Na dwór, czy na pole? Poznaj najpopularniejsze polskie regionalizmy
Podczas podróży po Polsce, w wielu przypadkach możemy spotkać się ze zróżnicowanym słownictwem, czy wyrażeniami charakterystycznymi dla danego regionu. Warto o tym przypomnieć właśnie teraz, bo 21 lutego przypada Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego, Nie ulega żadnej wątpliwości, że najpopularniejszym dylematem jest to, czy wychodzimy na dwór, czy na pole. Ale to tylko jeden z wielu polskich regionalizmów…
W wielu polskich miejscowościach można znaleźć regionalizmy, czyli wyrazy i wyrażenia charakterystyczne dla danego miejsca. Warto zaznaczyć, że niektóre z nich powoli wychodzą już z użycia, a inne przeżywają swego rodzaju renesans i są często i chętnie używane również przez młodzież. Z myślą o osobach, które lubią podróżować po Polsce, przygotowaliśmy informacje o najważniejszych i najpopularniejszych regionalizmach - tak, byśmy mogli być przygotowani na każdą sytuację podczas rozmowy z tamtejszymi mieszkańcami.
Wydawać by się mogło, że wszyscy Polacy mówią w tym samym i dla każdego zrozumiałym języku. Należy jednak pamiętać, że nasza mowa bywa zupełnie inna w innych częściach naszego kraju. Warto o tym pamiętać, m.in. podczas wakacyjnego urlopu, na który wybieramy się m.in. do Małopolski, na Śląsk, na Podlasie, czy na Kaszuby. Regiony te mają najbardziej charakterystyczne regionalizmy, jeśli mówimy o naszym języku ojczystym.
Jaka jest historia regionalizmów?
Przystępując do analizy najpopularniejszych polskich regionalizmów, warto zastanowić się nad tym, skąd one się tak naprawdę wzięły. Najważniejsza w tym wszystkim wydaje się być kwestia różnic, które występują w wielu polskich wyrażeniach. Użycie danego słowa np. kapcie, laczki (wyrażenie oznaczające obuwie, w którym chodzimy po domu), może być zupełnie niezrozumiałe w innej części Polski.
Biorąc pod uwagę historię polskich regionalizmów, należy podkreślić, że na polskie regionalizmy w dużej mierze wpływ miały języki, z którymi polszczyzna niegdyś współistniała, m.in. podczas zaborów. Jednym ze źródeł, które w dużej mierze ukształtował polskie regionalizmy, są właśnie języki obce i zapożyczenia. Do innych źródeł, które w dużym stopniu przyczyniły się do kształtowania regionalizmów, należy zaliczyć gwary okoliczne, które to w dużym stopniu wpłynęły np. na nazwy potraw w danym województwie.
Które polskie regionalizmy są najpopularniejsze?
Czas najwyższy, by rozwikłać wątpliwości i przedstawić te najpopularniejsze polskie regionalizmy, z którymi możemy się spotkać podczas wakacyjnego wypoczynku w danym regionie. Warto o tym pamiętać, by móc swobodnie porozumiewać się z tamtejszymi mieszkańcami. Chyba nikt nie chce znaleźć się w sytuacji, podczas której będziemy musieli zakupić wspomniane wcześniej kapcie. Udając się do sklepu obuwniczego, niektórzy mieszkańcy Polski poproszą o laczki lub pantofle. Ku naszemu zaskoczeniu, sprzedawca może nam przynieść eleganckie buty na obcasie (stosowane m.in. do garnituru). A to tylko jeden z nielicznych przykładów polskich regionalizmów.
-
Wychodzimy “na dwór”, czy “na pole”?
Przegląd najpopularniejszych polskich regionalizmów, rozpoczynamy od dylematu. Wiele osób w dalszym ciągu zastanawia się nad tym, czy wychodzimy “na dwór”, czy “na pole”. Mowa tu oczywiście o zwrocie, który określa opuszczanie np. miejsca pracy, czy miejsca zamieszkania, by móc udać się na świeże powietrze, poza budynek. Forma “wyjść na dwór” jest ogólnopolska i używa się jej w praktycznie każdym regionie Polski. Są jednak miejsca, w których wychodzi się “na pole” - mowa tu oczywiście o regionach w południowej Polsce, do której należy zaliczyć Małopolskę, czy Bieszczady. Pamiętaj, że obie formy są poprawne, gdyż regionalizmy nigdy nie są błędami językowymi.
Tutaj znajdziesz propozycje noclegów w Tatrach i Bieszczadach
-
Kapcie, pantofle, a może laczki?
Kolejnym z popularnych regionalizmów, z którym można spotkać się w naszym kraju, są wspomniane już wcześniej buty, które wykorzystuje się do chodzenia po domu. Określenia tego typu obuwia jest całe mnóstwo - w Kielcach będą to trepy, w Wielkopolsce - laczki, na Ziemi Łódzkiej - pantofle. To ostatnie określenie na Podlasiu, czy na Lubelszczyźnie będzie już z kolei oznaczać rodzaj eleganckiego obuwia na obcasie, które stosuje się m.in. do garnituru. Warto o tym pamiętać, szczególnie jeśli podczas naszego urlopu będziemy zmuszeni odwiedzić sklep z obuwiem.
