Pieniński Park Narodowy - praktyczne informacje i najważniejsze atrakcje

Pieniński Park Narodowy jest jednym z 23 parków narodowych na terenie Polski. Za datę jego powstania uznaje się 1 czerwca 1932 roku, co czyni go najstarszym polskim parkiem. Na obszar parku składają się tereny Pienin Właściwych: Masyw Trzech Koron, Pieniny Czorsztyńskie, Pieninki, Pieniński Przełom Dunajca, a także Zielone Skałki, znajdujące się w Pieninach Spiskich.

To, co bez wątpienia wyróżnia ten właśnie park narodowy to fakt, że ma on najwyższy wskaźnik nasilenia ruchu turystycznego w przeliczeniu na 1 ha powierzchni. I nie ma co się dziwić, bo Pieniny należą do jednego z najbardziej malowniczych obszarów pod względem krajobrazowym.

fot. Karol Wiak

Pieniński Park Narodowy to 35 km szlaków turystycznych, możliwość skorzystania ze spływu Przełomem Dunajca, zdobywanie dwóch popularnych szczytów - Trzy Korony i Sokolica, a także liczne atrakcje w okolicy, do których należy zaliczyć: ruiny Zamku Czorsztyn i ruiny Zamku w Niedzicy.

Co jeszcze warto wiedzieć o Pienińskim Parku Narodowym? Jego siedziba znajduje się w Krościenku nad Dunajcem, a jego symbolem jest logo, w którym widnieją Trzy Korony oraz Dunajec. Pieniński Park Narodowy wyróżnia się urozmaiconą rzeźbą terenu, różnorodnością siedlisk i mikroklimatów, co sprawia, że świat zwierząt jest zróżnicowany - znajdziemy tu 7 gatunków zwierząt, z czego 235 gatunków to kręgowce.

Przeczytaj również: Nie tylko Szczawnica i Krościenko. Co jeszcze warto zobaczyć w Pieninach?

Historia Pienińskiego Parku Narodowego

W związku z tym, że jest to najstarszy polski park narodowy, to jego historia z pewnością będzie najbardziej ciekawa, zarówno dla miłośników fauny i flory i każdego turysty, który kocha wędrować po górach.

Pieniński Park Narodowy został utworzony 1 czerwca 1932 roku, chociaż potrzebę ochrony pienińskiej przyrody i utworzenia pierwszego w Polsce parku narodowego, zauważali już niektórzy światli starości czorsztyńscy w XVII wieku. Ta najbardziej aktualna geneza powstania Pienińskiego Parku Narodowego to jednak rok 1921, kiedy to powstał rezerwat dla ochrony łąk wokół ruin Zamku Czorsztyn. Za inicjatora powstania tego rezerwatu uznaje się prof. Władysława Szafera.

Koniec lat 20. XX wieku to czas, kiedy rozpoczęto wykupy gruntów prywatnych, znajdujących się przede wszystkim w Masywie Trzech Koron - tereny te miały zostać przeznaczone pod utworzenie pierwszego polskiego parku narodowego.

Od tego momentu, mogliśmy mówić o zaawansowanych pracach, związanych z utworzeniem Pienińskiego Parku Narodowego. Warto pamiętać, że:

• wstępny projekt utworzenia parku opracował prof. Stanisław Kulczyński
• w 1924 roku, wspólnie z rządem Czechosłowacji zawarto porozumienie, zgodnie z którym miano dopuścić do utworzenia przygranicznych obszarów chronionych i wspólnego uregulowania turystyki
• 1926 rok to czas, kiedy wydawało się, że wszystko zakończy się fiaskiem - Skarb Państwa nie był w stanie wykupić gruntów po wygórowanych cenach, dlatego zdecydowano się na masowy wyrąb lasów, co spotkało się z głosem sprzeciwu
• 1932 r. to czas, kiedy rozpoczęto wykup gruntów, zaś w sierpniu 1932 r. na obszarze 423 ha proklamowano utworzenie w polskich Pieninach Parku Narodowego; również wtedy powstał czechosłowacki Pieniński Park Narodowy
• 23 maja 1932 r. podpisane zostało rozporządzenie o utworzeniu z dniem 1 czerwca 1932 r. z rezerwatu w Pieninach jednostki organizacyjnej pod nazwą „Park Narodowy w Pieninach” - dokonał tego w imieniu ministra rolnictwa - podsekretarz stanu Wiktor Leśniewski
• park narodowy, łącznie z rezerwatem na Zamku Czorsztyn miał mieć powierzchnię 16,5 km2.

