Rezerwat przyrody Biała Woda - piękny zakątek Pienin
Biała Woda to jeden z piękniejszych zakątków w Pieninach. Tutaj każdy turysta może się przekonać, że aby zachwycić się naturą, nie zawsze konieczne są dalekie górskie wycieczki. Niżej znajdziesz wszystko, co warto wiedzieć o rezerwacie przyrody Biała Woda.
fot. Nocowanie.pl
Rezerwat Biała Woda - gdzie się znajduje?
Rezerwat położony jest kilka kilometrów od Szczawnicy, w urokliwej miejscowości Jaworki. Ta część regionu to Małe Pieniny (wcześniej Szlachtowskie Góry), które ciągną się od Przełomu Dunajca, aż do słowackiej Jarzębiny.
Zobacz także: Spływ Dunajcem - najpopularniejsza atrakcja turystyczna w Pieninach
Małe Pieniny sąsiadują z terenami w Beskidzie Sądeckim, a naturalną granicę stanowi Grajcarek i dolina Białej Wody. Źródła potoku biją pod Małym Rogaczem na wysokości ok. 990 m n.p.m., skąd płynie w kierunku południowo-zachodnim. Mijając Kociubylską Skałę skręca jednak na północny zachód. Na wysokości miejscowości Jaworki łączy się z potokiem Czarna Woda, tworząc Grajcarek.
W okolicy rezerwatu świetnie rozwinęło się zaplecze noclegowe. Jeśli planujesz zwiedzanie innych pobliskich atrakcji przyrodniczych, jak na przykład Wąwóz Homole, koniecznie sprawdź oferty, które zapewniają ci łatwy dostęp do szlaków turystycznych. Idealną bazą wypadową są Jaworki:
Jak dojść do rezerwatu Biała Woda?
Trasa, która prowadzi do rezerwatu Biała Woda, nie jest skomplikowana. Można tam dotrzeć pieszo lub samochodem, więc wycieczka na pewno będzie męcząca i będzie odpowiednia nawet dla osób z małymi dziećmi.
- Spacer do rezerwatu można rozpocząć w centrum Jaworek, a do celu prowadzi żółty szlak. Biegnie m.in. koło Muzycznej Owczarni (słynny klub muzyczny) oraz domu noclegowego Biała Woda. Wejście na teren rezerwatu znajduje się w pobliży kapliczki z charakterystyczną cebulastą kopułą, ustawiono tam również tablice informacyjne.
- Poza tym lokalizację rezerwatu Biała Woda można wpisać w nawigację samochodową. Zaraz przy wejściu znajduje się parking, na którym turyści zostawiają swoje auta.
- Rezerwat przyrody Biała Woda jest także celem kursów ciuchci, w sezonie turystycznym jeżdżącej ze Szczawnicy, uzdrowiska z bogatą bazą noclegową (turyści najchętniej wynajmują apartamenty w Szczawnicy, choć do wyboru są też inne kategorie). Nie jest to oczywiście prawdziwy pociąg, a stylizowany pojazd mechaniczny, niemniej stanowi dużą atrakcję miasta. Jego przystanek znajduje się na Placu Dietla, tam też dostępny jest rozkład.
Rezerwat Biała Woda - historia miejsca
Rezerwat Biała Woda, podobnie jak ten utworzony na dnie wąwozu Homole, powstał w roku 1963. Nie jest to jednak początek jego historii, ponieważ ta sięga czasów średniowiecza. Co ciekawe, obecny teren rezerwatu przed wiekami był wykorzystywany gospodarczo.
Zobacz także: Najbardziej niezwykłe rezerwaty przyrody w Polsce! Znasz je wszystkie?
Pierwsi osadnicy przybyli w te rejony jeszcze za panowania Bolesława Chrobrego. Kolejni mieszkańcy, jakimi byli Wołosi, pojawili się w XIV wieku, przynosząc ze sobą kulturę pasterską. W tym czasie w dolinie potoku powstała wieś Biała Woda, która była zamieszkiwana głównie przez rusińską. Mieszkańcy zajmowali się uprawą roli, wypasem zwierząt i drobnym rzemiosłem.
