Miejsca w Polsce pełne folkloru

Zalipie

Naszą folklorystyczną wycieczkę rozpocznijmy od najbardziej zadziwiającej i kolorowej wsi w Polsce, znajdującej się w województwie małopolskim. To jedyne miejsce w Polsce, gdzie turyści mogą z bliska oglądać i podziwiać domy ozdabiane kolorowymi kwiatami, przypominającymi ludowe ornamenty. Budynki maluje się tu w ten sposób już od blisko 100 lat. Spacerując po wsi nie można oprzeć się wrażeniu, że znalazło się na prawdziwej łące. W Zalipiu nawet psie budy są dekorowane kwiatami. Skąd wziął się pomysł na malowanie wsi? Otóż prawie wiek temu gospodynie doszły do wniosku, że ich wieś jest szara i nijaka. Zaczęły więc dekorować  malowidłami wszystko, co się dało: ściany, okna, drzwi. Początkowo kobiety używały do tego farb w proszku, mieszanych z mlekiem lub pokostem. Dziś mieszkanki Zalipia, które kultywują dawny zwyczaj malowania, używają do tego nowoczesnych pędzli i farb artystycznych. W sumie we wsi spotkamy około 30 malowanych zagród. Wszystkie majestatyczne, pięknie ozdobione świadczą o wielkiej staranności i sercu włożonym w pracę. Liczne efekty prac twórczyń ludowych z Zalipia oraz zdobioną ceramikę turyści odnajdą w Domu Malarek. Znany jest także organizowany co roku konkurs na najbardziej kolorową zagrodę, pt. „Malowana Chata”. Odwiedźcie tą malowniczą wieś a nawet zostańcie tu na dłużej. Najlepsze noclegi znajdziecie tutaj: Noclegi Zalipie.

Dom Malarek jest otwarty dla turystów:
• w sezonie turystycznym:
od poniedziałku do piątku w godz. 8.00-18.00
• w soboty i niedziele w godz. 11.00-18.00
poza sezonem:
od poniedziałku do piątku w godz, 8.00-16.00

Muzeum Koronki w Koniakowie

Kolejne wspaniałe, tętniące folklorem miejsce w Polsce. Muzeum jest poświęcone pamięci Marii Gwarek, wybitnej koniakowskiej koronkarce. Wizytówką Koniakowa są ręcznie wykonywane już od 200 lat serwety, obrusy i elementy ubioru. Oczywiście wszystko z koronki, dziergane z misterną precyzją. Nie lada atrakcją dla turystów odwiedzających muzeum koronki jest niedokończona serweta Marii Gwarek, którą to koronkarka wykonywała na zamówienie królowej Elżbiety. Na drodze ku realizacji zamówienia stanęła śmierć koronkarki. Serweta nigdy nie dotarła do królowej, za to dumnie spoczywa jako eksponat w muzeum.

Muzeum Kultury Łemkowskiej

Dzięki wizycie w tym muzeum w Zyndranowej, macie niepowtarzalną okazję poznać kulturę Łemków a także zobaczyć pamiątki XX-wiecznej bitwy dukielskiej. Miejsce niemalże przesiąknięte regionalnym folklorem, znajduje się w nim tradycyjny, unikalny dom mieszkalno-gospodarczy. Początki muzeum, a wcześniej Izby Pamiątek Kultury Łemkowskiej, należy łączyć z osobą Teodora Gocza. Mieszkaniec Zyndranowej zbudował tu dom, w którym zaczął gromadzić wszelkie pamiątki łemkowskie, a także eksponaty wojenne. Kolekcja przybrała tak duże rozmiary, że działacze łemkowscy postanowili w 1968 roku zainicjować działalność Izby. Obecnie, co roku na terenie muzeum odbywają się święta tradycji łemkowskiej „Od Rusal do Jana” a także warsztaty i plenery artystyczne.

W skład ekspozycji muzealnej wchodzą:

• Chyża – zbudowana w 1860 roku:
• Sień – prezentowane są w niej przedmioty codziennego użytku,
• Izba – stare meble, piec z kapą i zapieckiem, naczynia gliniane i żeliwne, stroje ludowe, sprzęt kuchenny,
• Kancelaria pisarza wiejskiego – stare banknoty i monety, dokumenty, zdjęcia,
• Przybudówka – wystawa pisanek,
• Komora – sztuka cerkiewna, ikony, elementy wyposażenia, krzyże;
•Stajnia – ekspozycja pasterska oraz rzemiosło tkackie,
 Boisko – wystawa narzędzi i sprzętu rolniczego.
• Koniusznia – militaria z czasów I i II wijen światowych.
• Świetlica wiejska – pełni funkcje wystawowe,Kuźnia – pochodzi z Zyndranowej,
• Kaplica – rekonstrukcja typowej łemkowskiej kaplicy z XIX/XX wieku, wewnątrz ołtarzyk z figurami i obrazami świętych.
• Wiatrak – przeniesiony z Wapiennego,
• Mała karczma,
• Chlewik – chlewik na świnie, owce i kury – obecnie pełni rolę magazynku na sprzęt gospodarski.

Muzeum możecie odwiedzić codziennie z wyjątkiem poniedziałków.