Niezwykle ważne w przypadku tego pienińskiego parku narodowego wydają się być podstawy prawne, dzięki którym Pieniński Park Narodowy funkcjonuje. Warto zaznaczyć, że:

• pierwsze rozporządzenie, podpisane przez Wiktora Leśniewskiego, ukazało się w Monitorze Polskim Nr 123 (poz.156) w 1932 roku
• rozporządzenie Rady Ministrów z 30 października 1954 r. o utworzeniu z dniem 1 stycznia 1955 r. Pienińskiego Parku Narodowego - to kolejna podstawa prawna, dotycząca utworzenia Pienińskiego Parku Narodowego - na jej podstawie obszar uległ powiększeniu do 2231 przez włączenie terenów należących do chłopów i gromad wiejskich, zlikwidowano również nadmiar szlaków turystycznych
• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 maja 1996 r. - to podstawa prawna, na podstawie której Pieniński Park Narodowy funkcjonuje obecnie - jego obecna powierzchnia to 2346 ha, która jest ciągle powiększana poprzez wykupy gruntów.

Świat fauny i flory w Pienińskim Parku Narodowym

Zasięg Pienińskiego Parku Narodowego to bez wątpienia najpiękniejsze obszary w Pieninach. Zgodnie z tym, co zostało wcześniej wspomniane, teren ten wyróżnia się urozmaiconą rzeźbą terenu, co ma bezpośredni wpływ na zwierzęta i roślinność, żyjące w Pieninach i przyczynia się do zachowania różnorodności przyrodniczej. Aby dowiedzieć się więcej na ten temat, już dziś warto odwiedzić Muzeum Pienińskiego Parku Narodowego, które znajduje się w Krościenku nad Dunajcem, przy ulicy Jagiellońskiej 107B.

Zwierzęta w Pienińskim Parku Narodowym

Urozmaicony teren i różnorodność warunków środowiskowych sprawia, że liczny jest tu również świat zwierząt. Na terenie Pienińskiego Parku Narodowego żyje ponad 7 tysięcy gatunków zwierząt, z czego 235 gatunki to kręgowce. Wśród większych ssaków występują tu:

• borsuk
• dzik
• jeleń
• ryś
• sarna
• kuna leśna
• żbika

Pozostali mieszkańcy tego parku to również:

• liczna fauna nietoperzy
• mysz małooka - doskonały przykład rzadkich gryzoni
• ptaki (nagórnik, pomurnik, kopciuszek, bocian czarny, puchacz, głowacica)
• około 6500 gatunków bezkręgowców - możemy tu mówić o różnorodności motyli, które występują na pienińskich łąkach (około 1600 gatunków), z których najpopularniejszy jest niepylak apollo, a najrzadziej występujący to nadobnica alpejska.

Pieniński Park Narodowy - roślinność

Pomimo niewielkiej powierzchni Pienińskiego Parku Narodowego, jego flora jest bardzo ciekawa i zróżnicowana. Bezpośredni wpływ na taki układ roślinności ma bez wątpienia urozmaicona rzeźba terenu, różnorodność mikroklimatów i siedlisk, jak również sama historia związana z rozwojem tutejszej roślinności.

fot. Karol Wiak

Na obszarze Pienińskiego Parku Narodowego można wyróżnić aż 1100 gatunków roślin naczyniowych, w tym 2 endemity: pszonak pieniński i mniszek pieniński.

Rośliny w Pienińskim Parku Narodowym to przede wszystkim:

• rośliny naczyniowe (bogate gatunkowo - aż 1100 roślin)
• 2 endemity
• 167 gatunków roślin górskich
• 400 gatunków glonów
• 230 gatunków mchów
• 550 gatunków grzybów kapeluszowych
• 400 gatunków porostów
• odmiany endemiczne: bylica piołun odmiana wapienna, chaber pieniński, złocień Zawadzkiego, jałowiec sabiński, rozchodnik ostry odmiana wapienna - to przykład roślin, które występują tylko i wyłącznie w Pieninach
• śnieżyczka przebiśnieg, pierwiosnek lekarski i pierwiosnek wyniosły, lepiężniki, żywiec gruczołowaty, miesiącznica trwała - to najbardziej charakterystyczne rośliny, które znajdziemy w pienińskich lasach i na ich obrzeżach
• dwulistnik muszy, storczyk szerokolistny, storczyk bzowy, storczyk męski, ostrożeń głowacz, ciemiężyca zielona - to przykład rzadszych roślin, które możemy podziwiać na pienińskich łąkach - nie występuje nigdzie indziej; dodatkowo pienińskie łąki słyną z tego, że możemy tu znaleźć naprawdę wyjątkowe rośliny, stąd potrzeba ochrony tych pienińskich terenów.

