Karkonosze - z wizytą w królestwie Ducha Gór
Karkonosze to najwyższa część pasma górskiego Sudetów. Mimo tego, że w granicach Polski znajduje się zaledwie 1/3 całego ich obszaru, na mapie Karkonoszy zdecydowanie nie brakuje miejsc wartych odwiedzenia oraz rozmaitych atrakcji przyrodniczych, które warto zobaczyć na własne oczy.
Karkonosze nie zawiodą nikogo, kto zdecyduje się je odwiedzić! Na nocleg na ich terenie można zatrzymać się w jednej z dwóch najpopularniejszych w regionie miejscowości - Szklarskiej Porębie lub Karpaczu i stamtąd wyruszyć w dalszą podróż po malowniczej karkonoskiej krainie. Na odkrycie czekają tu takie atrakcje, jak Śnieżka - najwyższy szczyt w Sudetach i Karkonoszach zarazem, malownicze wodospady, malownicze formy skalne o pobudzających wyobraźnię nazwach oraz piękne krajobrazy, których próżno szukać gdzie indziej. To wszystko i jeszcze więcej czeka na odkrycie w Górach Olbrzymich, jak dawniej nazywane były w Polsce i w Europie Karkonosze.
Karkonosze na mapach Polski i Czech
Karkonosze stanowią najwyższą część jednego z dwóch dużych pasm górskich na mapie Polski, jakim są Sudety. Są bardzo często porównywalne z Tatrami w Karpatach mimo tego, że są od nich znacznie niższe i mniej strzeliste. To, co wyróżnia Karkonosze od innych polskich pasm górskich, jest ich charakterystyczny, bardzo podobny do alpejskiego klimat, który sprzyja uprawianiu sportów zimowych oraz gwarantuje typowo zimową aurę znacznie dłużej niż w innych górskich rejonach naszego kraju. W Karkonoszach obserwuje się wysoką ilość opadów i niskie temperatury, które wspólnie sprawiają, że na ich terenie śnieg jest w stanie utrzymać się przez naprawdę długi czas.
fot. Drahunkas / pixabay.com, CC0
Karkonosze stanowią najwyższe pasmo górskie Sudetów. Rozciągają się na obszarze ok. 40 km od Przełęczy Szklarskiej na zachodzie do Przełęczy Lubawskiej na wschodzie. Ich szerokość waha się od 8 do 20 km, w zależności od miejsca pomiaru. Karkonosze zajmują powierzchnię ok. 650 km2, z czego w granicach Polski leży ok. 185 km2 ich obszaru, czyli ok. 1/3. Głównym grzbietem Karkonoszy biegnie granica polsko-czeska, która przebiega przez najwyższe wzniesienie w całym paśmie górskim. Śnieżka (1603 m n.p.m.), bo to o niej mowa, jest najwyższym szczytem Karkonoszy, Sudetów, a także Czech, Śląska i całego województwa dolnośląskiego.
fot. JacoPoland / AdobeStock, CC0
Aby odnaleźć Karkonosze na mapie Polski, musimy skierować swój wzrok w stronę Sudetów Zachodnich - Karkonosze stanowią bowiem ich centralną część. Od północy graniczy to pasmo górskie z Kotliną Jeleniogórską, na północnym wschodzie leżą Rudawy Janowickie i Przełęcz Kowarska, a od strony wschodniej Karkonosze graniczą ze wzgórzami Bramy Lubawskiej i Kotliną Kamiennogórską. Na południowy wschód od Karkonoszy znajdują się natomiast Góry Krucze, na południe Podgórze Karkonoskie, a na zachodzie Przełęcz Szklarska i Góry Izerskie.
Pasmo górskie Karkonoszy dzieli się na grzbiety wschodnio-zachodnie i grzbiety południowe, nazywane z j. czeskiego Rozsochami. Główny ich grzbiet rozciąga się od Przełęczy Szklarskiej do Przełęczy Okraj i dzieli się na Grzbiet Śląski, Grzbiet Czarny i Grzbiet Kowarski. To właśnie przez niego przebiega granica polsko-czeska. Na południu znajduje się natomiast nieco krótszy grzbiet, noszący miano Czeskiego Grzbietu.
Skąd wzięła się nazwa Karkonosze i dlaczego wcześniej były to Góry Olbrzymie?
Według większości badaczy, nazwa Karkonosze wywodzi się od czeskiego słowa "Krkonoše", która pochodzi z kolei od słów "kosodrzewina" lub "poskręcany krzew" i czasownika "nosić". Idąc tym tokiem myślenia, nazwa Karkonosze oznaczałaby po prostu "góry niosące kosodrzewinę" lub, jak kto woli, "góry porośnięte kosodrzewiną". Co istotne, nazwa ta pojawiła się po raz pierwszy w dokumencie z 1492 r., była rodzaju żeńskiego i odnosiła się tylko do jednego ze szczytów Karkonoszy, Kotela. Dopiero w 1601 r. nazwa Karkonosze została użyta w kontekście całego pasma górskiego.
fot. MrGajowy3 / pixabay.com, CC0
Inna koncepcja na temat pochodzenia nazwy Karkonosze głosi natomiast, że ma ona przedsłowiański rodowód i wywodzi się z praindoeuropejskiego rdzenia "kar", które oznacza po prostu "górę" lub "kamień" (podobne pochodzenie ma nazwa Karpaty). Jeszcze inni badacze wiążą powstanie tej nazwy z prasłowiańskim plemieniem Karkontoi, które być może żyło w dawnych czasach u podnóża Karkonoszy i od którego nazwy mogło wziąć się miano nadane całemu pasmu górskiemu.
