Pierwsza wzmianka o kościele parafialnym pochodzi z rok 1326, od tego też czasu wymieniani są nowotarscy proboszczowie. Obecny kościół parafialny powstał z fundacji króla Kazimierza Wielkiego w 1340 roku. Ten sam władca w przywileju lokacyjnym Nowego Targu z 22 czerwca 1346 roku, uposażył parafię św. Katarzyny, przeznaczając jej dwa łany ziemi. Pierwszym proboszczem został Dominus Piotr.
Jeszcze przed rokiem 1448 Nowy Targ stał się stolicą dekanatu, podległego diecezji krakowskiej.
Z ufundowanego przez Kazimierza Wielkiego kościoła za chowały się do dziś jedynie niewielkie fragmenty. W 1601 roku wybuchł wielki pożar, który niemal doszczętnie zniszczył miasto. Ocalał wtedy jedynie kościółek św. Anny i kilka domów. Z kościoła św. Katarzyny natomiast, zachowało się prezbiterium i zakrystia. W roku 1606 kościół odbudowano, a ponowna jego konsekracja miała miejsce we wrześniu 1649 roku i dokonał jej ówczesny sufragan krakowski Wojciech Lipnicki. Niestety wojny i klęski, które nawiedziły Polskę w XVII wieku nie oszczędziły też i nowotarskiej świątyni. W 1656 roku "gościli" w Nowym Targu szwedzcy najeźdźcy. Ich pobyt w mieście zakończył się wielkim pożarem i obrabowaniem kościoła. Niszczycielskiego dzieła dopełnił jeszcze ponowny pożar z roku 1657. Po tych wszystkich nieszczęściach świątynia podniosła się jednak, a w 1668 roku biskup Mikołaj Oborski konsekrował odnowione ołtarze. Kilkakrotnie jeszcze pożar trawił wyposażenie kościoła, w roku 1710, 1719, 1764. W roku 1765 gruntownie odnowił kościół ówczesny proboszcz Józef Kazimierz Sawicki, herbu Nowina.
Ogrodził przykościelny cmentarz, dał kościołowi nowy dach, odnowił mury kościelne, ozdobił portalem bramę kościelną i wejście do zakrystii, rozbudował organy. Jego dzieło kontynuował kolejny proboszcz - Szymon Zamojski, który wybudował pod koniec XVIII wieku nową plebanię i budynki gospodarcze. Dobudowano też do kościoła niską kruchtę, która powstała na fundamentach starej, spalonej w 1784. Kolejną, wielką odnowę przeszła nowotarska świątynia dopiero wiek później.
W roku 1897 ówczesny proboszcz Michał Wawrzynowski, kazał odnowić wszystkie ołtarze w kościele. Z tego okresu pochodzi też obraz przedstawiający św. Katarzynę, który jest kopią wcześniejszego, wykonanego przez Leksickiego, a który wówczas był tak zniszczony, że nie można go było już uratować. Odmalowano też całą świątynię, położono nową posadzkę i zrekonstruowano organy.
Kościół św. Katarzyn otoczony jest murem, w którym znajduje się wieża z dzwonnicą, przez którą wchodzi się na dziedziniec kościelny. Wewnątrz dzwonnicy umieszczona jest: rzeźbiona scena Ukrzyżowania z postaciami Matki Boskiej i św. Jana. Również we wnęce usytuowanej na zewnętrznej ścianie kościoła, przy wieży zegarowej znajduje się figuralne przedstawienie Chrystusa Ukrzyżowanego i dwóch złoczyńców. Pod dachem zachowały się fragmenty fryzu sgraffitowego o motywach podhalańskich.
Tekst: p. Marta Michałowicz-Kubal "Nowy Targ i okolice" PUW ROKSANA Sp. z o.o. 1999
Źródło: UM Nowy Targ