Reliktowa sosna na Sokolicy - symbol Pienińskiego Parku Narodowego

Charakteryzując przyrodę Pienińskiego Parku Narodowego, nie sposób pominąć czegoś wyjątkowego, co znajduje się tu od wielu lat i jest kojarzone chyba przez każdego, kto przynajmniej raz miał okazję wypoczywać w Pieninach. W samych Pieninach znajdziemy wiele wyjątkowych miejsc - magicznym i pięknym miejscem na pewno jest również Rezerwat Biała Woda.

Reliktowa sosna na Sokolicy to swego rodzaju symbol, który najbardziej kojarzy się z Pienińskim Parkiem Narodowym. Zdjęcia tego miejsca znajdziemy w przewodnikach, pocztówkach, czy w materiałach, które zostały opublikowane w wirtualnym świecie.

fot. Karol Wiak

Warto podkreślić, że sosna liczy sobie przeszło 500 lat - dokładny wiek drzewa nie jest znany, bo nie zostały przeprowadzone żadne badania, z obawy przed uszkodzeniem drzewa. Sosna rośnie dokładnie 0,7 m pod szczytem Sokolicy, powyżej kilkunastu innych sosen reliktowych. Drzewo ma 3 m wysokości, pokrojem bardziej zbliżone jest do sosen japońskich czy koreańskich gatunków drzew iglastych.

Smutne w tym wszystkim jest to, że drzewo w każdej chwili może obumrzeć - sosna została uszkodzona podczas akcji ratowniczej w 2018 roku, kiedy to wykorzystano śmigłowiec. Korona sosny została odłamana przez pęd powietrza wytworzony przez wirnik nośny, a jej pień został rozszczepiony. Gałąź wisiała na kawałku łyka i podjęto decyzję o jej odcięciu. Rana została zabezpieczona środkiem grzybobójczym, co wymagało użycia sprzętu alpinistycznego.

Pomimo tego, drzewo w dalszym ciągu zachwyca każdego, kto decyduje się na zdobycie Sokolicy.

Turystyka w Pienińskim Parku Narodowym

Pieniński Park Narodowy stanowi świetne miejsce, które jest chętnie odwiedzane przez turystów o każdej porze roku. Zdobywamy tutejsze szczyty (Trzy Korony, Sokolica), wędrujemy wspaniałymi szlakami górskimi, podziwiamy piękną przyrodę, która została wcześniej szczegółowo opisana, czy też korzystamy z największej atrakcji tego parku, czyli spływu Przełomem Dunajca.

fot. Karol Wiak

Znaleźć tu można szlak wodny w Przełomie Dunajca, szlaki piesze Pienińskiego Parku Narodowego, szlaki rowerowe, szlaki narciarskie i trasy udostępnione osobom niepełnosprawnym i turystom, którzy poruszają się z wózkami dziecięcymi. Z tego typu możliwości możemy korzystać o każdej porze roku. Pamiętaj, że na teren Pienińskiego Parku Narodowego nie można zabierać swoich czworonożnych przyjaciół.

Chcesz znaleźć nocleg w Pieninach w ciszy i spokoju? Sprawdź oferty noclegów w ustronnych miejscowościach tego regionu: 