Karkonosze nie są jednak jedynym mianem, jakim w dziejach określano to pasmo górskie. Inną nazwą, która do niego przylgnęła, były bowiem Góry Olbrzymie. Początkowo stosowano ją w liczbie pojedynczej i odnoszono do Śnieżki, najwyższego szczytu Karkonoszy, później natomiast nazwę tą przeniesiono na całe pasmo. Obecnie nazwa Góry Olbrzymie jest zwyczajową, staropolską formą, którą używa się zamiennie do Karkonoszy. Oprócz tego, Karkonosze były w przeszłości określane także jako Góry Śnieżne, Czeski Las, a także Góry Ryfejskie.
Sprawdź: Japonia w Karkonoszach? To miejsce zachwyci Cię jesienną porą!
Czym wyróżniają się Karkonosze? Co jest w nich tak wyjątkowego?
Karkonosze to jedno z najpiękniejszych pasm górskich, które znajdują się w granicach naszego kraju. Leżą na terenie województwa dolnośląskiego i stanowią przepiękne, bardzo atrakcyjne pod względem turystycznym góry, na terenie których każdy bez problemu znajdzie coś dla siebie.
W Karkonoszach nie brakuje bezpiecznych, wyraźnie wytyczonych szlaków turystycznych, którymi można zwiedzić je wzdłuż i wszerz, mniejszych lub większych miejscowości, w których znajdziemy wygodne noclegi na każdą kieszeń oraz zróżnicowanych pod względem charakteru atrakcji turystycznych, które przypadną do gustu wędrowcom w każdym wieku.
fot. grzegorz_pakula / AdobeStock, CC0
Najwyższe pasmo w Sudetach oferuje huczące wodospady (w tym dwa najwyższe w całych Sudetach!), liczne formacje skalne nazywane po prostu skałkami, a także rozbudowaną infrastrukturę i stoki narciarskie, na których do woli wyszaleją się wszyscy miłośnicy sportów zimowych. Wszystko to w unikalnej górskiej scenerii i wyjątkowym, alpejskim klimacie, którego nie znajdziemy nigdzie indziej, a już na pewno nie w Polsce.
Patrząc na ogrom atrakcji i szeroki wybór w zakresie możliwości spędzania wolnego czasu, trudno się dziwić, że popularność Karkonoszy wśród turystów nie słabnie, a wręcz przeciwnie - góry te co roku przyciągają do siebie kolejne rzesze turystów spragnionych skorzystania z ich unikalnych walorów.
Turystyka w Karkonoszach wczoraj i dziś
Karkonosze to nie tylko liczące sobie ponad 1000 m n.p.m. szczyty, trasy narciarskie i szlaki turystyczne, ale także góry o unikalnych walorach uzdrowiskowych. To właśnie im Karkonosze oraz leżące nieopodal nich Góry Izerskie zawdzięczają intensywny rozwój turystyki. Powstawanie na ich terenie kolejnych uzdrowisk zaowocowało wzrostem popularności tych terenów wśród elit europejskich. Według historyków, to właśnie kuracjusze przybywający do Cieplic, Świeradowa-Zdroju i Jańskich Łaźni zapoczątkowali górską turystykę w tym regionie.
fot. uzytkownik3008 / zdjecia.nocowanie.pl
Kuracjusze przebywający w karkonoskich i izerskich sanatoriach nie tylko poddawali się rozmaitym zabiegom, ale także odbywali liczne wycieczki po okolicy, nierzadko zapuszczając się daleko w głąb gór i przynosząc ze sobą informacje o odkrytych skarbach przyrody oraz wyjątkowych, wartych odwiedzenia miejscach. To właśnie z myślą o nich powstały pierwsze przewodniki turystyczne, które starały się przybliżyć turystom Karkonosze. Pierwsze schroniska górskie utworzono natomiast w miejscu bud pasterskich, które były wykorzystywane przez miejscowych podczas wypasu bydła.
Po Karkonoszach pieszo, lektyką i saniami
Karkonosze były zwiedzane zarówno na piechotę, jak i z wykorzystaniem rozmaitych środków transportu. Miejscowi górale, widząc zainteresowanie możnych w zwiedzaniu górskich okolic, zaczęli oferować im lektyki, które zdejmowały z turystów trudy pieszych wycieczek. Lektykami turyści byli donoszeni m. in. do miejsca, gdzie leży Wodospad Szklarki, na Zamek Chojnik, a nawet na sam szczyt Śnieżki. Zabytkowe lektyki, które wykorzystywano do tego celu w XIX w. można obecnie podziwiać w Muzeum Sportu i Turystyki w Karpaczu. Jednocześnie górale odkryli nowe możliwości zarobkowania, stając się zawodowymi przewodnikami.
Co ciekawe, lektyki nie były jedynymi środkami transportu popularnymi w Karkonoszach. W XIX w. ogromną sławę zyskały sobie bowiem także rogate sanie, które dawniej były wykorzystywane przez górali do zwożenia na dół drewna. Teraz zaczęto ich natomiast używać do przewożenia turystów z gór. Chętni byli wwożeni na górę saniami zaprzężonymi w konie, a następnie przesiadali się na sanie, aby następnie zjechać na dół kilkukilometrową trasą - wszystko to oczywiście pod opieką górala-przewodnika, który kierował saniami oraz czuwał nad bezpieczeństwem turystów.
Zjazdy te odbywały się m. in. na Przełęczy Okraj i były tak popularne, że w okresie zimowym we Wrocławiu uruchamiane było specjalne połączenie kolejowe, które dowoziło turystów w Karkonosze. Tradycja zjazdów rogatymi saniami jest kultywowana po dziś dzień. Z tej historycznej atrakcji można obecnie skorzystać w Kowarach, gdzie co roku odbywają się zjazdy z Przełęczy Okraj.
