Polskie zabytki na liście UNESCO. Gdzie się znajdują?
Lista światowego dziedzictwa UNESCO prezentuje miejsca oraz zabytki, które przedstawiają unikatową wartość dla całej ludzkości. Wśród nich nie mogło zabraknąć również polskich akcentów.
Pierwsze polskie zabytki zostały wpisane na listę UNESCO w roku 1978 – były to Kraków oraz Wieliczka. Obecnie znajduje się na niej czternaście obiektów z całego kraju, co daje nam miejsce w czołówce listy (9. w skali Europy i 15. na świecie)!
Polskie zabytki UNESCO - Stare Miasto w Krakowie
Stare Miasto w Krakowie było pierwszym polskim zabytkiem na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Obszar, jaki został wpisany, zamyka się w dawnych murach miejskich. Oprócz tego obejmuje jeszcze Wzgórze Wawelskie i Kazimierz. Karkowskie Stare Miasto jest miejscem, gdzie znajduje się kilkaset zabytków oraz dwa miliony (!) dzieł sztuki. UNESCO doceniło Uniwersytet Jagielloński, żydowską dzielnicę Kazimierz z synagogami oraz świetnie zachowane czternastowieczne miejskie mury, które świadczą o dawnej wspaniałości miasta.
Zobacz noclegi w Krakowie:
Polskie zabytki UNESCO - Stare Miasto w Warszawie
fot. TomasSereda, Adobe Stock
Warszawska starówka znalazła się na liście w roku 1980. UNESCO doceniło fakt niemal całkowitej odbudowy zabytków, które powstawały na przestrzeni od XIII do XX wieku. Zostały zniszczone przez oddziały hitlerowskie po wybuchu Powstania Warszawskiego. Dzięki ciężkiej pracy w ciągu kilku lat udało się zrekonstruować dawne kościoły, kamienice oraz Rynek. Obecnie Stare Miasto w Warszawie stanowi jeden z najpiękniejszych zakątków stolicy, przyciągając turystów, którzy chętnie spędzają czas w przytulnych kawiarniach i restauracjach.
Polskie zabytki UNESCO - Stare Miasto w Zamościu
Kolejnym miejscem w Polsce, jakie zostało wpisane na listę UNESCO, jest zamojskie Stare Miasto. Zespół urbanistyczny został pomyślany jako „miasto idealne”, wzorowane na włoskich modelach. Zamość został założony w XVI wieku przez Jana Zamoyskiego, a jego architektem był Bernardo Morando. Każdy kto miał okazję zwiedzać Zamość, na pewno oglądał oryginalnie zdobione kamienice, piękny ratusz oraz doskonale zachowane fortyfikacje. Co więcej, zamojskie Stare Miasto zachowało swój pierwotny plan obrazujący ideę miasta idealnego.
Polskie zabytki UNESCO - Średniowieczny zespół miejski w Toruniu
Toruń powstał dzięki Zakonowi Krzyżackiemu, który jeszcze w XIII wieku wybudował tu jeden ze swoich zamków. W średniowieczu Toruń też odgrywał ważną rolę handlową – dzięki przynależności do Hanzy. O wspaniałych dziejach miasta w tym czasie świadczą okazałe budynki wznoszące się na Starym i Nowym Mieście. Powstały w XIV i XV stuleciu i od tego czasu pozostały niezmienione, stanowiąc wyjątkowy przykład gotyckiej architektury.
Zobacz noclegi w Toruniu:
Polskie zabytki UNESCO - Zamek krzyżacki w Malborku
Zamek krzyżacki zasłynął nie tylko w Polsce, jego walory doceniło również UNESCO. Budowla zaliczana jest do największych średniowiecznych zamków, które dotrwały do naszych czasów. Co więcej, świetnie zachowane mury nawet dzisiaj pozwalają podziwiać kunszt wykonania. Warto zwrócić uwagę na detale, takie jak kolumienki na krużgankach. Na ich kapitelach przedstawiono scenki ukazujące codzienną pracę ludzi żyjących w średniowieczu.
Polskie zabytki UNESCO -
Drewniane kościoły w południowej Małopolsce
Zabytkowe drewniane kościoły, które wpisano na listę UNESCO, znajdują się w Binarowej, Bliznem, Dębnie, Haczowej, Lipnicy Murowanej i Sękowej. Są to przykłady architektury różnych epok: gotyku, renesansu oraz baroku. Większość drewnianych, zabytkowych świątyń łączy sposób ich wybudowania - dawni konstruktorzy posłużyli się techniką zrębową. Zabytków tych nie mogło oczywiście zabraknąć na ogólnopolskim Szlaku Architektury Drewnianej.
Zobacz także: Szlak Architektury Drewnianej w Małopolsce
Polskie zabytki UNESCO - Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy
Kościoły te znajdują się na Śląsku i należą do największych budynków sakralnych konstrukcji szkieletowej. Wybudowano je w XVII wieku dzięki postanowieniom Pokoju Westfalskiego, kończącego wojnę trzydziestoletnią. Pozwolenia na wybudowanie luterańskich świątyń udzielił cesarz Ferdynand III. Kościoły są naprawdę wyjątkowe, ponieważ z zewnątrz wyglądają skromnie, by po wejściu do środka zadziwić wszystkich bogatymi zdobieniami i ogromną powierzchnią.
