Pomysły na polskie wakacje. Zwiedzamy zamki

Zamki w Polsce. Jest co zwiedzać!

Wycieczka szlakiem polskich zamków to pomysł zarówno na weekendową wyprawę, jak też na dłuższy urlop. Bo czy w kilka dni można przejechać cały kraj i zatrzymać się we wszystkich miejscach godnych uwagi? To naprawdę trudne zadanie – w Polsce znajduje się ich aż 419! Oczywiście spora część to ruiny, jednak wśród nich zachowały się też prawdziwe perełki. Z każdym z zamków związana jest legenda czy mroczna tajemnica, przez co przyciąga turystów, chcących przekonać się o nich na własne oczy.

Najsłynniejszy to oczywiście zamek w Malborku, dawna siedziba Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego. Przekraczając jego bramy, ma się wrażenie podróży w czasie – prosto do średniowiecza, gdy zamieszkiwali go rycerze w białych płaszczach z czarnymi krzyżami. Ale nie tylko malborska warownia zasługuje na uwagę – zapraszamy na Warmię i Mazury, gdzie znajdują się inne pokrzyżackie zamki.

Jednak w Polsce tradycja budownictwa obronnego jest o wiele starsza, a przykłady tego pokazują zamki budowane przez Piastów. Nie tylko przez Kazimierza Wielkiego, ale i jego przodków – powstała nawet trasa turystyczna Szlak Zamków Piastowskich, prowadząca przez tereny Dolnego Śląska. Niedaleko biegnie Szlak Orlich Gniazd, łączący warownie usytuowane pomiędzy Częstochową a Krakowem. Większość z nich to ruiny, ale te, które zostały odrestaurowane robią piorunujące wrażenie.

Nie zapominajmy też o miastach, w których powstawały rezydencje władców, magnatów czy dostojników kościelnych. Na uwagę zasługują między innymi Wawel, Zamek Królewski w Warszawie, Zamek Lubelski czy Zamek Biskupów Warmińskich w Lidzbarku Warmińskim. W każdym z wymienionych miejsc przygotowano wystawy, na zwiedzaniu których można spędzić długie godziny.

Zamki, które warto zobaczyć

Jakie zamki w Polsce warto zobaczyć? Na pewno większość, chociaż to oczywiście zajmie sporo czasu. Aby rozbudzić apetyty, przygotowaliśmy krótką listę miejsc, jakie warto uwzględnić na swojej liście. Nie wszystkie są idealnie zachowane, ale każdy na swój sposób zachwyca.

Zamek w Brzegu

Grzegorz Polak /  AdobeStock

Jest to jeden z pięknych zamków Opolszczyzny, określa się go nawet mianem „małego Wawelu”. Wystarczy wejść na dziedziniec, by przekonać się, jak wiele w tym prawdy. Tym bardziej, że podczas przebudowy, nadającej warowni renesansowy kształt, rzeczywiście inspirowano się zamkiem na wawelskim wzgórzu. O zamku w Brzegu po raz pierwszy wspominają zapiski z początku XIII wieku – był to nieduży, gotycki dwór, w którym rezydował namiestnik książęcy. Po wyodrębnieniu w 1311 r. księstwa brzeskiego rezydencja nabiera znaczenia. Na co zwrócić szczególną uwagę podczas zwiedzania? Mocny akcent stanowi kunsztownie rzeźbiona brama wjazdowa z wizerunkami polskich królów i książąt śląskich oraz zdobienia krużganków. Obecnie mieści się tu Muzeum Piastów Śląskich, więc zachęcamy również do obejrzenia ekspozycji.

Zamek Czocha

krisbet / Fotolia

Aby go zobaczyć, trzeba pojechać na Dolny Śląsk – do miejscowości Sucha leżącej nieopodal Lubania. Zamek został wzniesiony w XIII wieku na granitowej skale przy brzegu rzeki Kwisy z rozkazu czeskiego króla Wacława. Z racji położenia na pograniczu często przechodził z rąk do rąk, a właściciele brali udział w różnego rodzaju konfliktach. Z czasów wojen husyckich pochodzi legenda o Białej Damie, duchu, który do dzisiaj zamieszkuje zamek i nie może zaznać spokoju… Na przełomie XIX i XX wieku zamek Czocha trafił w ręce Ernsta Gütschowa – jego potomkowie mieszkali tu aż do czasu nadejścia Armii Czerwonej. Później utworzono tu ośrodek wczasowy dla oficerów oraz komunistycznych prominentów, a po upadku PRL stworzono kompleks hotelowy. Obiekt jest udostępniony turystom, a jego wnętrza można zwiedzać wraz z przewodnikiem. Sporym zainteresowaniem cieszy się nocne zwiedzanie zamku – temat dostosowany jest do pory, gdyż oprowadzający zdradzają mrożące krew w żyłach sekrety i niesamowite historie związane z tym miejscem.