TĘCZOWE WZGÓRZE

Szczawnica, ul. Główna

Apartamenty Szczawnica 9.8

Dom Wczasowy Kinga

Niedzica, ul. Św. Anny

Domki Niedzica 9.7

Pokoje u Chmielaków - Huba

Maniowy, ul. Hubka

Agroturystyka Maniowy 9.4

Szlaki piesze w Pienińskim Parku Narodowym

Urozmaicony teren Pienin sprawia, że z możliwości uprawiania turystyki pieszej w tym miejscu, może korzystać praktycznie każdy. Znajdziemy tu szlaki dostosowane do naszych możliwości - te łatwiejsze i nieco trudniejsze. Jest tu skalista perć, która prowadzi z Trzech Koron, przez Czertezik na Sokolicę oraz takie trasy, którymi wędrują rodziny z dziećmi, osoby starsze, czy wycieczki szkolne. Poza obszarem Pienińskiego Parku Narodowego, warto jest zdobyć również inne szczyty - jednym z nich jest Palenica.

fot. Karol Wiak

Pomimo tego, że Pieniny nie są zbyt wymagającym regionem górskim, to do wypraw zawsze należy się odpowiednio przygotować. Najlepiej przyjechać tu przynajmniej na weekend - turyści zainteresowani noclegami najczęściej wybierają domki w Pieninach, które dają im pełną swobodę.

Każda wyprawa górska jest równoznaczna z odpowiednim przygotowaniem. Sprawdź koniecznie: Co zabrać ze sobą w góry?

Do najpopularniejszych szlaków pieszych w Pienińskim Parku Narodowym należy zaliczyć następujące trasy:

• szlak niebieski: Czorsztyn pawilon wejściowy PPN - bacówka na polanie Majerz - Trzy Kopce - przełęcz Szopka - Trzy Korony - polana Kosarzyska - Zamek Pieniński - Bajków Gronik - polana Burzana - Czertezik - przełęcz Sosnów - Sokolica - przewóz - pawilon wejściowy PPN - Szczawnica przystań flisacka (przejście całego szlaku powinno zająć 5,5 godziny)
• szlak żółty: Krościenko Rynek - Bajków Groń - przełęcz Szopka - Sromowce Niżne (pokonanie tego szlaku zajmie około 3 godzin)
• szlak zielony: Sromowce Niżne - polana Kosarzyska (czas przejścia to około 90 minut)
• szlak zielony: Krościenko Rynek - Kras - przełęcz Sosnów (1 godzina)
• szlak zielony: Krościenko Rynek - polana Burzana - Czertezik (czas przejścia - 1 godzina 25 minut)
• szlak zielony: Czorsztyn - Zamek Czorsztyn (15 minut)
• szlak czerwony: przystań flisacka Sromowce Wyżne Kąty - Trzy Kopce (1 godzina i 15 minut)
• szlak czerwony: (Droga Pienińska) Szczawnica przystań - pawilon wejściowy PPN - przewóz - przejście graniczne - Leśnicki potok - Huta - Červený Klastor - Cerla - Plasna - Veľký Lipnik (5 godzin)
• szlak niebieski: Leśnicki potok - pawilon wejściowy PIENAP - Lesnica centrum - Vyhliadka - Cerla - Červený Klastor (2 godziny)
• szlak żółty: Huta - Vyhliadka (45 minut)
• szlak zielony: Lesnica - Plasna - Haligovske skaly - Haligovce (czas potrzeby na przejście to około 2 godziny).

Atutem regionu Pienin jest świetnie rozwinięta baza noclegowa, która w wielu przypadkach znajduje się blisko szlaków pieszych. Poznaj nasze propozycje noclegów blisko tras, prowadzących w wyjątkowe miejsca w Pieninach: 

Domki Sokolica nad Dunajcem

Krościenko nad Dunajcem, ul. Świętej Kingi

Domki Krościenko nad Dunajcem 10

Pensjonat Korpałówka

Kluszkowce, ul. Karpacka

Pensjonaty Kluszkowce 9.6

Kwatery Przy Dunajcu

Szczawnica, ul. Główna

Kwatery i pokoje Szczawnica 9.3

Jedyny taki spływ w Polsce - szlak wodny w Przełomie Dunajca

Jeśli kiedykolwiek było Ci dane być w Pienińskim Parku Narodowym, to z pewnością miałeś okazję skorzystać z największej atrakcji tego regionu, do której należy zaliczyć spływ Dunajcem.

Spływy są organizowane przez pienińskich flisaków w okresie od 1 kwietnia do 31 października każdego roku. Przystań początkowa to Sromowce Wyżne-Kąty, natomiast końcowa to Szczawnica Niżna lub Krościenko nad Dunajcem. Czas trwania spływu jest uzależniony od przystanki końcowej, ale najczęściej są to 2-3 godziny.

fot. Karol Wiak

To niezwykła przygoda, której powinien spróbować każdy turysta, który wypoczywa w Pieninach. Flisacy w niezwykle interesujący i humorystyczny sposób opowiadają wszelkie ciekawostki związane z Pienińskim Parkiem Narodowym i nie tylko.