Polskie zabytki UNESCO - Drewniane cerkwie w Karpatach
Cerkwie z listy UNESCO znajdują się zarówno po polskiej, jak i ukraińskiej stronie Karpat. W Polsce są to cerkwie: św. Paraskiewy w Radrużu, Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Chotyńcu, św. Michała Archanioła w Smolniku, św. Michała Archanioła w Turzańsku, św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku, Opieki Bogurodzicy w Owczarach, św. Paraskiewy w Kwiatoniu, św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych. Podobnie jak w przypadku drewnianych kościołów w Małopolsce, prawosławne świątynie mają konstrukcje zrębowe. Powstawały na przestrzeni wielu wieków, są jednak świadectwem tradycji Kościoła Wschodniego, a w ich wystroju i architekturze wyraźnie widać tradycje lokalnych społeczności.
Zobacz: Szlak Architektury Drewnianej w Polsce. 5 mniej znanych miejsc
Polskie zabytki UNESCO - Kalwaria Zebrzydowska
fot. Janusz, zdjecia.nocowanie.pl
Komitet UNESCO docenił zespół architektoniczny i krajobrazowy Kalwarii Zebrzydowskiej, który został wybudowany w stylu manierystycznym. Jest to znane miejsce pielgrzymek, gdzie wierni modlą się już od kilkuset lat. W krajobraz Kalwarii Zebrzydowskiej wpisały się liczne kapliczki i miejsca związane z kultem Matki Boskiej oraz odnoszące się do Męki Pańskiej. W dniach poprzedzających Wielkanoc organizowane są tu misteria pasyjne.
Polskie zabytki UNESCO - Hala Stulecia we Wrocławiu
fot. kazik4517, zdjecia.nocowanie.pl
Na liście światowego dziedzictwa UNESCO widnieje również Hala Stulecia. Wznoszono ją w latach 1911-13 według projektu Maxa Berga. Konstrukcja ma czterdzieści dwa metry wysokości, a przykrywająca ją kopuła liczy aż sześćdziesiąt siedem metrów średnicy. Hala Stulecia stanowi punkt odniesienia dla późniejszych tak dużych konstrukcji. Nie sposób jest przecenić jej znaczenia dla rozwoju architektury.
Zobacz noclegi we Wrocławiu:
Polskie zabytki UNESCO - Puszcza Białowieska
fot. Marcin Zakrzewski, Adobe Stock
Puszcza Białowieska po prostu musiała znaleźć się na liście UNESCO! Jest to pozostałość rozległego lasu, jaki porastał kiedyś ogromny obszar Europy. W Puszczy Białowieskiej występują drzewa iglaste oraz liściaste, tworząc niezwykle różnorodny krajobraz. Rosnące w lesie dęby biją rekordy jeśli chodzi o wysokość i grubość pnia, a być może takie wiek. Według źródeł, najstarsze dęby rosły tam już za czasów Jagiełły. W puszczy żyje duża populacja żubrów – zwierzęta te stanowią symbol Puszczy Białowieskiej – a oprócz nich jeszcze wiele innych gatunków ssaków, ptaków i owadów.
Polskie zabytki UNESCO - Park Mużakowski
Park Mużakowski to obiekt transgraniczny, który znajduje się na terytorium Polski i Niemiec – na obu brzegach Nysy Łużyckiej. Park ufundował książę Herman von Puckler-Muskau, który zainspirowany ogrodami angielskimi postanowił założyć podobny we własnym majątku. Park Mużakowski jest jednak wyjątkowy, ponieważ wykorzystuje miejscowe rośliny, a zamysłem projektanta było, by wyglądał jak malowany za ich pomocą obraz. Na terenie obiektu znajduje się zamek oraz arboretum.
Polskie zabytki UNESCO - Królewskie Kopalnie Soli w Bochni i Wieliczce
Sól kamienną wydobywa się w Wieliczce od XII wieku. Obecnie kopalnia ma dziewięć poziomów, a długość jej korytarzy liczy w sumie trzysta sześćdziesiąt kilometrów. Zdobią je wykute w bryłach soli rzeźby, posągi i ołtarze, a dodatkową atrakcję stanowi podziemne jezioro. Z kolei w Bochni strefa zabytkowa obejmuje trzy szyby, z których najstarszy pochodzi z połowy XIII wieku, oraz dziewięć poziomów. Zwiedzający kopalnię turyści mogą podziwiać stworzone przez górników wyjątkowe kaplice – również wykute w pokładach soli.
Polskie zabytki UNESCO - Nazistowski obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau
Na liście UNESCO oprócz miejsc, które zachwycają, są również przypominające niechlubne karty dziejów. Auschwitz-Birkenau pokazuje, jak okrutny potrafi być człowiek. Obóz został założony przez nazistów w 1940 roku i funkcjonował przez pięć kolejnych lat. Według badań zamordowano tam 1,5 miliona osób.
Komentarze
