Jezioro Warnołty

Mazurski Park Krajobrazowy

Jezioro Warnołty położone jest na północny wschód od Rucianego-Nidy, na terenie Mazurskiego Parku Krajobrazowego. Park ten został utworzony w najbogatszej przyrodniczo części Wielkiej Kniei, znanej powszechnie jako Puszcza Piska. Szczególnie cenne fragmenty Parku chronione są w 11 rezerwatach.

Warnołty są długą, bo ponad 5 km zatoką Śniardw - największego jeziora w Polsce leżącego na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. Ze śniardwami Warnołty łączą się przez zatokę zwaną Szyba.

Przez jezioro przechodzi granica powiatów piskiego i mrągowskiego.
 
Rezerwat florystyczno-faunistyczny

Jezioro jest rezerwatem chroniącym rzadkie gatunki roślinności torfowej i bagiennej. Warnołty dzięki bogactwu podwodnych łąk i rozległym szuwarom stanowi miejscem gnieżdżenia się ok. 38 gatunków ptactwa wodnego, błotnego i drapieżnego. Poza tym na środku jeziora znajduje się zalesiona Wyspa Warnowska, porośnięta starodrzewem sosnowym, która również bywa przydatna ptakom.

Na jeziorze zobaczyć nietrudno łabędzia niemego, czaplę siwą, kaczkę krzyżówkę, perkoza dwuczubego, orła bielika, kanię rudą.

Po jeziorze nie można pływać i na nim wędkować. Naruszylibyśmy spokój wielu gatunkom ptaków. Uszanujmy to i nie łammy zakazu.

Filiponi, zabytkowy cmentarz i izba regionalna

Wejsuny i Onufryjewo są godnymi zwiedzenia miejscami położonymi nad jeziorem Warnołty.

W Wejsunach znajduje się Izba Regionalna założona w latach 70. przez prywatną osobę. Obecnie Izbą opiekują sie władze Rucianego-Nidy. W drewnianej chałupie zobaczymy wiele codziennych przedmiotów używanych przez Mazurów w swoich domach. Zwróćcie uwagę na krosna i drewnianą wędkę do zimowych połowów.

W Wejsunach znajduje się też stanowisko archeologiczne, z którego pochodzi tzw. baba kamienna znaleziona tam w 1872 r. a znajdująca sie obecnie w Piszu na skwerku przy tzw. Baszcie (przy wjeździe na parking koło ratusza). Baba kamienna to tajemniczy obelisk wykuty w głazie narzutowym z wyraźnie wyodrębnioną twarzą. Prawdopodobnie jest to posąg z czasów pruskich.

Również i Onufryjewa nie pomińcie będąc w okolicy jeziora Warnołty. Nazwa wsi wzięła się od Onufrego Jakowlewa Smirnowa, który w 1830 r. założył pierwszą wieś staroobrzędowców w Puszczy Piskiej - właśnie Onufryjewo. Staroobrzędowcy, zwani też starowiercami czy filiponami, w poł. XVII wieku odrzucili reformy prawosławia narzucone przez cara i zerwali z oficjalna Cerkwią. Z powodu prześladowań przenieśli się do Prus. Onufryjewo nie było jedyną wsią założoną przez nich w Puszczy Piskiej. Kolejne były Wojnowo, Piotrowo, Śwignajno...

Na skraju lasu, za wsią znajduje się cmentarz staroobrzędowców, a obok niego niewielki, zaniedbany cmentarz ewangelicki.