Jest taki cmentarz

Skąd jego nazwa? W 1848 roku Jan Pęksa podarował kościołowi katolickiemu wschodnią część terenu, na której znajduje się cmentarz. Wdzięczność za tą cenną ofiarę wyrażona została w nazwie: Pęksowy Brzyzek. Ale początki zakopiańskiej nekropolii sięgają 30 lat wstecz. W 1813 roku Regina i Paweł Gąsienica podarowali teren właściwy.

Na cmentarzu, który ze względu na osoby tam pochowane nazywany jest także Cmentarzem Zasłużonych spoczywa elita Podhala. Kto więc na nim leży? Literaci: Kornel Makuszyński, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Stanisław Witkiewicz; pierwszy zakopiański proboszcz: ks. Józef Stolarczyk, badacz przyrody tatrzańskiej dr. Tytus Chałubiński. Ponadto: artyści, sportowcy, kompozytorzy, lekarze. Słowem – wszyscy ci którzy kochali Tatry i zasłużyli się nie tylko dla Zakopanego ale i dla całej Polski. Witkiewicz zaprojektował bramę cmentarną, na której widnieje napis: Ojczyzna to ziemia i groby. Narody tracąc pamięć, tracą życie. Zakopane pamięta. Pierwsza część motta jest autorstwa francuskiego marszałka Focha, drugą dodał proboszcz ks. Jan Tobola.

7 grudnia 1931 roku cmentarz trafił na listę zabytków i od tej pory jest chroniony prawnie. Opiekę ma dobrą, bo dba o niego Parafia Rzymskokatolicka p.w. Świętej Rodziny, Referat Kultury Urzędu Miasta, Wojewódzki Konserwator Zabytków, a także młodzież z Zespołu Szkół Budowlanych w stolicy Tatr.
 
Cmentarne nagrobki to nie tylko symbol religijny, w tym miejscu są one bowiem prawdziwymi dziełami sztuki i nadają miejscu wymiaru mistycznego. To w dużej mierze zasługa Antoniego Rzęsy, Władysława Hasiora i Urszuli Kenar, którzy są ich  twórcami.