Pałac Małachowskich – pałac, dom gościnny, klub kuracjusza, miejsc spotkać, przyjęć, kultury. Pałac wybudowany przez Stanisława i Mariannę Małachowskich w drugiej połowie XVIII wieku. Stanął na miejscu dawnego domu Pańskiego, którego część została wykorzystana przy budowie Pałacu . Projekt przygotował architekt królewski Ferdynand Nax.
Początkowo pałac był budynkiem jednopiętrowych z krytym gontem, mansardowym dachem z latarnią. Część materiału z którego wykonano pałac zachowała się do dziś, np.: kamienna posadzka, którą została wyłożona sień. Niegdyś na parterze mieściły się pokoje mieszkalne, izby gospodarskie, służebne i skarbiec. Z sieni na piętro prowadziły reprezentacyjne schody. Niewiele zachowało się informacji jak niegdyś pałac był zagospodarowany i jak długo był wykańczany.
Maria Małachowska zmarła zanim pałac został ukończony. W Pałacu zamieszkał Stanisława z drugą żoną. Od roku 1778 w Pałacu mieszka nowy właściciel Antoni Małachowski, po jego śmierci żona Katarzyna. Pałac pełni role domu gościnnego, do którego zjeżdżają się krewni Małachowskich. Odwiedzających jest tak dużo że Ludwik, syn Antoniego i Katarzyny zmuszony jest do przebudowy Pałacu. Zlecenie to otrzyma architekt Karol Kozłowski w latach 1878-1880. Pałac zmienił wygląd zewnętrzny. Zmieniło się r również przeznaczenie pokoi. W wierzy ciśnień zamieszczona klatkę schodową. Zmieniono układ grzewczy. Zainstalowano piece kafelkowe. Zmieniło się także przeznaczenia pałacu. Od tamtej pory nosi on nazwę ‘kursal”.
Parter został przeznaczony na mieszkanie lekarza, pomieszczenia administracje i restauracje. Na pierwszym piętrze zatrzymywali się kuracjusze.
Kolejna przebudowa została przeprowadzona w latach 1957-1960. Przywracając pierwotny wygląd pałacu. Zlikwidowano wieże ciśnień i przybudówkę oraz galerię spacerową. Wiele zmian także miało miejsce wewnątrz pałacu.
Obecnie w miejscu restauracji funkcjonuje kawiarnia. Dwa pomieszczenia zajmuje Muzeum Bolesława Prusa. Pierwsze piętro zostało przeznaczone na działalność kulturalno-oświatową, drugie przeznaczono na pokoje gościnne. W Kawiarni Pałacowej odbywają się dancingi. Sala Balowa dostarcza niezapomnianych wrażeń. W swojej 200 letniej tradycji zachowała się w nienaruszonym stanie. Przenikają się w jej budowie dwa style baroku i klasycyzmu. Barokowe elementy dekoracji komponują się z stikowym profilowanym kominkiem. Medialion nad kominkiem przedstawia Atenę w rozmowie z Hefajstosem, wykonany została w warsztacie Zeisla już w stylu klasycystycznym, podobnie jak pozostałe medaliony: „Puszka Pandory”, scena pasterska i głowy antyczne.
Początkowo pałac był budynkiem jednopiętrowych z krytym gontem, mansardowym dachem z latarnią. Część materiału z którego wykonano pałac zachowała się do dziś, np.: kamienna posadzka, którą została wyłożona sień. Niegdyś na parterze mieściły się pokoje mieszkalne, izby gospodarskie, służebne i skarbiec. Z sieni na piętro prowadziły reprezentacyjne schody. Niewiele zachowało się informacji jak niegdyś pałac był zagospodarowany i jak długo był wykańczany.
Maria Małachowska zmarła zanim pałac został ukończony. W Pałacu zamieszkał Stanisława z drugą żoną. Od roku 1778 w Pałacu mieszka nowy właściciel Antoni Małachowski, po jego śmierci żona Katarzyna. Pałac pełni role domu gościnnego, do którego zjeżdżają się krewni Małachowskich. Odwiedzających jest tak dużo że Ludwik, syn Antoniego i Katarzyny zmuszony jest do przebudowy Pałacu. Zlecenie to otrzyma architekt Karol Kozłowski w latach 1878-1880. Pałac zmienił wygląd zewnętrzny. Zmieniło się r również przeznaczenie pokoi. W wierzy ciśnień zamieszczona klatkę schodową. Zmieniono układ grzewczy. Zainstalowano piece kafelkowe. Zmieniło się także przeznaczenia pałacu. Od tamtej pory nosi on nazwę ‘kursal”.
Parter został przeznaczony na mieszkanie lekarza, pomieszczenia administracje i restauracje. Na pierwszym piętrze zatrzymywali się kuracjusze.
Kolejna przebudowa została przeprowadzona w latach 1957-1960. Przywracając pierwotny wygląd pałacu. Zlikwidowano wieże ciśnień i przybudówkę oraz galerię spacerową. Wiele zmian także miało miejsce wewnątrz pałacu.
Obecnie w miejscu restauracji funkcjonuje kawiarnia. Dwa pomieszczenia zajmuje Muzeum Bolesława Prusa. Pierwsze piętro zostało przeznaczone na działalność kulturalno-oświatową, drugie przeznaczono na pokoje gościnne. W Kawiarni Pałacowej odbywają się dancingi. Sala Balowa dostarcza niezapomnianych wrażeń. W swojej 200 letniej tradycji zachowała się w nienaruszonym stanie. Przenikają się w jej budowie dwa style baroku i klasycyzmu. Barokowe elementy dekoracji komponują się z stikowym profilowanym kominkiem. Medialion nad kominkiem przedstawia Atenę w rozmowie z Hefajstosem, wykonany została w warsztacie Zeisla już w stylu klasycystycznym, podobnie jak pozostałe medaliony: „Puszka Pandory”, scena pasterska i głowy antyczne.
źródło: Przewodnik Turystyczny po Nałęczowie
