Ruiny zamku krzyżackiego w Szczytnie

Początki

Pierwotny zamek był drewniany. Został wybudowany przed 1360 r. przez zakon krzyżacki, prawdopodobnie w miejscu dawnej osady pruskiej, co zresztą nie byłoby odosobnionm przypadkiem a dość częstym. Zamek jednak spłonął podczas najazdu litewskiego w 1370 r. W miejscu drewnianego stanął zamek z cegły i kamienia. Rządził w nim prokurator krzyżacki. Zamek kilka razy zajmowany był przez wojska poslkie w czasach wojen Zakonu z Polską.

Kiey nadeszły czasy likwidacji Prus Zakonnych i utworzenia Prus Książęcych w 1525 r. zamek stał się siedzibą starostwa. W latach 1579-1581 przebudowano go na rezydencję myśliwską książąt pruskich, wielokrotnie nazywaną najpiękniejszą w Prusach. Dzięki temu w kolejnych latach rozkwitła osada podzamkowa.

W końcu XVIII w. zamek przestał być siedzibą jakiegokolwiek urzędu i popadł w zaniedbanie. Niestety częściowo go rozebrano.

Muzeum na zamku

W 1925 r. szczycieński zamek stał się siedzibą muzeum. Już od początku miało niezwykle ciekawe zbiory. Wśród nich m.in. wyposażenie izby mazurskiej, kilka nowoodkrytych czółen-łodzi dłubanek, zrekonstruowany neolityczny grób z Augustowa. W miarę powiększania się zbiorów muzeum otrzymywało od władz miejskich kolejne pomieszczenia zamku szczycieńskiego.

II wojna światowa mimo że przyniosła duże zniszczenia miasta, oszczędziła zamek i jego zbiory. Pierwszy polski starosta powiatowy Walter Późny-Woźniak w kwietniu 1945 r. zabezpieczył zbiory i nie dopuścił do ich rozproszenia, do czego niechybnie przyczyniłoby się wojsko radzieckie, które zajęło miasto w lutym 1945 r.

W 1946 r. podjęto decyzję o przeniesieniu Muzeum do pomieszczeń ratusza, gdzie zapewniono lepsze niż w zamku warunki.

Próbowano nawet odbudować częściowo zamek, jednak ostatecznie w latach 1990-1992 mury zamkowe zabezpieczono w postaci trwałej ruiny.

Obecnie

Zachowała się ruina zachodniego skrzydła zamku. Mury zamkowe zamykają od zachodu czworoboczny dziedziniec ratusza miejskiego, zbudowanego w miejscu starego zamku.