Teraz trudno w to uwierzyć, ale na początku XX wieku Biała Woda była naprawdę dużym osiedlem. Wszystko zmieniło się w 1947 roku, kiedy po drugiej wojnie światowej przeprowadzano akcję "Wisła". Ludność łemkowskiej wsi wysiedlono, a jej zabudowania spalono. Na terenie rezerwatu co jakiś czas można zobaczyć zdziczałe sady oraz pozostałości fundamentów starych chat.
Rezerwat Biała Woda - najważniejsze informacje
Jak już wspominaliśmy, rezerwat Biała Woda został utworzony w 1963 roku. Jego powierzchnia wynosi prawie 34 ha, a sam rezerwat składa się z czterech, położonych blisko siebie części. Fragmenty te oddzielają pastwiska oraz pola uprawne. Co ważne, po rezerwacie mogą poruszać się zarówno turyści piesi, jak też rowerowi.
Biała Woda - fauna w rezerwacie
Teren rezerwatu jest praktycznie bezleśny, zatem trudno szukać tu rzadkich gatunków zwierząt. Turyści mogą przede wszystkim podziwiać widoki i cieszyć się spokojnym spacerem w dolinie Białej Wody wśród wapiennych skał. Gwarantujemy, że wrażenia są niezapomniane.
Jako że poszczególne fragmenty rezerwatu są oddzielne od siebie pastwiskami, bardzo często spotykanym obrazkiem są pasące się stada owiec czy swobodnie biegające konie.
fot. Nocowanie.pl
Lubicie malownicze widoki? Zobaczcie: Droga Pienińska - najpiękniejsze 9 km wzdłuż Dunajca?
Rezerwat przyrody Biała Woda - flora
W rezerwacie Biała Woda właściwie nie ma terenów leśnych, wyjątek stanowi jego południowa część. Rośnie tam buczyna karpacka oraz płaty lasu mieszanego, w których dominuje buk, świerk oraz jawor. Poza tym gdzieniegdzie można dostrzec zdziczałe drzewa owocowe. Są to pamiątki po dawnych mieszkańcach Białej Wody.
Podczas spaceru warto zwrócić uwagę na roślinność naskalną. W rezerwacie licznie występują też krzewy jałowca pospolitego, a na żyźniejszych fragmentach roślinność łąkowa. Oprócz tego rezerwat przyrody Biała Woda może pochwalić się rzadko spotykanymi gatunkami, jak na przykład krwawnik szczecinkolistny, dwulistnik muszy, turzyca obła oraz reliktowe stanowiska roślin górskich. Na północnej ścianie Smolegowej Skały rosną dębik ośmiopłatkowy, konietlica alpejska i pępawa Jacquina.
Zachowanie na terenie objętym ochroną ma znaczenie. Dowiedz się więcej: Spacer po parku narodowym i rezerwacie przyrody - co wolno, a czego nie wolno?
Ukształtowanie rezerwatu
Największą atrakcją w rezerwacie Biała Woda jest przepiękne, niemal bajkowe ukształtowanie terenu. Można podziwiać tu skały wapienne z okresu jury i kredy oraz niezwykłe turnie. Dnem doliny ciągnie się kamieniste koryto potoku, na którym utworzyły się liczne kaskady.
Trasa, która prowadzi przez rezerwat przyrody Biała Woda, jest naprawdę wygodna. Szlak turystyczny biegnie prosto, bez znacznych przewyższeń, więc wędrówka nie nastręcza żadnych trudności.
fot. Nocowanie.pl
Jeśli interesuje was ochrona przyrody, zajrzyjcie również na: Pieniński Park Narodowy - praktyczne informacje i najważniejsze atrakcje.
Co zobaczyć w rezerwacie Biała Woda?
Zwiedzanie rezerwatu przyrody Biała Woda odbywa się żółtym szlakiem . Największą atrakcją są tu oczywiście malownicze formacje skalne, które widać dokładnie już chwilę po przekroczeniu bramy. Najsłynniejsze to Czubata Skała i położona 200 metrów dalej Bazaltowa Skała o pochodzeniu wulkanicznym. Jest to znany pomnik przyrody nieożywionej.
