajcem, zobaczyć zaporę wodną w Niedzicy i Zamek Dunajec, odwiedzić pozostałości Czerwonego Klasztoru znajdujące się w pobliżu miejscowości Czerwony Klasztor lub wybrać się na wycieczkę rowerową Drogą Pienińską (trakt wiodący ze Szczawnicy przez Przełom Pieniński).
Poznaj: 5 najlepszych punktów widokowych w okolicy Szczawnicy
Trasy turystyczne prowadzące na szczyt Wysokiej
Na szczyt Wysokiej wiodą dobrze wytyczone szlaki turystyczne. Wszystkie kończą się na Przełęczy Kapralowa Wysoka, skąd na czubek wzniesienia prowadzi jedna ścieżka. Warto jednak mieć na uwadze, że zdobycie tej niepozornej góry może okazać się sporym wyzwaniem. Na Wysokie Skałki warto wybrać się przy dobrej pogodzie - trasa na szczyt wiedzie bowiem po kamieniach, które po obfitych opadach deszczu mogą stać się śliskie i problematyczne w bezpiecznym pokonaniu. Najlepiej wybrać się w drogę z samego rana, zabierając ze sobą prowiant i wodę.
Na Wysoką zawiodą nas dwa najpopularniejsze szlaki turystyczne. Szlak zielony zaczyna się we wsi Jaworki i wiedzie przez Wąwóz Homole, Dubantowską Polanę, Polanę pod Wysoką i kończy się na szczycie Wysokiej. Czas przejścia na szczyt wynosi ok. 2 godzin, a droga powrotna zajmie nam niewiele ponad godzinę.
Na sam czubek Wysokiej dojdziemy także niebieskim szlakiem, który biegnie grzbietem Małych Pienin. Droga zaczyna się w Szczawnicy i wiedzie przez Szafranówkę, schronisko PTTK pod Durbaszką i dalej prosto na Wysoką. W drodze powrotnej przejdziemy natomiast przez Wierchliczkę i Wielki Rogacz. Trzecią opcją do wyboru jest żółty szlak turystyczny wiodący przez Rezerwat Biała Woda i dalej szlakiem niebieskim.
Rezerwat Biała Woda, fot. Nocowanie.pl
Co czeka na nas na szczycie Wysokiej?
Szczyt Wysokiej jest świetnie przygotowany na odwiedziny turystów. Na Przełęczy Kapralowa Wysoka łączą się wszystkie szlaki turystyczne, a na sam czubek wzniesienia wiedzie ścieżka wzdłuż granicy polsko-słowackiej. Szczyt jest dobrze zabezpieczony barierkami i stanowi jeden z najlepszych punktów widokowych znajdujących się w tych okolicach. Roztaczają się z niego przepiękne widoki na panoramę okolicy - widać stamtąd Tatry, Babią Górę, pobliskie góry Trzy Korony, Magurę Spiską, całe Pieniny, Góry Lewockie, a także Pasmo Radziejowej.
W sezonie turystycznym na szczycie bywa dość tłoczno, zwłaszcza jeśli danego dnia napotkamy na swojej drodze wycieczki zorganizowane. Z tego powodu najlepiej wybrać się na Wysoką z samego rana. Dodatkowo, kolekcjonerzy KGP pod wpływem zachwytu nad pięknymi widokami nie powinni zapomnieć o przybiciu pieczęci - znajduje się ona w specjalnej skrzyneczce na szczycie.
Widok ze szczytu Wysokiej, fot. Nocowanie.pl
Na Wysoką zielonym szlakiem ze wsi Jaworki
Zielony szlak turystyczny na Wysoką jest jedną z najbardziej urokliwych tras wiodących na szczyt najwyższego szczytu Pienin. Najwygodniej wyprawę rozpocząć w miejscowości Jaworki, do której można dojechać busami. Dla zmotoryzowanych dostępny jest także duży parking, zlokalizowany tuż przy wjeździe do miejscowości. Zielony szlak ma swój początek ok. 200 m od parkingu, nie sposób więc go przegapić. Droga wiedzie przez Wąwóz Homole i potok Kamionka, który pokonamy metalowymi mostkami i kładkami pozwalającymi na podziwianie jego wartkiego nurtu.