Zamek w Gołuchowie

mskorpion / Fotolia

Zamek w Gołuchowie jest jednym z ciekawszych zabytków Wielkopolski, obecnie mieści się tu filia Muzeum Narodowego w Poznaniu. Jego historia rozpoczyna się przed czterystu laty, gdy ziemiami tymi władał ród Leszczyńskich. Dzięki nim w Gołuchowie powstała rezydencja magnacka, ale obecny wygląd zamku to zasługa Izabeli z Czartoryskich Działyńskiej. W XIX wieku przeprowadziła jego renowację, nadając cech renesansu francuskiego – zatrudnieni przez nią architekci i rzeźbiarze wzorowali się na zamkach znad Loary. Działyńska zadbała również o to, by zachować również detale z czasów Leszczyńskich. Co ważne, dzięki jej staraniom na zamku w Gołuchowie powstało muzeum, w którym prezentowano kolekcję dzieł sztuki Izabeli Działyńskiej. Działało ono aż do września 1939 roku.

Zamek w Janowcu

gubernat / Fotolia

Powszechnie znany jest zamek w Kazimierzu Dolnym, ale nie wszyscy wiedzą, że po drugiej stronie Wisły znajduje się równie ciekawy obiekt. Zamek w Janowcu powstał w XVI wieku jako rezydencja rodów magnackich – najpierw Firlejów, a później Tarłów i Lubomirskich. Ozdabiali go najwybitniejsi renesansowi twórcy, jak Santi Gucci Fiorentino oraz Giovanni Battista Falconi. Niestety wraz z wiekami przeminęła świetność Janowca, co można dokładnie obejrzeć podczas zwiedzania. Miejscem tym zajmuje się Muzeum Nadwiślańskie, które na zamku stworzyło interesującą ekspozycję.

Zamek Książ w Wałbrzychu

johan10 / Fotolia

Zaliczany jest do najpiękniejszych polskich zamków, jego budowę zlecił książę Bolko I. Załoga miała chronić kupców na szlaku handlowym prowadzący ze Śląska do Czech. Gdy wygasała linia Piastów, Książ trafił w ręce czeskie, a później węgierskie. Od XVI wieku aż do 1941 roku należał do rodu von Hochberg. Jego najsłynniejszą przedstawicielką, była księżna Daisy – to angielka, która wyszła za mąż za syna arcyksięcia Henryka XI. Prowadziła pamiętniki barwnie opisujące swoje codzienne życie na zamku. Chociaż dzięki niej możemy „zobaczyć”, co działo się na arystokratycznych dworach, to wielu tajemnic zamku Książ na pewno nie poznamy. Jedna z nich wiąże się z drugą wojną światową i tajemniczymi tunelami, jakie zostały wydrążone w skale pod zamczyskiem…

Zamek w Malborku

Nightman / AdobeStock

To chyba najsłynniejszy polski zamek… Od początku XIV wieku stanowił główną siedzibę Krzyżaków – warownia miała kilka fos i była otoczona kilkoma pierścieniami murów obronnych, w których umieszczono liczne wieże. Za murami znajdowały się budynki codziennego użytku, kościoły i kaplice. Malbork odwiedzali europejscy możni i rycerstwo doby średniowiecza, dla których urządzano uczty, zabawy i turnieje. Zamek musiał więc robić wrażenie na przyjezdnych – tak też się działo, a również obecnie patrzymy z zachwytem na strzeliste mury, kryjące tajemnice dawnych wieków.

Zamek w Mosznej

anabel78 / AdobeStock

Zamek w Mosznej to najbardziej zachwycający zabytek Opolszczyzny. Powstał w XVII wieku na polecenie Georga Wilhelma von Reisewitza. Stworzył on barokową rezydencję, stanowiącą obecnie środkową część kompleksu. Kolejni właściciele dodawali coś od siebie, i tak powstało między innymi neorenesansowe skrzydło zachodnie. Na zamku chętnie gościł cesarz niemiecki Wilhelm II, który przyjeżdżał tu na polowania. Obecnie w pałacowych wnętrzach mieści się hotel, ale ma też bardzo różnorodną ofertę zwiedzania – zamek można obejrzeć z przewodnikiem, wejść na wieże czy do podziemnych korytarzy, niedostępnych wcześniej komnat i krypt (to opcja ekstremalna, tylko dla odważnych).

Zamek w Pieskowej Skale

Dariusz Staniszewski / Pixabay.com CC0

Pieskowa Skała jest zamkiem leżącym na Szlaku Orlich Gniazd – wznosi się na szczycie wapiennej skały, górując nad całą Doliną Prądnika. Na początku warownia wcale nie była imponująca, można ją nazwać raczej gotycką strażnicą. Zmian dokonali na początku XVII wieku właściciele z rodu Szafrańców, którzy nadali Pieskowej Skale cech renesansowego pałacu. O dodatkowe fortyfikacje zadbał Michał Zebrzydowski. Zamek ten jest jednym z najlepiej zachowanych na całym szlaku, oprócz tego został odnowiony, a jego sale zajmuje ekspozycja należąca do Muzeum Zamku Królewskiego na Wawelu.

Zdjęcie główne:
fot. anabel78 / AdobeStock