Idąc dalej, po południowej stronie potoku, rzuca się w oczy duże urwisko Smolegowej Skały zbudowanej z wapieni krynoidowych serii czorsztyńskiej. W tym miejscu zbocza doliny zwężają się tworząc Wąwóz Międzyskały. W pobliżu miejsca, gdzie uchodzi potok Zimna Studnia, nieco na wzgórzu po północnej stronie Białej Wody, znajduje się charakterystyczna Czerwona Skała, zwana też skałą Sfinks.
Naprzeciwko niej, po drugiej stronie potoku, widać skalny amfiteatr tworzony przez Konowalskie Skały. Natomiast za Czerwoną Skałką znajdują się Kornajowskie Skały, których nazwa pochodzi od istniejącego tu dawniej osiedla Kornaje.
Kolejny fragment rezerwatu znajduje się w miejscu, gdzie Potok Brysztański łączy się z Białą Wodą. Warto zwrócić tu uwagę na Kociubylską Skałę, która znajduje się naprzeciwko składu drewna. Jej ściany stromo opadają do potoku, a u jej wschodnich podnóży ustawiono tablice informacyjne.
Ostatni fragment rezerwatu, do którego nie prowadzi już szlak turystyczny, znajduje się w środkowej części Brysztańskiego Potoku i obejmuje Brysztańskie Skały. Po opuszczeniu doliny trasa zaczyna się piąć ku Przełęczy Rozdziela.
Atrakcją doliny są także bacówki, gdzie w sezonie można kupić pyszne owcze sery. Zatrzymanie się w takim miejscu nie wpłynie na czas przejścia, za to będzie okazją do spróbowania lokalnych smakołyków.
fot. Nocowanie.pl
Rezerwat przyrody Biała Woda - szlaki turystyczne
Czas przejścia po samym rezerwacie to około 40 minut (w jedną stronę). Po drodze warto jednak znaleźć chwilę na kontemplowanie widoków i zapoznanie z informacjami umieszczonymi na tablicach. Przy trasie ustawiono także ławeczki, na których można przysiąść i chwilę odpocząć.
Dostępne na miejscu szlaki turystyczne:
- Osoby, które zwiedzają dolinę pieszo, powinny trzymać się szlaku żółtego, który biegnie jej dnem aż do Przełęczy Rozdziela. Tam spotyka się ze szlakiem niebieskim, poprowadzonym grzbietem Małych Pienin w rejony Beskidu Sądeckiego.
- Zielony szlak przeznaczony jest dla rowerzystów. Zaczyna się w Jaworkach i prowadzi dnem doliny, ale można nim dojechać nawet do Gromadzkiej Przełęczy w Beskidzie Sądeckim.
Jeśli dla kogoś taka wycieczka to za mało, może wydłużyć czas przejścia. Na nowej trasie może się znaleźć m.in. Przełęcz Rozdziela a także Wąwóz Homole. Szukacie więcej inspiracji? Konieczcie przeczytajcie: Pieniny - gdzie się wybrać i co zobaczyć?
Rezerwat Biała Woda - informacje praktyczne i ciekawostki
Planujesz wycieczkę do rezerwatu Biała Woda? Zebraliśmy garść przydatnych informacji, które ułatwią zwiedzanie tego miejsca. Zanim wyjdziesz z domu, koniecznie się z nimi zapoznaj.
Ceny biletów i godziny otwarcia
Wstęp na teren rezerwatu jest bezpłatny (choć niektóre strony podają, że w sezonie turystycznym należy kupić bilet w wysokości ok. 1,50 PLN). Do tego trzeba doliczyć opłatę za parking. Obowiązuje stawka godzinowa - 3 PLN za pierwszą godzinę i 2 PLN za każdą kolejną.
Brak też informacji o godzinach otwarcia, ale najrozsądniej jest planować wycieczki przed zapadnięciem zmroku, by móc dokładnie przyjrzeć się przyrodniczym cudom Białej Wody.
Czego nie wiesz o rezerwacie?
Z rezerwatem związanych jest kilka ciekawostek - oto co dobrze wiedzieć o tym miejscu:
- W Białej Wodzie nakręcono kilka scen kultowego już serialu "Janosik" - w tym egzekucję harnasia, Pyzdry i Kwiczoła.
- Przez teren rezerwatu biegnie Małopolski Szlak Geoturystyczny.
Komentarze