Wąwóz Homole - miejscowy rezerwat przyrody
Pierwsza atrakcja, jaką napotkamy na szlaku to Wąwóz Homole, na którego terenie znajduje się rezerwat o wdzięcznej nazwie Kanion. Jest to jedna z największych atrakcji turystycznych Pienin oraz miejsce posiadające ogromne walory przyrodnicze. Wąwóz ma kształt litery V, jest głęboko wcięty i stromy. Osiąga długość ok. 0,8 km, a jego wąskim dnem przepływa potok Kamionka. Jego nurt tworzą piękne kaskady, przy których warto zatrzymać się na dłuższą chwilę oraz nacieszyć oczy tym niecodziennym widokiem. Dawniej, na terenie wąwozu poszukiwano cennych kruszców i ukrytych skarbów. Legendy o ich istnieniu funkcjonują po dziś dzień, a turystów chętnie raczą nimi lokalni mieszkańcy.
Ściany Wąwozu Homole sięgają do wysokości ponad 120 m i są zbudowane z białego i czerwonego wapienia krynoidowego. Turnie posiadają fantazyjne kształty, a w korycie wąwozu znajdują się liczne głazy. Tuż za ich rumowiskiem dolina nieco się rozszerza i z tego miejsca można podziwiać przepiękną panoramę Wysokiej. Na terenie wąwozu możemy także spotkać ciekawą faunę i florę - jego ściany porastają porosty, a w rozpadlinach ukrywają się zwierzęta. Baczne oko może dostrzec bytujące w tych okolicach puchacze, sokoliki, pustułki, a także jaszczury plamiste.
Wąwóz Homole, fot. Nocowanie.pl
Dubantowska Polana i Kamienne Księgi
Spacer Wąwozem Homole i droga na Dubantowską Polanę zajmuje ok. 30 minut. Zielony szlak zawiedzie nas prosto na malowniczą polanę położoną powyżej wąwozu. Na jej północnym obrzeżu znajdziemy poziomy pas niskich skałek, który świetnie sprawdzi się do odpoczynku po dotychczasowych trudach podróży. Są to słynne Kamienne Księgi, zbudowane z wapieni. Tę unikalną formację skalną porastają kępy pszonaku pienińskiego - rośliny podlegającej ścisłej ochronie, która występuje w zaledwie 4 miejscach w Pieninach.
Z Kamiennymi Księgami wiąże się ciekawa łemkowska legenda. Według niej, na kamiennych tablicach zapisane zostały losy ludzkie. Zapisków tych nie sposób było jednak odczytać, gdyż pismo zostało zaszyfrowane i niemożliwe do przeczytania przez "zwykłego" człowieka. Dawni mieszkańcy Jaworek byli jednak przekonani, że tajemnica Kamiennych Ksiąg została poznana przez pewnego popa z Wielkiego Lipnika na Słowacji. Nie dane mu było jednak podzielić się zdobytą wiedzą, gdyż Bóg, nie chcąc aby ludzie poznali swoją przyszłość, odebrał mu mowę.
Połonina Pienińska i dorodny Jawor Strażaków
Po przebyciu Wąwozu Homole i przejściu przez Dubantowską Polanę czeka nas ok. 75 min. marszu. Po drodze napotkamy na bazę namiotową Jaworki "Pod Wysoką", od której do szczytu dzieli nas około godzina. Dalsza trasa wiedzie przez Połoninę Pienińską. Jest to wielka polana, która powstała w miejscu dawniej uprawianych przez miejscową ludność pól. Po jej wysiedleniu po II wojnie światowej opuszczone pola zostały przeznaczone pod wypas owiec i bydła. Polanę przecina betonowe koryto, które służyło za wodopój dla zwierząt.
Na Połoninie Pienińskiej znajduje się samotny Jawor Strażaków. Jest to doskonałe miejsce na odpoczynek, zwłaszcza w lecie - drzewo daje cień, pod którym można schronić się przed gorącym, letnim słońcem. Tuż za Połoniną rozciągają się natomiast przepiękne widoki na Pasmo Radziejowej, którymi warto nasycić oczy przed dalszą drogą. Z tego miejsca czeka nas bowiem najbardziej stromy i wymagający odcinek tego szlaku. Na pocieszenie warto dodać, że pokonamy go w ok. 20 min, a nagrodą będzie zdobycie Wysokiej.
Niebieski szlak ze Szczawnicy
Drugą, dłuższą opcją dotarcia na Wysoką jest szlak niebieski rozpoczynający się w Szczawnicy. Szlak biegnie grzbietem w Małych Pieninach, poprzez Szafranówkę, Durbaszkę i prowadzi na Wysoką. Następnie wiedzie na Wiechliczkę, do Przełęczy Rozdziela i na Wielki Rogacz. Jest to długi szlak, na którym pokonamy ponad 12 km. Czas przejścia to ok. 5-6 godzin.