Tradycje narciarskie w Karkonoszach
Karkonosze są dziś jednym z najpopularniejszych wśród narciarzy regionów w Polsce. Warto jednak wiedzieć, że tradycja narciarska ma tu bardzo długą historię. Pierwsze narty norweskie pojawiły się w Karkonoszach już w 1885 r., a pierwszy zimowy zjazd nimi odbył się na przełomie 1890 i 1891 r., z inicjatywy kapitana Vorwega z Cieplic.
Obecnie, w Karkonoszach można uprawiać nie tylko najpopularniejsze narciarstwo zjazdowe, ale także narciarstwo biegowe. Cyklicznie organizowane są tu imprezy narciarskie, spośród których warto wymienić chociażby Narciarski Bieg Retro w Górach Izerskich czy Bieg Piastów na Polanie Jakuszyckiej, które wprost nawiązują do narciarskich tradycji tego malowniczego górskiego regionu.
Nie tylko Śnieżka, czyli najwyższe szczyty Karkonoszy po stronie czeskiej i polskiej
Karkonosze to stosunkowo niewysokie góry, które jednak posiadają dość charakterystyczne i wyraźne ukształtowanie powierzchni. Na ich terenie można z łatwością wyróżnić poszczególne piętra roślinne, unikalny jest także klimat panujący na ich terenie, któremu bliżej jest do alpejskiego aniżeli to tego, jaki zwykle panuje w górach o zbliżonej do Karkonoszy wysokości.
Klimatycznym znakiem rozpoznawczym Karkonoszy są silne wiatry i zmiany pogody, niekiedy bardzo gwałtowne i nieprzewidywalne, czego warto mieć świadomość, wyruszając na ich eksplorację. Pomimo niedużej wysokości, wędrowanie po Karkonoszach może być bowiem niebezpieczne, zwłaszcza jeśli nie docenimy tych gór.
Na terenie Karkonoszy znajdują się 54 szczyty główne i 15 wierzchołków pobocznych, których wysokość przekracza 1000 m n.p.m. Najwyższy szczyt Karkonoszy i Sudetów to Śnieżka, królowa tych gór, która dumnie wnosi się na wysokość 1603 m n.p.m. Po stronie czeskiej znajduje drugi co do wielkości szczyt Łączna Góra, którego wysokość wynosi 1555 m n.p.m. Trzecim pod względem wysokości szczytem jest Studzienna Góra (1554 m n.p.m.), a czwartym Wielki Szyszak (1509 m n.p.m.).
fot. pabisiak / AdobeStock, CC0
Po polskiej stronie gór popularnym szczytem jest natomiast Szrenica (1362 m n.p.m.). Góra ta leży w pobliżu miejscowości Szklarska Poręba i jest chętnie uczęszczana zwłaszcza przez miłośników białego szaleństwa, którzy chętnie szusują po jej stromych zboczach. Kolejnymi, znanymi i lubianymi przez polskich turystów karkonoskimi szczytami są Łabski Szczyt (1472 m n.p.m.) i Wielki Szyszak (1509 m n.p.m.).
fot. Michal / AdobeStock, CC0
Charakterystyczne elementy karkonoskiego krajobrazu
Oprócz gór, na terenie Karkonoszy znajdują się charakterystyczne kotły polodowcowe - pamiątka po zlodowaceniu w plejstocenie. Po polskiej stronie Karkonoszy napotkać można na Śnieżne Kotły (Mały i Wielki), Czarny Kocioł Jagniątkowski, Kocioł Wielkiego Stawu, Kocioł Małego Stawu oraz Kocioł Łomniczki. Na terenie Czech leżą natomiast inne kotły polodowcowe - Labský důl, Kotelní jámy, Úpská Jáma, Studniční jámy, Modrý důl i Zelený důl. Po północnej stronie Karkonoszy występują także nisze niwalne - należą do nich m. in. Szrenicki Kocioł, Łabski Kocioł, kocioł pod Tępym Szczytem, Kocioł Smogorni oraz nisza Biały Jar.
fot. razmich / pixabay.com, CC0
Kotły polodowcowe to nie jedyne ciekawe elementy karkonoskiej scenerii. Oprócz nich, to pasmo górskie słynie bowiem także ze swoich unikalnych formacji skalnych, nazywanych po prostu skałkami. W Karkonoszach jest ok. 150 grup skalnych oraz pojedynczych skałek, które przybierają równie fantazyjne i pobudzające wyobraźnię kształty i formy, co ich nazwy. Spośród nich warto wymienić chociażby Pielgrzymy, których wysokość sięga ok. 25 metrów oraz niższe skałki, do których należą m. in. Trzy Świnki, Słonecznik, Kukułcze Skały, Kotki, Zbójeckie Skały oraz Końskie Łby.
Karkonosze to wyjątkowa kraina, która słynie także ze swoich malowniczych i wysokich wodospadów. To właśnie na ich obszarze znajduje się najwyższy wodospad w całych Sudetach - Wodospad Kamieńczyka, uznawany za jedną z największych atrakcji turystycznych Szklarskiej Poręby i okolic. Drugim lubianym i chętnie odwiedzanym przez turystów karkonoskim wodospadem jest Wodospad Szklarki, również zlokalizowany na terenie Szklarskiej Poręby. Na uwagę miłośników wodnych skarbów natury zasługuje także nieco mniej popularny, ale równie warty odwiedzenia Wodospad Podgórnej położony w miejscowości Przesieka.
