Największe atrakcje w Borach Dolnośląskich
Bory Dolnośląskie to niezwykle ważne miejsce na mapie Polski. Ten zwarty kompleks leśny do dom wielu gatunków zwierząt i roślin, ale także wymarzone miejsce na wypoczynek na łonie natury. Co warto zobaczyć w Borach Dolnośląskich? Jakie miejsca odwiedzić? Sprawdźcie sami!
Bory Dolnośląskie, a dawniej Puszcza Dolna to mezoregion fizycznogeograficzny utworzony przez największy w Polsce zwarty kompleks leśny o powierzchni ok. 1650 km². Bory są częścią Niziny Śląsko-Łużyckiej oraz Krainy Śląskiej. Administracyjnie zaś leżą na terenie dwóch województw – lubuskiego i dolnośląskiego. Rozciągają się pomiędzy Pogórzem Izerskim i Pogórzem Kaczawskim na południu a morenowymi Wzniesieniami Żarskimi i Wzgórzami Dalkowskimi na północy. Na wschodzie sąsiadują z Wysoczyzną Lubińską, Równiną Legnicką i Równiną Chojnowską. Zachodnią granicę Borów stanowi natomiast Nysa Łużycka, za którą, w Niemczech, leżą Bory Mużakowskie.
Na obszarze Borów Dolnośląskich wyróżnia się kilka kompleksów leśnych: Puszczę Żagańską, Bory Szprotawskie, Puszczę Przemkowską, Las Chocianowski, Puszczę Zgorzelecką, Puszczę Osiecznicką, Puszczę Kliczkowską, Puszczę Bolesławiecką i Puszczę Wiechlicką. Występują tu także obszary pustynne, w tym m.in. Pustynia Kozłowska oraz obszary pustynne na terenie Ośrodka Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych Żagań.
Dominującym typem siedliskowym Borów Dolnośląskich jest bór świeży. Mniejszy udział mają bory mieszane, bory wilgotne i bory suche. Dąbrowy i buczyny zajmują jedynie najżyźniejsze fragmenty Borów, w których bory bagienne i olsy zachowały się na skromnej powierzchni.
Podstawowym i zdecydowanie dominującym gatunkiem w drzewostanie Borów Dolnośląskich jest sosna. Stale zwiększane są udziały świerka, a w wielu rewirach leśnych dokonuje się również reintrodukcji jodły pospolitej.
W lasach Borów Dolnośląskich gatunki liściaste takie, jak dąb bezszypułkowy, dąb szypułkowy, brzoza, buk, olcha czarna czy osika stanowią jedynie marginalną domieszkę. Spotyka się także gatunki drzew i krzewów pochodzenia obcego, głównie amerykańskiego: dąb czerwony, czeremcha późna i tawuła kutnerowata. Obszar ten znany jest z obfitości grzybów i jagód.
Niespotykane w skali kraju, poza obszarami leśnymi Pomorza Zachodniego, jest nagromadzenie gatunków roślin atlantyckich a miejscową florę reprezentują również rzadkie i chronione gatunki roślin, jak: arnika górska, centuria pospolita czy kosaciec syberyjski.
W Borach Dolnośląskich mieszkają liczne rodziny jeleni, saren, dzików, lisów i zajęcy. Coraz częściej pojawiają się także wilki. Ponadto lasy te stanowią ostoję wydry, popielicy, gniewosza plamistego, żmii zygzakowatej, żółwia błotnego, ropuchy paskówki, bociana czarnego, dudka, lelka, puchacza, siniaka, sóweczki, włochatki a także kuraków leśnych – głuszca i cietrzewia.
Natomiast stawy śródleśne i mokradła są środowiskiem licznych gatunków ptaków wodno-błotnych, takich jak bąk, bekas, brzęczka, cyraneczka, gągoł, gęgawa, kropiatka, kulik wielki, łabędź krzykliwy, mewa śmieszka, podgorzałka, słonka, samotnik, tracz nurogęś, zielonka czy żuraw. Znaczące są również populacje miejscowych ptaków drapieżnych – bielika, błotniaka stawowego, jastrzębia, kani czarnej, kani rdzawej, kobuza, krogulca i trzmielojada.
W rzekach płynących przez bory żyją pstrągi potokowe, trocie wędrowne, lipienie i głowacice. W Kwisie koło Osiecznicy i Kliczkowa miała swoje stanowisko skójka perłorodna – małż wytwarzający szlachetne perły. Na skutek reintrodukcji zwiększyła się populacja bobra.