Szlak niebieski ma swój początek w Szczawnicy, tuż przy wyciągu na Palenicę. W tym miejscu możemy wybrać, czy na Wysoką wejdziemy na własnych nogach, czy tez skorzystamy z wygodniejszej opcji wyciągu.
Pieszo dojdziemy szlakiem do schroniska PTTK Orlica, z którego trasa zaprowadzi nas prosto na Szafranówkę. Następnie droga wiedzie przez most na Grajcarku i dalej żółtym szlakiem w górę. Trasa jest dość stroma i przebiega przez las, skąd po dłuższym spacerze dotrzemy na Palenicę. Z przełęczy Maćkówki droga prowadzi przez Szafranówkę.
Zobacz także: 4 najlepsze szlaki turystyczne w Szczawnicy. Gdzie się wybrać?
Szczawnica, fot. stepmar, AdobeStock.com
Piękne widoki z Szafranówki
Szafranówka to jeden ze szczytów w Małych Pieninach, który wznosi się na wysokość 742 m n.p.m. Stanowi doskonały punkt widokowy na Szczawnicę, Przełom Dunajca i Pieniny. Dostrzec z niego można także Trzy Korony, Sokolicę, Gorce, Beskid Sądecki, a przy dobrej pogodzie również odległe Tatry. Szczyt jest mało zalesiony i dość kamienisty, ale bardzo chętnie odwiedzany przez turystów, gdyż oferuje sporo atrakcji. W pobliżu znajdują się trasy narciarskie oraz liczne punkty gastronomiczne.
Sprawdź: Nie tylko Szczawnica i Krościenko. Co jeszcze warto zobaczyć w Pieninach?
Wysoki Wierch i przepiękny widok na Tatry
Dalsza droga wiedzie przez Wysoki Wierch. Jest to kopulaste wzniesienie o wysokości 898 m n.p.m. Tuż u jego podnóża znajduje się bacówka, w której można kupić oscypka i podziwiać wypasające się w pobliżu owce, krowy oraz konie. Następnie pora wejść na kolejne wzniesienie - Wysoki Wierch. Rozciąga się z niego przepiękna panorama Tatr, przez wielu uznawana za jeden z najpiękniejszych widoków, jakie można zobaczyć w polskich górach.
Dalsza trasa na Wysoką
Dalej trasa wiedzie już prosto na Wysoką. Zanim jednak do niej dotrzemy, przejdziemy jeden z najbardziej malowniczych odcinków w Pieninach. Z jednej strony trasy będziemy mogli oglądać Tatry, a z drugiej okoliczne doliny i wzniesienia, które nieco przypominają pocztówkowy krajobraz włoskiej Toskanii. Po drodze można podziwiać widoki polan pasterskich i spotkać wypasające się na zielonej trawie stada owiec.
Schronisko Pod Durbaszką - domowe jedzenie i noclegi
Następnym przystaniem na trasie jest schronisko PTTK Pod Durbaszką - aby do niego dojść trzeba jednak nieco zboczyć ze szlaku. Na miejscu możemy zjeść obiad, wypić kawę, a także zatrzymać się na nocleg.
Jest to górski ośrodek, który jest wyjątkowym miejscem w Pieninach, a być może także w całych polskich górach. Budynek, w którym obecne mieści się schronisko, został wybudowany między 1949 a 1952 r. jako wzorcowa bacówka. W 1973 r. został jednak przejęty przez Wydział Oświaty w Krakowie i wyremontowany. Dziś gości turystów z Polski i zagranicy, racząc ich swojską kuchnią oraz ciepłą, rodzinną atmosferą.
Od schroniska odchodzi szlak prowadzący w dół, do miejscowości Jaworki. Dalsza droga na Wysoką wiedzie natomiast przez las i okoliczne wzniesienia. Kiedy dotrzemy do szczytu Pod Wysoką, na właściwą Wysoką dojdziemy w ciągu zaledwie kwadransa. Czekające na nas w tym miejscu przepiękne widoki z pewnością wynagrodzą cały wysiłek oraz czas poświęcone na wyprawę szlakiem niebieskim.
Widok ze szczytu Wysokiej, fot. jarekgrafik / Pixabay.com
Komentarze
