Kopalnia soli

W 1976 roku kopalnia wpisana została do krajowego rejestru zabytków. Dwa lata później w 1978 roku UNESCO wpisało ją na pierwszą Listę światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego. W 1989 roku Kopalnia Soli "Wieliczka" poszerzyła Listę Światowego Dziedzictwa w Zagrożeniu. Od 1994, to także pomnik historii Polski.

Kopalnie odwiedziło w 2006 roku 1 mln 65 tys. 857 gości, z tego 58% odwiedzających stanowili obcokrajowcy. Spośród nich najwięcej do kopalni przyjechało Brytyjczyków – ponad 57 tysięcy i Niemców – ponad 50 tysięcy.

Wielicka kopalnia ma aż 9 poziomów, z których pierwszy – poziom Bono – sięga na głębokość 64 metrów, zaś ostatni leży 327 metrów pod powierzchnią ziemi. Łączna długość chodników, łączących około 3000 przekracza 300 km. Kubatura zespołu wyrobisk to ok. 7,5 mln m³.

Kopalni słynna jest z unikalnego mikroklimatu, na który składa się – obok dużej wilgotności i zawartości chlorku sodu – stała temperatura (ok. 9-12°C), ciśnienie, jonizacja i promieniowanie świetlne, wysoka zawartość w powietrzu manganu, magnezu i wapnia. Dlatego też na głębokości 135 metrów w komorze Jezioro Wessel odbywają się turnusy rehabilitacyjne dla osób ze schorzeniami górnych dróg oddechowych. To rzadkość na skalę światowa.

W 1951 roku w Wieliczce powstało Muzeum Żup Krakowskich. Pochodzący z drugiej połowy XIII w szyb Horyszowski jest najstarszą. To też jedyny obiekt-fenomen czynny bez przerwy od średniowiecza do chwili obecnej, pozwalający prześledzić rozwój techniki górniczej w poszczególnych epokach historycznych.

Przez kopalnię prowadzi trasa turystyczna, która ma 3 km i którą przemierza rocznie ok. miliona turystów. Znajduje się na niej 20 komór położonych na głębokościach od 64 do 135 metrów. Najważniejsze komory to:

Kaplica św. Antoniego
Jest najstarszą z zachowanych kaplic bo pochodzi z końca XII wieku. Pierwsza górnicza msza odbyła się w 1698 roku. Stworzona została w stylu barokowym, składa się z prezbiterium, ołtarza a także przedsionka. Kaplica ta obfita jest w liczne solne rzeźby, zniszczone już jednak działaniem wilgoci. W ołtarzu głównym znajdują się figury: Chrystusa ukrzyżowanego, Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz figura patrona kaplicy – św. Antoniego, w bocznych częściach widnieją: rzeźba św. Stanisława ze Szczepanowa i św. Klemensa. Kolejne figury znajdują się w prezbiterium. Są to rzeźby: Augusta II Mocnego, Chrystusa Ukrzyżowanego, Matki Boskiej, św. Marii Magdaleny, święty Jana. Nawa posiada dwa ołtarze boczne: św. Piotra z Alkantry oraz św. Kazimierza. Postacie świętych: Franciszka, Dominika, Piotra, Pawła, a także ambonę od nawy oddziela balustrada.

Komora Janowice
Komora powstała w XVII wieku. W jej wnętrzu znajdują się figury obrazujące najstarszą wielicką legendę, opowiadającą o pochodzeniu wielickiego złoża solnego. Według niej zanim św. Kinga (żona Bolesława Wstydliwego) przybyła do Polski z Węgier chciała podarować swej nowej ojczyźnie wyjątkowy prezent. Dowiedziawszy się, że w Polsce nie wydobywa się soli kamiennej, która przynosiła znaczne dochody w owych czasach poprosiła swego ojca Belę IV o jedną z węgierskich kopalń soli. Podczas swojej wizyty w owej węgierskiej kopalni Kinga wrzuciła swój pierścień zaręczynowy do jednego z szybów jako znak objęcia jej w posiadanie. Podczas podróży do Polski sól wraz z pierścieniem podążała w magiczny sposób śladem swej pani, aż w Wieliczce Kinga rozkazała kopać na jednym ze wzgórz, gdzie zaraz pod powierzchnią odkryto pierwszą bryłkę soli kamiennej, która zawierała w sobie wrzucony na Węgrzech pierścień. O prawa do legendy spierają się górnicy z kopalni wielickiej jak również z kopalni bocheńskiej i do dziś trwa spór o to w którym mieście legendarny pierścień został odkryty przez górników. Jednak Kinga uważana jest za patronkę jednych i drugich w 1999 roku została bowiem kanonizowana przez Ojca Świętego Jana Pawła II na patronkę górników solnych.

Kaplica św. Kingi
To podziemnym kościołem, poprzez trwającą tu przeszło 100 lat modlitwę pracowników wielickich salin, pielgrzymów i turystów zasługuje na miano sanktuarium, znajdują się tutaj bowiem relikwie św. Kingi. To jedna z największych atrakcji Wieliczki i jedyna podziemna świątynia na świecie. Znajduje się 101 metrów pod ziemią. Posadzka jest wyrzeźbiona w jednolitej solnej bryle, a żyrandole z solnymi kryształami są zawieszone 12 metrów pod sufitem. W kaplicy znajdują się płaskorzeźby ilustrujące wydarzenia z kart Nowego Testamentu) i ponad stuletnia szopka. Ołtarz główny jest dziełem górnika Józefa Markowskiego i składa się z rzeźby głównej – św. Kingi oraz dwóch bocznych – św. Józefa oraz św. Klemensa. Od 1999 roku w kaplicy podziwiać można także solny pomnik Jana Pawła II, dłuta górnika rzeźbiarza Stanisława Anioła.

Kaplica św. Kingi ma doskonała akustykę dlatego też odbywają się tu koncerty światowych sław muzyków np. Nigel'a Kennedy'ego i Ritchie’go Blackmore’a.

Komora Pieskowa Skała
Powstała ona około 1669 roku. W komorze tej zaprezentowano i urządzenie służące do transportu pionowego – krzyż ręczny. Możemy podziwiać tu także fragmenty starych schodów wykutych w skale solnej, które używane były przez tragarzy (nosicze). W komorze znajdują się także 3 krasnoludki wykonane na początku XX wieku przez górnika-rzeźbiarza Józefa Markowskiego. Zobaczymy tu także XVI-wieczną pompę. 

Źródło: www.wikipedia.pl