Początki z czasów krzyżackich
We wczesnym średniowieczu okolice dzisiejszego Kętrzyna zamieszkiwali Prusowie z pogańskiego plemienia Bartów. Przegonili ich stąd Krzyżacy, którzy na skraju puszczy, przy pruskiej osadzie Rast, wybudowali drewnianą strażnicę nazwaną Rastenburg. Znajdowała się ona prawdopodobnie na wzgórzu nad rzeką Guber, w miejscu gdzie około pół wieku później wybudowano obronny kościół św. Jerzego (będąc w Kętrzynie odwiedź go koniecznie. Kościół, ze swymi dwiema ciężkimi wieżami, przypomina bardziej potężne zamczysko niż gotycką świątynię). Strażnica broniła tej części państwa krzyżackiego i była miejscem wypadowym na Litwinów.
Jak możemy się spodziewać, strażnica bywała palona, odbudowywana. Działo się tak wówczas ze wszystkimi strażnicami Krzyżaków. Z czasem położona przy strażnicy osada zaludniła się, aż w 1357 r. otrzymała prawa miejskie. Wówczas też rozpoczęto budowę murowanego zamku usytuowanego w południowo-wschodnim narożniku murów miejskich.
Przebudowy i odbudowy
Zamek został wybudowano pomiędzy rokiem 1360 a 1374.
Początkowo był budowlą trójskrzydłową. Na dziedzińcu znajdowała się studnia. Prawdopodobnie na przełomie XIV i XV w. zamek otoczony został od północy, wschodu i południa murem obronnym z basztami w narożnikach; od strony miasta wybudowano mur przed wejściem do zamku. Około połowy XV w., w murze otaczającym zamek wybudowano 2 bramy z mostami zwodzonymi, zamurowane po zdobyciu zamku przez mieszczan w 1454 r.
Życie w zamku i mieście rozkwitało. Zatrudnienie mógł znaleźć każdy, ponieważ w zamku i przylegającej do niego części miasta nazwanej Nowym Miastem istniały m.in. piekarnia, młyn, słodownia i browar, skład mięsa i zboża, spiżarnia, zbrojownia i prochownia oraz więzienie. Po 1525 r. zamek został siedzibą starostwa książęcego. W kolejnych latach zamek był ciągle przebudowywany.
W XVIII i XIX w. zamek z leżącym przy nim folwarkiem był siedzibą domeny królewskiej. W tym okresie przebudowywano go dostosowując do pełnienia funkcji mieszkalnych. W 1797 r. w zamku miał miejsce wielki pożar. W latach 1911-1912, po kupnie obiektu przez miasto, zamek ponownie przebudowano, przeznaczając większość pomieszczeń na mieszkania. Wówczas także znajdował się tu lokal biurowy 3. Brygady Piechoty.
Przed drugą wojną światową znajdował się tu urząd finansowy i mieszkania urzędników. W początku lat 40-tych zachodnią część piwnic przebudowano na schron przeciwlotniczy. W końcu stycznia 1945 r. wojska radzieckie, które paliły i niszczyły wszystko, co się dało, spaliły także zamek i większą część staromiejskiej zabudowy miasta.
W latach 1962-1967 zamek został odbudowany.
Dzisiaj
Obecnie na zamku działają: Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego, Miejska Biblioteka Publiczna i Galeria "Konik Mazurski".
Będąc w Muzeum zwróćcie uwagę na:
- chorągwie pogrzebowe Fryderyka von der Groeben z 1772 i zmarłego w wieku trzech lat Botho Eulenburga z 1664
- ckolekcję XVIII-wiecznych kafli piecowych
- kolekcję rzeźb z XV-XVI wieku
- wielki kartusz herbowy z pałacu w Arklitach
- dawne kielichy liturgiczne i spirytualia
W bibliotece znajduje się cenny zbiór starodruków i rękopisów z XV-XIX wieku. W Galerii "Konik Mazurski" znajdziecie regionalne wyroby rękodzielnicze.
Warto wiedzieć
Godziny otwarcia muzeum:
w sezonie turystycznym (15 czerwiec - 15 wrzesień):
poniedziałek-piątek - 9:00-18:00
sobota-niedziela - 9:00-17:00
poza sezonem (16 wrzesień - 14 czerwiec):
poniedziałek - 9:00-15:00
wtorek-piątek - 9:00-16:00
sobota-niedziela - 9:00-16:00
Ceny biletów:
normalny - 6 zł
ulgowy - 4 zł
grupy powyżej 20 osób - 4 zł/os.
Uwaga! Muzeum w Kętrzynie jest nieczynne do odwołania. Trwa remont.
fot. ©Rafa / AdobeStock
