Szlak Wulkaniczny w Polsce. Atrakcje na trasie i w okolicy
Wulkany budzą fascynację, ale przede wszystkim respekt dla swojej niszczycielskiej mocy. Wszyscy wiemy co stało się z Pompejami, a erupcja islandzkiego wulkanu kilkanaście lat temu skutecznie sparaliżowała ruch lotniczy w całej Europie. Wulkany wpłynęły również na krajobraz naszego kraju, o czym przekonasz się na polskim szlaku wulkanicznym. Gdzie go znaleźć i co warto tam zobaczyć? Niżej przedstawiamy odpowiedzi na te pytania.
Wulkany w Polsce to już pieśń dalekiej przeszłości – wszystkie wygasły wiele milinów lat temu, ale pozostawiły po sobie wspaniałe pamiątki w postaci malowniczych skał i wulkanicznych wzniesień. Jest ich szczególnie dużo na Dolnym Śląsku, a dokładnie w rejonie Pogórza Kaczawskiego, nazywanego nawet Krainą Wygasłych Wulkanów.
W Polsce wulkany znajdowały się na obszarze dzisiejszych Gór Świętokrzyskich, Gorców, Beskidów czy Pienin. Jednak to Góry Kaczawskie na Dolnym Śląsku nazywane są Krainą Wygasłych Wulkanów, stanowiąc prawdziwy geologiczny raj, który przyciąga turystów szukających malowniczych miejsc. Warto odwiedzić zwłaszcza teren Geoparku Kraina Wygasłych Wulkanów, utworzonego na najcenniejszych przyrodniczo terenach.
Jakie atrakcje przyrodnicze kryje Kraina Wygasłych Wulkanów? Są to setki formacji skalnych oraz wzniesień – jest ich tyle, że trudno wymienić wszystkie. Niżej znajdują się miejsca, które powinny zainteresować turystów, szukających malowniczych widoków.
Jeśli chcesz się przekonać, jak przed milionami lat wyglądały wulkany w Polsce, powinieneś zobaczyć najbardziej charakterystyczne wzniesienia pochodzenia wulkanicznego. To nie tylko wspomniana wcześniej Ostrzyca (501 m n.p.m.), ale także Wilcza Góra i Czartowska Skała. Ze szczytu Ostrzycy rozciąga się niesamowity widok na całą okolicę, podejście również jest przyjemne, gdyż drogę urozmaicają ciekawie uformowane bazaltowe skały. Z kolei odsłonięty wierzchołek Wilczej Góry jest pamiątką po czasach, gdy był to jeszcze czynny wulkan, z którego wydobywała się gorąca lawa.
Bardzo charakterystycznym punktem Pogórza Kaczawskiego jest licząca 463 m n.p.m. Czartowska Skała. Jest to dawny komin wulkaniczny, tzw. nek, prowadzący do nieistniejącego stożka wulkanicznego. Czartowska Skała leży na turystycznym Szlaku Wygasłych Wulkanów – całość trasy liczy około 80 kilometrów. Punkt początkowy znajduje się w Legnicy, skąd biegnie do Jawora, Myśliborza, Pomocnego, Ostrzycy i Złotoryi.
Charakterystyczny krajobraz Pogórza Kaczawskiego objęty jest ochroną parków krajobrazowych. Na szczególną uwagę zasługuje Park Krajobrazowy Chełmy, posiadający wybitne walory krajobrazowe. Na jego terenie leży między innymi Wąwóz Myśliborski, którego dnem płynie potok Jawornik. Głębokość jaru sięga nawet 80 m, powstał na podłożu zbudowanym ze skał zieleńcowych, będących zmienionymi podmorskimi lawami bazaltowymi. Jego ściany porośnięte są paprociami, malowniczymi dąbrowami i naskalnymi sosnami. Dnem biegną ścieżki edukacyjne, dzięki którym można poznać miejscową przyrodę.
Warto wybrać się również do Rudawskiego Parku Krajobrazowego, chroniącego naturalne górskie i rzeczne geokompleksy przyrodnicze. Do miejscowych atrakcji należy między innymi sztolnia dawnej kopalni arsenu, położona przy trasie z Ciechanowic do Janowic Wielkich. Jednak największe zainteresowanie wywołują kolorowe jeziorka, które powstały w miejscu dawnych kopalnianych wyrobisk w Rudawach Janowickich.