Będąc w Borach Dolnośląskich warto także zwrócić uwagę na regionalne produkty rolne. Jednym z najbardziej znanych jest miód wrzosowy, który uzyskał status Chronionego Oznaczenia Geograficznego i jest polskim produktem regionalnym chronionym przez prawo unijne.
Na terenie Borów Dolnośląskich utworzono liczne rezerwaty przyrody, występują tu także obszary chronione, ostoje przyrody oraz użytki ekologiczne. By zachować piękno przyrody stworzono również Park Krajobrazowy Łuk Mużakowa, Przemkowski Park Krajobrazowy oraz zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Park Słowiański”.
Jedną z licznych atrakcji znajdujących się w Borach Dolnośląskich jest Pustynia Kozłowska. Jest to obszar odkrytych piaszczystych wydm położony ok. 17 km na południowy wschód od Szprotawy.
Wydmy w Borach Dolnośląskich są wytworem procesów eolicznych, ukształtowały się w okresie po ustąpieniu ostatniej epoki lodowcowej, aż do czasu kiedy zostały pokryte roślinnością. Do powstania Pustyni Kozłowskiej przyczyniła się działalność radzieckiego poligonu wojskowego, funkcjonującego do 1992, kiedy wydma stanowiła tarczę dla rakiet i pocisków artyleryjskich.
Innym ciekawym miejscem jest Zamek Kliczków. Zamek znajduje się we wsi Kliczków a początki jego powstania sięgają prawdopodobnie aż 1297 roku. Na początku był to murowano-drewniany zamek, który powstał na wysokim brzegu Kwisy w systemie warowni granicznych książąt świdnicko-jaworskich. Ufundowany został prawdopodobnie przez Bolka I Surowego do obrony przed najazdami czeskimi. Pod koniec XIV wieku zamek utracił znaczenie obronne a w 1579 roku przebudowano go na rezydencję renesansową. W okresie wojen napoleońskich majątek został zniszczony i rozgrabiony przez wojska napoleońskie, natomiast w XIX wieku rezydencja była kilkakrotnie gruntownie przebudowywana. Majątek przetrwał II wojnę światową bez większych zniszczeń, ale w 1945 roku został doszczętnie rozgrabiony przez Armię Czerwoną i szabrowników. Stał się siedzibą nadleśnictwa, potem Jednostką Wojskową, a jeszcze później Ośrodkiem Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych. W 1970 roku zrujnowany obiekt przejęła Politechnika Wrocławska i podjęte zostały pierwsze powojenne próby remontu zamku. Z czasem zamek zakupiła prywatna firma i obiekt został kompleksowo odbudowany i zaadaptowany na centrum hotelowo-konferencyjne. W obiekcie uruchomiono także Centrum SPA a dawne zabudowania folwarczne przekształcono na cele hotelowe. Teraz prężnie działa tam hotel "Folwark Książęcy przy Zamku Kliczków", który oferuje największą liczbę miejsc hotelowych wśród obiektów zabytkowych w południowej Polsce - 219 miejsc w 89 komnatach.
Będąc w okolicy warto odwiedzić także Muzeum Ziemi Szprotawskiej ulokowane w zabytkowej Bramie Żagańskiej w Szprotawie. Co ciekawe, pracownicy muzeum, wywodzący się z Towarzystwa Bory Dolnośląskie, obsługują placówkę społecznie. W muzeum funkcjonują 4 działy: archiwaliów, archeologiczno-historyczny, przyrodniczy i turystyczny. Do najcenniejszych eksponatów należy zaliczyć m.in.: tasak bojowy z XVI w. (kord ze Szprotawy), najstarszą kronikę miejską z XVIII w., kufer cechu szprotawskich stolarzy, pocisk kamienny z XV w., urny kultury łużyckiej. Muzeum współpracuje naukowo z podobnymi placówkami w regionie. Jest instytucją muzealną właściwą także dla gmin sąsiednich, tj. Przemkowa, Małomic i Niegosławic, wchodzących w skład dawnego powiatu szprotawskiego.
Kolejne niezwykle ważne miejsce na mapie regionu to Stawy Bobrowickie. Położone są w północnej części Borów Dolnośląskich, na terenie Nadleśnictwa Szprotawa i gminy Małomice. Stanowią kompleks śródleśnych dawnych stawów hodowlanych, spiętych w system paciorkowy.