Wodospad Kamieńczyka, fot. pyty / AdobeStock, CC0
Karkonoski Park Narodowy i jego skarby
W celu ochrony przyrodniczych bogactw karkonoskiej krainy powołany został Karkonoski Park Narodowy. Został on utworzony 16 stycznia 1959 r., a jego powierzchnia wynosi blisko 6000 ha. Wraz ze swoim czeskim odpowiednikiem, Karkonoski Park Narodowy wchodzi w skład przygranicznego Rezerwatu Biosfery UNESCO Karkonosze, którego łączna powierzchnia obejmuje ok. 60 tyś. ha. Ochronie parku podlegają najcenniejsze i najpiękniejsze pod względem krajobrazowym tereny Karkonoszy - są to m. in. torfowiska wysokie, kotły polodowcowe, zarośla kosówki, gołoborza, zbiorowiska traworośli i ziołorośli, a także borówczyska.
Na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego występuje ponad tysiąc gatunków roślin i liczne gatunki zwierząt leśnych. Jako ciekawostkę warto podać, że na jego obszarze można napotkać na muflona, zwierzę, które zostało sprowadzone na te tereny z Korsyki na początku XX w. Oprócz ssaków, Karkonoski Park Narodowy jest domem ponad 90 gatunków ptaków - na jego obszarze występują m. in. sóweczki, cietrzewie, głuszce, drozdy obrożne oraz włochatki. Z charakterystycznych roślin porastających te tereny, warto natomiast wymienić takie endemiczne gatunki, jak m. in. skalnica bazaltowa, dzwonek karkonoski oraz gnidosz sudecki.
fot. jggrz / pixabay.com, CC0
Roślinność występująca na terenie parku ma piętowy układ. Pierwotne fragmenty regla dolnego są porośnięte bukami i świerkami, występują na nich także modrzewie, jawory i lipy. Piętro regla dolnego Karkonoszy obfituje natomiast głównie w zwarte lasy świerkowe, które świetnie zachowały się zwłaszcza na zboczach Chojnika i w pobliżu Wodospadu Szklarki. Piętro regla górnego dawniej porastały lasy świerkowe, które niestety uległy zniszczeniu w latach 70-tych XX w. wskutek działalności kwaśnych deszczów i owadów. Na terenie parku wyróżnia się także piętro kosodrzewiny i alpejskich roślin skalnych.
Wstęp na teren Karkonoskiego Parku Narodowego jest płatny. Na jego terenie są wytyczone szlaki turystyczne o łącznej długości ok. 112 km, a także szlaki narciarskie, w tym 17 km nartostrad. Z części szlaków turystycznych pieszych mogą korzystać rownież rowerzyści, co pozwala na zwiedzanie parku narodowego na różne sposoby, dostosowane do indywidualnych preferencji każdego turysty.
Noclegi w Karkonoszach. W jakich miejscowościach warto poszukać zakwaterowania?
Jak widać, Karkonosze są górami, które zdecydowanie warto odwiedzić oraz zatrzymać się w tych okolicach na dłuższy pobyt. Sporym ułatwieniem dla osób planujących wycieczkę w Karkonosze, jest rozbudowana i zróżnicowana baza noclegowa, jaką dysponują znajdujące się w okolicy miejscowości. Wiele z nich ma typowo turystyczny charakter, przez co turyści mogą odwiedzać je przez okrągły rok i skorzystać zarówno z typowo letnich, jak i całorocznych opcji dostępnego na ich terenie zakwaterowania. Karkonosze, ze względu na zróżnicowanie oferowanych przez siebie atrakcji oraz ich dostępność zarówno w lecie, jak i w zimie, równie dobrze nadają się na letnie wakacje, co na zimowe ferie.
Jedną z najbardziej popularnych miejscowości na mapie Karkonoszy jest Karpacz. To typowo turystyczne, wczasowe miasteczko, z którego można dostać się na najwyższy szczyt w całym paśmie górskim, na Śnieżkę, a przy okazji odwiedzić także inne popularne atrakcje - Świątynię Wang, Wodospad Kamieńczyka, Zaporę na Łomnicy i wiele innych.
Jeśli chodzi natomiast o noclegi ma nam naprawdę wiele do zaoferowania w tym zakresie. Na turystów w miejscowości czekają tu całoroczne apartamenty do wynajęcia, domki letniskowe, kwatery i pokoje w miejscowych domach i willach, a także pensjonaty prowadzone przez lokalnych mieszkańców. W ramach pobytu turyści mogą nie tylko zasmakować unikalnej atmosfery panującej u samych stóp Śnieżki, ale także poznać kulturę i tradycję tej typowo karkonoskiej miejscowości.
Drugą, równe popularną co Karpacz miejscowością na mapie Karkonoszy jest Szklarska Poręba. To niezwykle malowniczo położona miejscowość, którą znajdziemy w dolinie rzeki Kamiennej oraz jej dwóch dopływów - Kamieńczyka i Szklarki. W pobliżu Szklarskiej Poręby znajduje się szczyt Szrenica, a samo miasteczko stanowi świetną bazę wypadową nie tylko w Karkonosze, ale także w Góry Izerskie. Dostępne w miejscowości Szklarska Poręba noclegi są równie zróżnicowane, co te oferowane przez. Turyści znajdą tu zakwaterowanie w obiektach noclegowych z kategorii apartamenty Szklarska Poręba, domki letniskowe, a także w budżetowych pokojach i kwaterach do wynajęcia.