Jeżeli podróżujesz na spływ swoim własnym samochodem, to najlepiej pozostawić pojazd na parkingu w Szczawnicy, Krościenku lub Sromowcach - Kątach gdzie znajdują się przystanie. Z Krościenka i Szczawnicy łatwo dotrzeć na przystań początkową w Sromowcach - Kątach korzystając z kursujących wahadłowo prywatnych busów i autobusów.

Koszt spływu uzależniony jest od terminu. Podczas wakacji jest to 66 zł za bilet normalny i 46 zł za bilet ulgowy, natomiast w pozostałych terminach to 61 zł za bilet normalny i 42 zł za bilet ulgowy.

Szlaki rowerowe w Pienińskim Parku Narodowym

Jeśli lubisz aktywnie spędzać czas, to wiedz, że Pieniński Park Narodowy oferuje wiele możliwości wypoczynku dla miłośników dwóch kółek. Pamiętaj, że nie musisz zabierać ze sobą własnego roweru - zarówno w Szczawnicy, Sromowcach, czy w Krościenku nad Dunajcem, znajdziesz wypożyczalnie, w których bez problemu znajdziesz rower, który odpowiada Twoim potrzebom.

fot. Karol Wiak

Planując rowerową wycieczkę, do wyboru masz następujące szlaki rowerowe:

• Droga Pienińska, prowadząca wzdłuż Przełomu Dunajca aż do Czerwonego Klasztoru - jest to szlak czerwony o długości 10,5 km
• szlak zielony: Krościenko ul. św. Kingi, brama PPN - kapliczka św. Kingi - Zawiesy - Kras do odejścia ścieżki na Sokolicę (2,5 km)

Pamiętaj, że trasy rowerowe pokrywają się ze szlakami pieszymi, dlatego warto zachować szczególną ostrożność.

Pieniński Park Narodowy - szlaki dostępne dla osób niepełnosprawnych i osób poruszających się z wózkami dziecięcymi

Pieniński Park Narodowy to dobre miejsce na mile spędzony czas dla każdego turysty. Region Pienin jest chętnie odwiedzany przez rodziny z dziećmi i osoby niepełnosprawne.

Z myślą o tych osobach, udostępnione zostały następujące szlaki turystyczne, na których każdy będzie mógł poruszać się bez zbędnych przeszkód i barier:

• szlak zielony: Czorsztyn - zamek Czorsztyn (15 minut) - do pętli drogowej u stóp ruin zamku
• szlak zielony: Krościenko Rynek - Kras (30 minut) - do odejścia ścieżki na Sokolicę
• szlak czerwony: (Droga Pienińska) Szczawnica Przystań - przełom Dunajca - Červený Klastor (2 godziny i 15 minut)
• szlak niebieski: Leśnicki potok - pawilon wejściowy PIENAP - Chata Pieniny - Lesnica Centrum (30 minut)
• szlak żółty: Sromowce Niżne - schronisko PTTK Trzy Korony (30 minut).

Pieniński Park Narodowy - ceny biletów

Jeśli w najbliższym czasie planujesz odwiedzić Pieniński Park Narodowy, to musisz liczyć się z opłatami, które obowiązują na terenie parku.

Opłaty pobierane są jedynie przy głównych wejściach, za udostępnienie niektórych obiektów i obszarów. Są to:

• ruiny Zamku Czorsztyn - 8 zł za bilet normalny i 4 zł za bilet ulgowy
• wystawa przyrodnicza w Dyrekcji Parku - 2 zł
• galerie widokowe na szczycie Trzech Koron i Sokolicy 20 kwietnia - 31 maja i 1 września - 31 października: 6,00 zł - bilet normalny, 3,00 zł - bilet ulgowy
• galeria widokowa na szczycie Trzech Koron i Sokolicy 1 czerwca - 31 sierpnia: 8,00 zł - bilet normalny, 4,00 zł - bilet ulgowy
• szlak wodny w przełomie Dunajca: 5,00 zł - bilet normalny, 3,00 zł - bilet ulgowy.