Są jednymi z najbardziej wartościowych elementów biosfery i podlegają ochronie obszarowej w formie użytków ekologicznych. Użytki ekologiczne „Łabędzi Staw” i „Żurawie Bagno” obejmują przestrzeń otwartą w zwartym kompleksie leśnym, z roślinnością wysoką wód stojących. Jest to miejsce lęgów i bytowania żurawia, łabędzia niemego i innego ptactwa wodnego, a jednocześnie łowisko bielika.
Poszukaj noclegu w okolicy
Na obszarze Borów Dolnośląskich wyróżnia się kilka kompleksów leśnych: Puszczę Żagańską, Bory Szprotawskie, Puszczę Przemkowską, Las Chocianowski, Puszczę Zgorzelecką, Puszczę Osiecznicką, Puszczę Kliczkowską, Puszczę Bolesławiecką i Puszczę Wiechlicką. Występują tu także obszary pustynne, w tym m.in. Pustynia Kozłowska oraz obszary pustynne na terenie Ośrodka Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych Żagań.
Fauna i flora Borów Tucholskich
Dominującym typem siedliskowym Borów Dolnośląskich jest bór świeży. Mniejszy udział mają bory mieszane, bory wilgotne i bory suche. Dąbrowy i buczyny zajmują jedynie najżyźniejsze fragmenty Borów, w których bory bagienne i olsy zachowały się na skromnej powierzchni.
Podstawowym i zdecydowanie dominującym gatunkiem w drzewostanie Borów Dolnośląskich jest sosna. Stale zwiększane są udziały świerka, a w wielu rewirach leśnych dokonuje się również reintrodukcji jodły pospolitej.
W lasach Borów Dolnośląskich gatunki liściaste takie, jak dąb bezszypułkowy, dąb szypułkowy, brzoza, buk, olcha czarna czy osika stanowią jedynie marginalną domieszkę. Spotyka się także gatunki drzew i krzewów pochodzenia obcego, głównie amerykańskiego: dąb czerwony, czeremcha późna i tawuła kutnerowata. Obszar ten znany jest z obfitości grzybów i jagód.
Niespotykane w skali kraju, poza obszarami leśnymi Pomorza Zachodniego, jest nagromadzenie gatunków roślin atlantyckich a miejscową florę reprezentują również rzadkie i chronione gatunki roślin, jak: arnika górska, centuria pospolita czy kosaciec syberyjski.
W Borach Dolnośląskich mieszkają liczne rodziny jeleni, saren, dzików, lisów i zajęcy. Coraz częściej pojawiają się także wilki. Ponadto lasy te stanowią ostoję wydry, popielicy, gniewosza plamistego, żmii zygzakowatej, żółwia błotnego, ropuchy paskówki, bociana czarnego, dudka, lelka, puchacza, siniaka, sóweczki, włochatki a także kuraków leśnych – głuszca i cietrzewia.
Natomiast stawy śródleśne i mokradła są środowiskiem licznych gatunków ptaków wodno-błotnych, takich jak bąk, bekas, brzęczka, cyraneczka, gągoł, gęgawa, kropiatka, kulik wielki, łabędź krzykliwy, mewa śmieszka, podgorzałka, słonka, samotnik, tracz nurogęś, zielonka czy żuraw. Znaczące są również populacje miejscowych ptaków drapieżnych – bielika, błotniaka stawowego, jastrzębia, kani czarnej, kani rdzawej, kobuza, krogulca i trzmielojada.
W rzekach płynących przez bory żyją pstrągi potokowe, trocie wędrowne, lipienie i głowacice. W Kwisie koło Osiecznicy i Kliczkowa miała swoje stanowisko skójka perłorodna – małż wytwarzający szlachetne perły. Na skutek reintrodukcji zwiększyła się populacja bobra.
Będąc w Borach Dolnośląskich warto także zwrócić uwagę na regionalne produkty rolne. Jednym z najbardziej znanych jest miód wrzosowy, który uzyskał status Chronionego Oznaczenia Geograficznego i jest polskim produktem regionalnym chronionym przez prawo unijne.
Na terenie Borów Dolnośląskich utworzono liczne rezerwaty przyrody, występują tu także obszary chronione, ostoje przyrody oraz użytki ekologiczne. By zachować piękno przyrody stworzono również Park Krajobrazowy Łuk Mużakowa, Przemkowski Park Krajobrazowy oraz zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Park Słowiański”.