Turyści, który bardziej preferują z kolei wypoczywać w kameralnej atmosferze, z dala od tłumów, powinni zainteresować się noclegami w mniejszych miejscowościach, których również nie brakuje na terenie Karkonoszy. Na uwagę miłośników ciszy, spokoju oraz obcowania z malowniczą, karkonoską przyrodą zasługują m. in. noclegi w Przesiece, Miłkowie, Podgórzynie, a także Jagniątkowie (dzielnica Jeleniej Góry) i Michałowicach (dzielnica Piechowic).
Ośrodek Rzemieślnik
Szklarska Poręba Średnia, ul. Górna
Ośrodki Szkoleniowe i Wypoczynkowe Szklarska Poręba Średnia 10
Schroniska turystyczne w Karkonoszach
Alternatywę dla zakwaterowania w obiektach noclegowych oferują natomiast karkonoskie schroniska turystyczne. W Karkonoszach jest ich całkiem sporo, a każde z nich zachwyca swoim ciekawym położeniem oraz unikalnymi górskimi klimatami, jakie w nim panują. To właśnie tu, według wielu turystów, można poczuć prawdziwą magię gór - zdecydowanie warto więc je odwiedzić, zarówno w celach noclegowych, jak i po drodze do kolejnych atrakcji turystycznych znajdujących się na mapie Karkonoszy.
Przeczytaj również: Zimowe szlaki w górach dla początkujących
Jak powstały pierwsze schroniska turystyczne w Karkonoszach?
Schroniska w Karkonoszach mają bardzo ciekawą historię. Wywodzą się bowiem bezpośrednio ze starych bud pasterskich, które powstały na tych terenach w XVII wieku. Z czasem, budy przestano traktować jedynie jako miejsce przeznaczone dla lokalnych pasterzy i zaczęto udostępniać je wędrowcom. Do zmiany ich przeznaczenia przyczyniła się także toczona w XVII w. wojna trzydziestoletnia, kiedy to w budach chronili się miejscowi przez żołnierzami rabującymi ich dobytek. I w taki sposób budy zmieniły swoją pierwotną, gospodarczą funkcję, stając się pełnoprawnymi schroniskami turystycznymi, z których wiele funkcjonuje w Karkonoszach po dziś dzień.
Karkonoskie schroniska same w sobie stanowią atrakcję turystyczną. Są bardzo atrakcyjnie położone, mają bogatą i fascynującą historię, a na miejscu turyści znajdą unikalny klimat, którego próżno szukać w bardziej współczesnych obiektach noclegowych. Oto najbardziej znane i najchętniej uczęszczane przez turystów schroniska w Karkonoszach, które zdecydowanie warto odwiedzić będąc na szlaku!
Schronisko Samotnia
Pierwszym schroniskiem turystycznym, które jest dobrze znane wszystkim miłośnikom Karkonoszy, jest Samotnia. Jest położone na wysokości 1195 m n.p.m. w Kotle Małego Stawu. Schronisko Samotnia jest nie tylko jednym z najstarszych obiektów tego typu w naszym kraju, ale także najstarszym schroniskiem turystycznym w Karkonoszach - pierwsze wzmianki o jego istnieniu pochodzą bowiem już z roku 1670. Na początku, w miejscu obecnego schroniska PTTK stał domek strażnika, którego zadaniem było czuwanie nad bezpieczeństwem sztucznie zarybionego Małego Stawu.
fot. hajdar / AdobeStock, CC0
Obecnie Schronisko Samotnia oferuje 50 miejsc noclegowych oraz wyżywienie oparte głównie na domowej kuchni. Warto odwiedzić to miejsce ze względu na unikalną, typowo górską atmosferę, jaka w nim panuje. Trasa prowadząca do schroniska jest łatwa (dotarcie do niego możliwe jest tylko na piechotę) - wystarczy obrać niebieski szlak turystyczny spod Świątyni Wang zlokalizowanej w Karpaczu Górnym.
fot. Jan / AdobeStock, CC0
Schronisko pod Łabskim Szczytem
Drugim schroniskiem PTTK w Karkonoszach, które warto odwiedzić, jest obiekt położony pod Łabskim Szczytem, któremu zawdzięcza swoją nazwę. Schronisko Pod Łabskim Szczytem znajduje się na wysokości 1168 m n.p.m., na krawędzi Łabskiego Kotła. W jego sąsiedztwie krzyżuje się sporo szlaków turystycznych. Schronisko pod Łabskim Szczytem również jest jednym z najstarszych obiektów tego typu w Karkonoszach i podobnie, jak Samotnia, wywodzi się z dawnej budy pasterskiej.
Ze schroniska można podziwiać piękne krajobrazy - doskonale widać stąd Szklarską Porębę oraz panoramę Kotliny Jeleniogórskiej. Na miejscu turyści znajdą 39 miejsc noclegowych, bufet z kominkiem i prawdziwą, górską atmosferę. Na miejsce można dostać się wyłącznie na piechotę. Do Schroniska pod Łabskim Szczytem można dojść żółtym szlakiem z centrum miejscowości Szklarska Poręba lub niebieskim szlakiem spod samego Wodospadu Szklarka.
Schronisko na Przełęczy Okraj
Schronisko na Przełęczy Okraj znajduje się tuż przy granicy z Czechami, na wysokości 1046 m n.p.m. Jego początki sięgają XIX w. Zostało założone przez Karla Nagiela, jednego z propagatorów mody na zjazdy rogatymi saniami. To właśnie na Przełęczy Okraj została wytyczona pierwsza trasa zjazdowa, której tradycja jest kultywowana po dziś dzień.
Schronisko mieści się obecnie w drewnianym budynku wybudowanym w 1975 r. W pobliżu znajduje się czeska miejscowość Mała Upa, w której znajduje się nowoczesna infrastruktura narciarska i 8 wyciągów. Samo schronisko dysponuje natomiast 40 miejscami noclegowymi oraz oferuje swoim gościom możliwość skorzystania z wyżywienia bazującego głównie na domowej, regionalnej kuchni.