Lanckorona

Pełno folkloru jest także w kolejnym miejscu – Lanckoronie. Wieś położona w Małopolsce wygląda tak, jakby czas się w niej zatrzymał. W dawnych czasach zjeżdżali tu liczni artyści, malarze i pisarze, którzy odnajdywali wśród natury i drewnianych domów spokój i natchnienie. Dziś Lanckorona jest bardzo atrakcyjnym turystycznie miejscem, przez które przebiega aż pięć tras spacerowych. Osoby poszukujące lokalnych smaków i wyrobów zakochają się w tutejszym sklepiku na rynku, gdzie można kupić przetwory, wyroby koronkowe i ceramiczne, oczywiście związane z tutejszą sztuką ludową. Nie lada ciekawostką i wizytówką Lanckorony jest jej niezmieniony – mimo upływu czasu – układ urbanistyczny, ze wszystkimi drewnianymi zabudowaniami. Muzeum im. prof. Antoniego Krajewskiego w Lanckoronie kryje wiele zabytkowych narzędzi, naczyń i przedmiotów użytku codziennego, które świadczą o tym, jak żyła tutejsza ludność. W muzeum można kupić wyroby rękodzielnicze, dekorowane motywami charakterystycznymi dla tego regionu. Prawdziwą perłą wsi jest rynek, który przyozdabiają drewniany domy z charakterystycznymi przejazdowymi sieniami, bramami i podcieniami (służyły do wystawiania towarów podczas targów). Jak widzicie cała Lanckorona to istny skansen, w toczy się codzienne życie mieszkańców.

Park Etnograficzny w Sanoku

Park jest bez wątpienia najpiękniejszym muzeum w Europie, znajdującym się na wolnym powietrzu. W połączeniu z tutejszym krajobrazem Sanu u podnóża Gór Sanocko-Turczańskich tworzy malowniczy obraz unikatowy w skali europejskiej. Kolejny powód, by pokochać polski folklor, prawda? Park Etnograficzny to także największy skansen w naszym kraju. Jest więc się czym chwalić. Wizyta w Parku pozwoli na dogłębne poznanie kultur grup etnograficznych takich jak: Bojkowie, Łemkowie czy Pogórzanie. Wszystkie ekspozycje są umieszczone w naturalnych miejscach, dostosowanych do fizjografii terenu.

Będąc w Parku, Waszym oczom ukażą się zabytkowe budynki z okresu od XVII do XX wieku w całości wykonane z drewna m.in.:

• drewniane budynki mieszkalne, mieszkalno-gospodarcze i gospodarcze,
• obiekty sakralne: kościół z XVII wieku, cerkwie bojkowskie z XVIII wieku, cerkiew łemkowska z początku XIX wieku, kapliczki,
• budynki użyteczności publicznej: szkoła, zajazd,
• obiekty przemysłowe: wiatraki, młyn wodny.

Ale to nie koniec atrakcji w Parku Etnograficznym. Możecie tu zobaczyć stałą ekspozycję malarstwa ikonowego, na którą składa się blisko 220 ikon. Organizowane tu są także wystawy czasowe, na których są prezentowane zabytki z zakresu kultury ludowej: ikony, naczynia, ceramika.  Naprawdę warto odwiedzić Park Etnograficzny i bliżej poznać tutejszą kulturę ludową.

Czarna Wieś Kościelna

Wieś jest określana mianem „kolebki rzemiosła ludowego”, zwłaszcza takich zawodów jak kowal czy garncarz. To z tego właśnie powodu wieś położona w województwie podlaskim jest znana w całym kraju. Turyści odwiedzający to miejsce mogą nie tylko dowiedzieć się wielu ciekawych rzeczy na temat podlaskiej sztuki ludowej i użytkowej, ale także wykonać własnoręcznie garnek. Ale to nie wszystko. Znajdujące się we wsi pracownie tkackie, garncarskie, kowalskie i łyżkarskie do dziś wykonują wyroby w tradycyjny, niezmieniony sposób.

Doceniono wagę tutejszej sztuki ludowej na tyle, że utworzono Szlak rękodzieła ludowego Podlasia, którego trasa wygląda następująco:

• pracownie garncarskie Czarnej Wsi,
• kuźnia artysty kowala Mieczysława Hulewicza,
• Zamczysko, w którym pan Mieczysław Baranowski wykonuje narzędzia z drewna osikowego,
• Janów i okoliczne wsie, gdzie można poznać tajniki tkania i barwienia nici, przy wykorzystaniu tradycyjnych kołowrotków i starych krosien,
• pracownia rzeźbiarska pana Piotra Szałkowskiego.

Opuszczając Wieś Kościelną można zaopatrzyć się w naprawdę wartościowe pamiątki, takie jak siwaki, dwojaczki, drewniane łyżki oraz piękne dwuosnowowe dywany lub bieżniki.

Muzeum Wsi Mazowieckiej

Na koniec naszej wycieczki po miejscach wypełnionych folklorem odwiedzamy Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu. To tutaj powstawały sceny do kultowego filmu „Ogniem i mieczem”. Ale to nie jedyny powód by przyjechać do Sierpca. W muzeum znajdują się zagrody, piękny dwór, karczma, kościół oraz wielokwiatowe ogródki. Wszystko to pozwoli Wam przenieść się w czasie i poczuć się jak dawni mieszkańcy. Obszar muzeum to blisko 60 ha, na których aż kipi folklorem. Odbywają sie tu liczne wystawy czasowe, które przybliżają turystom tutejszą sztukę ludową.

Godziny otwarcia Muzeum:
• w miesiącach kwiecień-wrzesień
od wtorku do soboty w godz. 10.00-14.00
w niedziele w godz. 10.00-18.00
• w miesiącach październik-marzec
od wtorku do piątku w godz.:8.00-16.00
w soboty i niedziele w godz. 10.00-18.00
W soboty wstęp nieodpłatny z możliwością zwiedzania ekspozycji, jednak bez możliwości korzystania z form edukacyjnych, takich jak lekcje muzealne czy pokazy.

Mamy nadzieję, że wspólna wycieczka po miejscach pełnych folkloru zainspiruje Was i pozwoli na nowo zakochać się w polskiej kulturze ludowej!