Najbardziej atrakcyjne miejsca w Borach Dolnośląskich
Jedną z licznych atrakcji znajdujących się w Borach Dolnośląskich jest Pustynia Kozłowska. Jest to obszar odkrytych piaszczystych wydm położony ok. 17 km na południowy wschód od Szprotawy.
Wydmy w Borach Dolnośląskich są wytworem procesów eolicznych, ukształtowały się w okresie po ustąpieniu ostatniej epoki lodowcowej, aż do czasu kiedy zostały pokryte roślinnością. Do powstania Pustyni Kozłowskiej przyczyniła się działalność radzieckiego poligonu wojskowego, funkcjonującego do 1992, kiedy wydma stanowiła tarczę dla rakiet i pocisków artyleryjskich.
Innym ciekawym miejscem jest Zamek Kliczków. Zamek znajduje się we wsi Kliczków a początki jego powstania sięgają prawdopodobnie aż 1297 roku. Na początku był to murowano-drewniany zamek, który powstał na wysokim brzegu Kwisy w systemie warowni granicznych książąt świdnicko-jaworskich. Ufundowany został prawdopodobnie przez Bolka I Surowego do obrony przed najazdami czeskimi. Pod koniec XIV wieku zamek utracił znaczenie obronne a w 1579 roku przebudowano go na rezydencję renesansową. W okresie wojen napoleońskich majątek został zniszczony i rozgrabiony przez wojska napoleońskie, natomiast w XIX wieku rezydencja była kilkakrotnie gruntownie przebudowywana. Majątek przetrwał II wojnę światową bez większych zniszczeń, ale w 1945 roku został doszczętnie rozgrabiony przez Armię Czerwoną i szabrowników. Stał się siedzibą nadleśnictwa, potem Jednostką Wojskową, a jeszcze później Ośrodkiem Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych. W 1970 roku zrujnowany obiekt przejęła Politechnika Wrocławska i podjęte zostały pierwsze powojenne próby remontu zamku. Z czasem zamek zakupiła prywatna firma i obiekt został kompleksowo odbudowany i zaadaptowany na centrum hotelowo-konferencyjne. W obiekcie uruchomiono także Centrum SPA a dawne zabudowania folwarczne przekształcono na cele hotelowe. Teraz prężnie działa tam hotel "Folwark Książęcy przy Zamku Kliczków", który oferuje największą liczbę miejsc hotelowych wśród obiektów zabytkowych w południowej Polsce - 219 miejsc w 89 komnatach.
Będąc w okolicy warto odwiedzić także Muzeum Ziemi Szprotawskiej ulokowane w zabytkowej Bramie Żagańskiej w Szprotawie. Co ciekawe, pracownicy muzeum, wywodzący się z Towarzystwa Bory Dolnośląskie, obsługują placówkę społecznie. W muzeum funkcjonują 4 działy: archiwaliów, archeologiczno-historyczny, przyrodniczy i turystyczny. Do najcenniejszych eksponatów należy zaliczyć m.in.: tasak bojowy z XVI w. (kord ze Szprotawy), najstarszą kronikę miejską z XVIII w., kufer cechu szprotawskich stolarzy, pocisk kamienny z XV w., urny kultury łużyckiej. Muzeum współpracuje naukowo z podobnymi placówkami w regionie. Jest instytucją muzealną właściwą także dla gmin sąsiednich, tj. Przemkowa, Małomic i Niegosławic, wchodzących w skład dawnego powiatu szprotawskiego.
Kolejne niezwykle ważne miejsce na mapie regionu to Stawy Bobrowickie. Położone są w północnej części Borów Dolnośląskich, na terenie Nadleśnictwa Szprotawa i gminy Małomice. Stanowią kompleks śródleśnych dawnych stawów hodowlanych, spiętych w system paciorkowy.
Są jednymi z najbardziej wartościowych elementów biosfery i podlegają ochronie obszarowej w formie użytków ekologicznych. Użytki ekologiczne „Łabędzi Staw” i „Żurawie Bagno” obejmują przestrzeń otwartą w zwartym kompleksie leśnym, z roślinnością wysoką wód stojących. Jest to miejsce lęgów i bytowania żurawia, łabędzia niemego i innego ptactwa wodnego, a jednocześnie łowisko bielika.
Poszukaj noclegu w okolicy
Agnieszka Skrzyńska - Michalczewska
Komentarze