Na teren schroniska można dostać się autem lub busem bezpośrednio z Karpacza lub Kowar. Obiekt jest często uczęszczany przez turystów ze względu na swoje atrakcyjne położenie. W jego sąsiedztwie znajduje się bowiem ważny węzeł szlaków turystycznych - z tego miejsca można dostać się m. in. na Śnieżkę, na Grzbiet Lasocki oraz w Rudawy Janowickie.
Dom Śląski
Dom Śląski to ciekawy obiekt turystyczny, który zawdzięcza swoją popularność przede wszystkim niezwykle atrakcyjnemu położeniu. Znajduje się bowiem na wysokości 1400 m n.p.m. u samych stóp Śnieżki - najwyższego wzniesienia w całych Karkonoszach. Z tego miejsca można więc wyruszyć na dumną królowę Sudetów i Karkonoszy, a także odwiedzić Śnieżkę o wschodzie lub zachodzie słońca, kiedy widoki roztaczające się z jej szczytu stają się jeszcze bardziej magiczne i niesamowite.
Dom Śląski powstał w latach 20-tych XX w. Po II wojnie światowej obiekt stał się strażnicą graniczną i pełnił tę funkcję aż do 2005 r., kiedy to zniesione zostały kontrole graniczne między Polską a Czechami. W 2007 r. został przekształcony w schronisko turystyczne i pełni tę rolę do dnia dzisiejszego.
Śląski Dom oferuje swoim gościom 52 miejsca noclegowe oraz dostęp do przestronnej restauracji. W lecie turyści mogą także korzystać z grilla na świeżym powietrzu i biesiadować z przepięknymi widokami w tle. Najprościej dostać się na jego teren, korzystając z kolejki z Karpacza na Kopę - po jej opuszczeniu pozostaje jeszcze ok. 20-minutowy spacer, aby dotrzeć do schroniska.
Zobacz również: 5 najbardziej widokowych miejsc w Polsce. Gdzie się wybrać?
Atrakcje w Karkonoszach. Jakie miejsca w górach warto odwiedzić?
Karkonosze to przepiękne, malowniczo położone oraz niezwykle bogate w skarby przyrody góry, które zdecydowanie warto odwiedzić. Wizytom na ich terenie sprzyjają szlaki turystyczne, którymi można dotrzeć do najpopularniejszych i najbardziej rekomendowanych do zobaczenia miejsc, a przy okazji także nacieszyć się do woli górskimi widokami oraz niekwestionowanym pięknem karkonoskiej natury.
fot. teojab / pixabay.com, CC0
Nie sposób wymienić wszystkich atrakcji przyrodniczych Karkonoszy - jest ich bowiem tak wiele, że nawet wytrawni wędrowcy, od lat regularnie goszczący w Karkonoszach, nadal odkrywają kolejne miejsca godne uwagi. Na początek wystarczy jednak skupić się na tych najbardziej znanych spośród nich, których odwiedzenie zaleca się na sam początek przygody z odkrywaniem Karkonoszy. Oto i one!
Karkonoskie Śnieżne Kotły
Śnieżne Kotły są przez wielu uznawane za jeden z najpiękniejszych punktów widokowych, jakim dysponują Karkonosze. Są to kotły polodowcowe, które znajdują się w zachodnich Karkonoszach, pomiędzy górą Wielki Szyszak a Łabski Szczyt. Są zbudowane z dwóch cyrków lodowcowych - Małego Śnieżnego Kotła od zachodniej strony i Wielkiego Śnieżnego Kotła od strony wschodniej, ktorych granicę wyznacza skalista grzęda.
Mały Śnieżny Kocioł ma głębokość ok. 300 m, a wysokość jego ścian dochodzi do 100 m. Dno kotła leży na wysokości ok. 1175 m n.p.m. Wielki Śnieżny Kocioł ma natomiast głębokość ok. 250 m i wysokość ścian ok. 150 m. Jego dno znajduje się na wysokości 1245 m n.p.m. Na jego dnie znajdują się trzy małe jeziorka polodowcowe, nazywane Śnieżnymi Stawkami.
fot. Marcin / AdobeStock, CC0
Śnieżne Kotły to jeden z doskonałych przykładów alpejskiego krajobrazu w Karkonoszach. Ich teren porastają rzadkie rośliny, spośród których wiele jest objętych ścisłą ochroną. Unikalną rośliną, która nie występuje w żadnym innym miejscu w Europie Środkowej, jest skalnica śnieżna. Oprócz tego, można się tu natknąć także na sasankę alpejską, pierwiosnek maleńki czy porosty miseczkowate - według botaników, najstarsze rośliny w Karkonoszach, których wiek jest szacowany na ponad 600 lat.
Śnieżne Kotły znajdują się na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego i są bardzo chętnie uczęszczane przez turystów głównie ze względu na swoje walory widokowe. Z tego miejsca rozciąga się bowiem przepiękna panorama Karkonoszy, Kotliny Jeleniogórskiej oraz widok na Góry Izerskie, Góry Kaczawskie i Rudawy Janowickie. Przy dobrych warunkach pogodowych można z tego miejsca dojrzeć także górę Ślężę położoną na Przedgórzu Sudeckim.
