Kętrzyn to miasto położone na Pojezierzu Mrągowskim, które turyści mijają na przykład w drodze do Wilczego Szańca. Dawna kwatera główna Hitlera kryje się w gęstym mazurskim lesie niecałe 10 kilometrów od miejskich zabudowań. Przejeżdżając przez Kętrzyn bez zatrzymywania, turyści robią błąd, gdyż jest tam wiele miejsc wartych uwagi.
Kętrzyn, co warto zobaczyć w mieście?
Kętrzyn powstał w miejscu dawnej osady pruskiego plemienia Bartów. Wyrósł wokół krzyżackiej strażnicy, którą wzniesiono w 1329 roku. Zamek i sąsiadujące z nim domy otoczono murami obronnymi – znajdowało się tam również trzynaście baszt oraz trzy bramy prowadzące do miasta. W tym czasie nazywało się ono Rastembork lub Rastenburg.
Zamek krzyżacki w Kętrzynie to nadal jedna z największych atrakcji turystycznych w mieście. Chociaż na przestrzeni wieków był kilka razy przebudowywany, nie zatracił unikalnego charakteru. Początkowo był budowlą trójskrzydłową, na dziedzińcu której znajdowała się studnia. Na przełomie XIV i XV wieku opasano go od północy, wschodu i południa murem obronnym z basztami w narożnikach, natomiast od strony miasta, przed wejściem do zamku, wybudowano mur. Około połowy XV w., w murze otaczającym zamek powstały dwie bramy z mostami zwodzonymi, zamurowane po zdobyciu zamku przez mieszczan w 1454 r.
Działały tam piekarnia, młyn, słodownia i browar, skład mięsa i zboża, spiżarnia, zbrojownia i prochownia oraz więzienie. Po 1525 r. zamek został siedzibą starostwa książęcego, a przed drugą wojną światową znajdował się tam urząd finansowy i mieszkania urzędników. Obecnie na kętrzyńskim zamku mieści się siedziba Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego.
Ale zamek to nie jedyny wartościowy zabytek Kętrzyna, turyści powinni zobaczyć także kościół św. Jerzego zbudowany przez Krzyżaków w drugiej połowie XIV wieku w miejscu dawnej strażnicy. Jest to unikalny przykład połączenia budowli sakralnej z funkcjami obronnymi. W przyziemiu wieży zachodniej kościoła znajdują się dwie małe cele – to prawdopodobnie średniowieczne karcery, w których można było zamknąć po jednym skazańcu. Po sąsiedzku znajduje się XV-wieczny ewangelicki kościół św. Jana. Na jego potrzeby zaadaptowano cmentarną kaplicę. Warto obejrzeć również neogotycki kościół św. Katarzyny oraz ratusz.
Ratusz, serce Kętrzyna
Kętrzyński ratusz znajduje się przy placu Piłsudskiego – przedwojenna nazwa placu to Kaiser Wilhelmplatz, czyli plac Cesarza Wilhelma. Budowano go w latach 1885-86, utrzymany jest w stylu eklektycznym. Była to nie tylko siedziba władz miasta, mieściły się tam niegdyś także mieszkanie burmistrza, a piwnicę zajmował posterunek policji.
Obecny ratusz nie jest pierwszym gmachem użyteczności publicznej, wcześniej od XIV aż do XVIII wieku władze miejskie mieściły się w gotyckim budynku usytuowanym na staromiejskim rynku. Jego stan techniczny był jednak tak zły, że zdecydowano się na rozbiórkę. Przez kolejne sto lat (!) władze Kętrzyna wynajmowały jedną z kamienic przy obecnej ulicy Daszyńskiego. Dopiero burmistrz Wiewiórski w latach 80. XIX wieku zainicjował budowę nowej siedziby. Wybrano lokalizację na ówczesnym Chłopskim Przedmieściu, za projekt odpowiadał Karl Hoffmann, architekt z Berlina, a wykonanie powierzono firmie Heinricha Modrickera.
Bryła ratusza jest niejednorodna i urozmaicona, uroku dodaje jej elewacja z czerwonej cegły. Ratusz ma trzy kondygnacje z użytkowym poddaszem, do środka prowadzą kamienne schody. W konstrukcji wyróżniają się wieżyczka, zdobiona hełmem z iglicą, baszty oraz liczne elementy dekoracyjne. W roku 1997 rozpoczął się gruntowany remont ratusza, po którym zyskał obecny wygląd. Na czas prac władze miasta zostały przeniesione, ale od 2014 roku powróciły do swej siedziby.
Przed budynkiem ratusza stoi pomnik Wojciecha Kętrzyńskiego, który jest patronem miasta.
