Nowa kolekcja "Witkacego" w Kolibie

Dzięki dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego Muzeum Tatrzańskie zakupiło kolejny cenny zespół prac Stanisława Ignacego Witkiewicza – kolekcję rodziny Fedorowiczów. Można ją obejrzeć w jednym z oddziałów naszej placówki - Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. St. Witkiewicza w willi "Kolba" przy ul. Kościeliskiej 18.  Wspomnianą kolekcję tworzy 15 portretów przedstawiających Józefa Fedorowicza "Pimka" i jego rodzinę: żonę Zofię, matkę Annę, siostrę Marię, córki Eugenię i Julittę, oraz przyjaciela domu Jerzego Gawlińskiego. Zbiór obejmuje ponadto 5 rysunków z cyklu "niesamowitych wizji". Józef Fedorowicz "Pimek" przyjaźnił się z S.I. Witkiewiczem i grał w jego sztukach wystawianych przez Teatr Formistyczny. Witkacy namalował liczne portrety jego i najbliższej rodziny – około 21 sztuk – w tym kilka należących do najwybitniejszych osiągnięć portretowych autora.

Wszystkie zakupione portrety powstały w latach 1925-1937, należą więc do okresu swoistej prowokacji artystycznej i zabawy psychologicznej jaką była produkcja portretowa w ramach skodyfikowanej Firmy Portretowej. Nie są one jednak typowymi wytworami Firmy. Należą bowiem do grupy portretów "istotnych" (wg określenia ich twórcy) tj. tworzonych bezinteresownie, z wewnętrznej potrzeby, pogłębionych psychologicznie portretów przyjaciół. Wykonane zostały w kilku "typach", a osiem należy do typu C, który sam artysta określał jako bezcenny, "zbliżony do czystej formy". Wśród 5 przedstawień Józefa Fedorowicza wyróżnia się jego portret w roli Króla Ryszarda III z dramatu Witkacego "Nowe Wyzwolenie" z 1925 roku. Niezmiernie interesujący jest także portret z 1930 roku, opatrzony rozbudowaną, zabawną sygnaturą. Równie ciekawe i wysokiej rangi artystycznej są trzy portrety żony Józefa – Zofii. Także wizerunki matki Anny i siostry Marii zaliczają się do studiów "spotęgowanych psychologicznie". Nieco bardziej "klasyczne" są przedstawienia córek Fedorowicza – Eugenii i Julitty, z których dwa stanowią reprezentatywne przykłady typu „dziecinnego”. Kolekcję dopełnia portret częstego bywalca domu państwa Fedorowiczów – Jerzego Gawlińskiego. Równolegle z działalnością Firmy Portretowej Witkiewicz tworzył bardzo dużo rysunków, przeważnie obdarowując nimi najbliższych przyjaciół. Zawsze sygnowane i datowane, opatrzone też były niekiedy dodatkowymi, krótkimi i na ogół humorystycznymi  tekstami. Zdaniem Ireny Jakimowicz,  to właśnie rysunki odziedziczyły "coś ze stylistyki i ikonografii obrazów w Czystej Formie (…) istniał tu mały rezerwat dla praktykowania malarskich przyzwyczajeń, z których tak było trudno całkowicie zrezygnować". Zakupione rysunki doskonale reprezentują ten właśnie rodzaj twórczości artysty. Wystawę oglądać można do 25 lutego 2007 roku. Serdecznie zapraszamy.
 
Tekst: Wojciech Szatkowski

Fotografie: Marek Pabis