Dnem Śnieżnych Kotłów przebiega zielony szlak turystyczny, który wiedzie Ścieżką nad Reglami ze Schroniska pod Łabskim Szczytem przez Śnieżne Kotły, Czarny Kocioł Jagniątkowski do Przełęczy Karkonoskiej. Górną krawędzią biegnie natomiast szlak czerwony, będący fragmentem Głównego Szlaku Sudeckiego z miejcowości Szklarska Poręba do Karpacza przez Śląski Grzbiet.
fot. razmich / pixabay.com, CC0
Legendy i opowieści o Śnieżnych Kotłach
Unikalne ukształtowanie powierzchni Śnieżnych Kotłów od wieków wzbudzało zainteresowanie miejscowych, którzy wiązali z nimi rozmaite legendy i opowieści. Jedna z nich głosi, że za powstanie Śnieżnych Kotłów odpowiedzialny był nie lodowiec, lecz... czarny diabeł. Miał on przed wiekami pokłócić się z Duchem Gór, Karkonoszem, i w zemście zaplanować zasypanie głazami Wielkiego Stawu. Potrzebne do tego kamienie miał wziąć właśnie z tego miejsca, tworząc w ten sposób zagłębienia Śnieżnych Kotłów. Na szczęście jego plan się nie powiódł, gdyż na dźwięk kościelnych dzwonów diabeł przemienił się w kamień, a jego sylwetka tkwi po dziś dzień nad Wielkim Stawem pod postacią skały Słonecznik.
fot. craftsoft / AdobeStock, CC0
Według innej karkonoskiej opowieści, Śnieżne Kotły miały być domem samego Ducha Gór. Czesi nazywają go Krkonosem, Niemcy Rübezahlem, a Polacy Rzepiórem lub po prostu Karkonoszem. Duch Gór ma jeszcze jedno imię, Liczyrzepa, lecz lepiej go nie używać zwłaszcza na karkonoskich szlakach, gdyż Duch uznaje je za wyjątkowo obraźliwe i srogo każe każdego, kto ośmieli się go nim nazwać. Imię to jest bowiem pamiątką wydarzeń, o których Duch Gór wolałby zapomnieć...
Według legendy, pewnego dnia miał on zakochać się w pewnej śmiertelnej pannie i porwać ją z domu. Panna obiecała poślubić Ducha Gór, lecz pod jednym warunkiem - miał on policzyć wszystkie rzepy, jakie rosły na terenie Karkonoszy. Duch Gór oczywiście przystał na to wyzwanie, a kiedy był zajęty zmaganiami matematycznymi, panna wykorzystała jego nieuwagę i umknęła z niewoli.
Ta i inne Karkonoskie Tajemnice
Tę i wiele innych opowieści o Duchu Gór i innych, równie osobliwych mieszkańcach Karkonoszy można poznać bliżej w pewnym niezwykłym muzeum. Mowa o muzeum Karkonoskie Tajemnice zlokalizowanym w Karpaczu. Jego początki są równie tajemnicze i osobliwe, co opowieści i historie, które w sobie kryje.
fot. Nocowanie.pl
Muzeum Karkonoskie Tajemnice powstało w 2011 r., kiedy to w Karpaczu odkryty został niecodzienny relikt - kostur z wprawionym weń szlachetnym kamieniem. Dla miejscowych jego pochodzenie było oczywiste - oto odnaleziony został przedmiot należący do samego Ducha Gór! Szybko zdecydowano więc o stworzeniu miejsca, w którym laska będzie mogła być podziwiana przez turystów. I tak powstało niezwykłe muzeum Karkonoskie Tajemnice, którego zbiory zachwycą zarówno dużych, jak i małych turystów.
Karkonoskie Tajemnice przybliżają swoim gościom historię Karkonoszy oraz wiązane z nimi legendy i opowieści związane z legendarną postacią Ducha Gór. Jego zwiedzanie to niezwykła podróż po dziejach Karkonoszy, w których prawda historyczna miesza się i przeplata z baśniowymi opowieściami i legendami.
Turyści mogą na miejscu zobaczyć m. in., jak zorganizowana była chatka laboranta (średniowiecznego medyka, który trudnił się głównie ziołolecznictwem), jak wytwarzane było szkło według technik legendarnych Walończyków, poznać unikalną, zarówno tę prawdziwą, jak i baśniową faunę i florę Karkonoszy, a także zobaczyć harfę z niewidzialnymi strunami i spędzić trochę czasu w komnacie czterech żywiołów.
Lubisz górskie podróże? Poznaj: TOP 10 miejscowości w polskich górach. Gdzie się wybrać?
Karkonoskie wodospady
Królestwo Karkonosza obfituje także w przepiękne wodospady, przy których wizyta jest niemal obowiązkiem dla osób, które po raz pierwszy goszczą w tych okolicach. Te cuda natury skutecznie udowodniają, że to właśnie przyroda jest w stanie stworzyć najpiękniejsze i najbardzej zachwycające dzieła, z którymi nie może się równać nic, co wyszło spod ręki śmiertelnego człowieka. Na szczególną uwagę na początek zasługują zwłaszcza trzy spośród karkonoskich wodospadów - wszystkie dostępne po polskiej stronie granicy!
Wodospad Kamieńczyka
Pierwszym i chyba najbardziej znanym karkonoskim wodospadem jest Wodospad Kamieńczyka. Jest to najwyższy wodospad w całych Sudetach, którego wysokość wynosi 27 m. Ten cud przyrody jest zlokalizowany w pobliżu Szklarskiej Poręby, na wysokości 846 m n.p.m., na szlaku prowadzącym głównym grzbietem Karkonoszy i obecnie znajduje się pod ścisłą ochroną.
fot. Jan / AdobeStock, CC0
Wody wodospadu spadają trzema kaskadami do Wąwozu Kamieńczyka. Za środkową kaskadą znajduje się Złota Jama, grota, którą podobno wykuli w skale Walończycy, poszukujący na tych terenach kamieni szlachetnych. Niezwykła sceneria Wodospadu Kamieńczyka została doceniona m. in. przez reżysera Opowieści z Narnii - to właśnie w tym miejscu nakręcono bowiem niektóre ze scen do filmu.