Wybierz dla siebie nocleg na Podlasiu, Lubelszczyźnie lub w Wielkopolsce
-
W co zapakujemy pamiątki zakupione w danej miejscowości?
Chyba każdy z nas podczas swojego wakacyjnego wypoczynku, przeznacza wolny czas na kupowanie pamiątek, związanych z danym miejscem. Są to drobnostki, jak i te większe rzeczy o naprawdę rozmaitej formie. Jeśli kupimy wiele pamiątek lub innego rodzaju rzeczy, konieczna może okazać się torba na zakupy, która w wielu polskich regionach miewa naprawdę rozmaite określenia. Warto tym pamiętać, jeśli podczas zakupów w sklepie lub na straganie, będziemy zmuszeni poprosić o nią sprzedawcę. I tak, torbę na zakupy określa się również mianem siatki, reklamówki, foliówki, torebki, czy też zrywki. O foliówkę poprosimy m.in. na Ziemi Łódzkiej, natomiast w Częstochowie nasze zakupy będziemy już nosić w zrywce. Jak widać, nawet prośba o z pozoru prostą rzecz, może w rzeczywistości okazać się naprawdę skomplikowana.
Sprawdź również: Najpopularniejsze pamiątki z wakacji. Co kupić i co przywieźć?
-
Widokówka, czy kartka pocztowa?
Warto podkreślić również fakt, że bardzo często podczas naszego urlopu, decydujemy się na wysyłkę pozdrowień w formie kartki pocztowej. Zwyczaj ten powoli odchodzi w zapomnienie. Częściej wysyłamy mms-y z pozdrowieniami, czy same zdjęcia poprzez media społecznościowe. Jest to przede wszystkim szybsze i przede wszystkim bezpłatne. Są jednak turyści, którzy podczas każdego wyjazdu trzymają się swoich zwyczajów i wysyłają tradycyjne kartki pocztowe z pozdrowieniami do swojej rodziny lub znajomych.
Tego typu kartki, najczęściej wysyłamy z miejsc, w których wypoczywamy. To prostokątna kartka papieru z najpiękniejszymi zdjęciami danej miejscowości lub regionu. Na tego typu kartkę stosuje się również rozmaite określenia. Może to być np. widokówka, pocztówka, odkrytka lub po prostu kartka pocztowa. Najbezpieczniej będzie używać określenia kartka pocztowa - powinien to zrozumieć każdy sprzedawca lub pracownik poczty.
-
Co zjemy, gdy dopadnie nas głód?
Popularne miejscowości wypoczynkowe kuszą licznymi atrakcjami i doskonale rozwiniętą bazą gastronomiczną. Podczas spaceru główną alejką danej miejscowości, możemy kupić dosłownie wszystko do jedzenia - potrawy ciepłe, zimne, na słodko i na słono, wysoko- i niskokaloryczne, dostosowane do rozmaitych diet, wyróżniające dany region na tle innych. Są jednak tradycjonaliści, którzy na śniadania lub zwykłą przekąskę, będą chcieli zakupić w piekarni - długą bułkę, potocznie określana bagietką. Musimy jednak pamiętać, że nie jest to jedyna i uniwersalna nazwa, z którą możemy spotkać się podczas wypoczynku w Polsce.
Podróżowanie po Polsce bardzo często wiąże się z odkrywaniem smaków charakterystycznych dla danego regionu. Przeczytaj koniecznie: Wakacje kulinarne po Polsce - dania regionalne, gdzie i co zjeść?
Na Mazowszu i Pomorzu możemy spotkać się z określeniem “kawiorek”, na Śląsku będzie to “weka” lub “lenga”, na Ziemi Łódzkiej jest to “bułka angielka”, w okolicach Radomia będzie to “gryzka”, natomiast na Lubelszczyźnie “parówka”. Jako ciekawostkę, należy przytoczyć również fakt, że na tego typu bułkę na Ziemi Łódzkiej, w województwie świętokrzyskim, czy w niektórych częściach Mazowsza mówi się również “bułka wrocławska”, która absolutnie nie ma nic wspólnego z Wrocławiem.
Już dziś zarezerwuj swój nocleg na Ziemi Łódzkiej, na Mazowszu i w Górach Świętokrzyskich
Mamy nadzieję, że ten krótki poradnik, związany z regionalizmami, ułatwi Wam komunikację podczas nadchodzących wakacji. Jeśli macie swoje własne propozycje popularnych, jak i tych mało znanych regionalizmów, to koniecznie dajcie znać w komentarzu.
Komentarze (1)
Krakus
Na buty domowe mówi się kapcie bądź pantofle.
Pozdrawiam