Do Wodospadu Kamieńczyka można dostać się bezpośrednio ze Szklarskiej Poręby. Prowadzi tam szlak Szklarska Poręba - Szrenica. Wstęp na jego teren jest płatny. W pobliżu znajduje się schronisko turystyczne Kamieńczyk oraz szałas Sielanka, w których można zatrzymać się na nocleg lub posiłek. Sam wodospad możemy podziwiać zarówno z góry, jak i z dołu - zejście do wąwozu wymaga jednak uiszczenia dodatkowej opłaty i założenia kasku ochronnego.
Wodospad Szklarki
Kolejnym wodospadem, którego nie można przegapić podczas pobytu w Karkonoszach, jest słynny Wodospad Szklarki. To drugi co do wielkości wodospad w polskiej części Karkonoszy, który leży na wysokości 525 m n.p.m., na terenie wsi Piechowice. Ma wysokość 13,3 m, a jego wody spadają w dół szeroką kaskadą, która efektownie zwęża się i skręca w dolnych partiach. Podobnie, jak w przypadku Wodospadu Kamieńczyka, także Wodospad Szklarki jest płatny.
fot. rafalslowikowski.pl / AdobeStock, CC0
Wodospad Szklarki najprościej można zobaczyć wyruszając ze Szklarskiej Poręby - znajduje się on bowiem na samych rogatkach miasta, w odległości ok. 2,5 km od centrum miasteczka. Na jego teren można dostać się korzystając z jednego z wytyczonych w tej okolicy szlaków turystycznych. Piękno wodospadu można podziwiać stając na metalowej platformie widokowej, a po nacieszeniu się widokami wstąpić na chwilę do znajdującego się nieopodal Schroniska Kochanówka.
Wodospad Podgórnej
Trzecim karkonoskim wodospadem, który warto odwiedzić, jest Wodospad Podgórnej. Jest to trzeci pod względem wysokości wodospad po polskiej stronie Karkonoszy, którego wody spadają w dół dwoma, 10-metrowymi kaskadami. Po obu stronach Wodospadu Podgórnej znajdują się granitowe urwiska o wysokości ok. 15 metrów. Wodospad Podgórnej jest największą atrakcją turystyczną miejscowości Przesieka.
fot. Bronisław Krywulko / zdjecia.nocowanie.pl
Do Wodospadu Podgórnej można dostać się podążając szlakiem czarnym z Przesieki do Sosnówki. Mimo tego, że teren wodospadu jest objęty ochroną rezerwatu Natura 2000, nie brakuje śmiałków, którzy chętnie zażywają w jego wodach orzeźwiających kąpieli, zarówno w okresie letnim, jak i w zimie. W chłodnych miesiącach tłumnie przybywają w to miejsce chociażby miłośnicy morsowania.
Sprawdź: Finlandia w Karkonoszach? Odwiedź niezwykłą lapońską wioskę
Karkonoskie stawy
Na mapie Karkonoszy nie brakuje także malowniczo położonych jezior, nazywanych w górskich rejonach po prostu stawami. Na uwagę zasługują szczególnie dwa spośród nich - Wielki Staw i Mały Staw. Przy okazji wizyty w okolicach Śnieżnych Kotłów, warto odwiedzić także Śnieżne Stawki.
Wielki Staw w Kotle Wielkiego Stawu
Wielki Staw to jezioro polodowcowe zlokalizowane na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego, w tzw. Kotle Wielkiego Stawu, na północno-wschodnim zboczu Smogorni. Jest to największego jezioro polodowcowe w całych Karkonoszach, którego powierzchnia wynosi 8321 ha. Głębokość stawu sięga 24,4 m, a długość jego linii brzegowej wynosi 1540 m.
Wielki Staw zachwyca przejrzystością i czystością swoich wód oraz unikalną, górską scenerią. Z jego brzegu można podziwiać Kocioł Wielkiego Stawu, zobaczyć źródła Białego Potoku, które znajdują się w zachodniej ścianie kotła polodowcowego, a także podziwiać unikalną karkonoską przyrodę, która z każdej strony otacza to największe karkonoskie jezioro. Szlak turystyczny, który wiedzie na Kocioł Wielkiego Stawu, zaczyna się z Karpaczu, tuż przy Świątyni Wang.
Mały Staw w Kotle Małego Stawu
Kolejnym karkonoskim stawem jest Mały Staw. To drugie jezioro polodowcowe, które jest zlokalizowane w Karkonoszach. Znajduje się u podnóża Równi pod Śnieżką, w Kotle Małego Stawu i stanowi górskie jezioro przepływowe, które wypełnia dno kotła polodowcowego.
Mały Staw ma głębokość 7,3 m, zajmuje powierzchnię 2881 ha, a długość jego linii brzegowej wynosi 756 m. Podobnie, co Wielki Staw, posiada czyste i przejrzyste wody, których tafla przepięknie odbija górską scenerię i ściany tworzące Kocioł Małego Stawu.
Nad brzegiem Małego Stawu znajduje się popularne w Karkonoszach Schronisko PTTK Samotnia. Jego brzegiem biegną natomiast dwa szlaki turystyczne - niebieski z Karpacza Górnego na Śnieżkę i czerwony (fragment Głównego Szlaku Sudeckiego) na Równię pod Śnieżką.
Komentarze