Kraina Wygasłych Wulkanów może przyciągać turystów nie tylko wulkanami. Znajduje się tam wiele ciekawych miejsc i atrakcji, które powinien poznać każdy turysta – oto najważniejsze z nich:
Jest to niesamowite miejsce, wyróżniające się unikalną przyrodą i krajobrazami. Uwagę przykuwa zwłaszcza Ostrzyca, dawny wulkan, który widoczny jest z odległości wielu kilometrów. Niektórzy nazywają to wzniesienie „Śląską Fudżijamą”.
Wygasłe wulkany na Dolnym Śląsku
W Polsce wulkany znajdowały się na obszarze dzisiejszych Gór Świętokrzyskich, Gorców, Beskidów czy Pienin. Jednak to Góry Kaczawskie na Dolnym Śląsku nazywane są Krainą Wygasłych Wulkanów, stanowiąc prawdziwy geologiczny raj, który przyciąga turystów szukających malowniczych miejsc. Warto odwiedzić zwłaszcza teren Geoparku Kraina Wygasłych Wulkanów, utworzonego na najcenniejszych przyrodniczo terenach.
Kraina Wygasłych Wulkanów – te miejsca warto zobaczyć
Jakie atrakcje przyrodnicze kryje Kraina Wygasłych Wulkanów? Są to setki formacji skalnych oraz wzniesień – jest ich tyle, że trudno wymienić wszystkie. Niżej znajdują się miejsca, które powinny zainteresować turystów, szukających malowniczych widoków.
Malownicze formacje skalne
Jeśli chcesz się przekonać, jak przed milionami lat wyglądały wulkany w Polsce, powinieneś zobaczyć najbardziej charakterystyczne wzniesienia pochodzenia wulkanicznego. To nie tylko wspomniana wcześniej Ostrzyca (501 m n.p.m.), ale także Wilcza Góra i Czartowska Skała. Ze szczytu Ostrzycy rozciąga się niesamowity widok na całą okolicę, podejście również jest przyjemne, gdyż drogę urozmaicają ciekawie uformowane bazaltowe skały. Z kolei odsłonięty wierzchołek Wilczej Góry jest pamiątką po czasach, gdy był to jeszcze czynny wulkan, z którego wydobywała się gorąca lawa.
Bardzo charakterystycznym punktem Pogórza Kaczawskiego jest licząca 463 m n.p.m. Czartowska Skała. Jest to dawny komin wulkaniczny, tzw. nek, prowadzący do nieistniejącego stożka wulkanicznego. Czartowska Skała leży na turystycznym Szlaku Wygasłych Wulkanów – całość trasy liczy około 80 kilometrów. Punkt początkowy znajduje się w Legnicy, skąd biegnie do Jawora, Myśliborza, Pomocnego, Ostrzycy i Złotoryi.
Warto obejrzeć także malownicze Organy Wielisławskie, które zostały uznane za pomnik przyrody. Dawniej był to kamieniołom, ale teraz nieczynne wyrobisko pozwala podziwiać riolity oraz pionowe słupy zastygłej magmy, przypominające piszczałki organów (stąd nazwa całej formacji). Organy Wielisławskie znajdują się u stóp wzniesienia Wielisławka – charakterystycznym elementem w jej stokach są nieczynne szyby i górnicze podziemne wyrobiska.
fot. WikiImages / Pixabay.com CC0
Parki krajobrazowe
Charakterystyczny krajobraz Pogórza Kaczawskiego objęty jest ochroną parków krajobrazowych. Na szczególną uwagę zasługuje Park Krajobrazowy Chełmy, posiadający wybitne walory krajobrazowe. Na jego terenie leży między innymi Wąwóz Myśliborski, którego dnem płynie potok Jawornik. Głębokość jaru sięga nawet 80 m, powstał na podłożu zbudowanym ze skał zieleńcowych, będących zmienionymi podmorskimi lawami bazaltowymi. Jego ściany porośnięte są paprociami, malowniczymi dąbrowami i naskalnymi sosnami. Dnem biegną ścieżki edukacyjne, dzięki którym można poznać miejscową przyrodę.
Warto wybrać się również do Rudawskiego Parku Krajobrazowego, chroniącego naturalne górskie i rzeczne geokompleksy przyrodnicze. Do miejscowych atrakcji należy między innymi sztolnia dawnej kopalni arsenu, położona przy trasie z Ciechanowic do Janowic Wielkich. Jednak największe zainteresowanie wywołują kolorowe jeziorka, które powstały w miejscu dawnych kopalnianych wyrobisk w Rudawach Janowickich.
Co poza wulkanami? Atrakcje, które znajdują się w pobliżu
Kraina Wygasłych Wulkanów może przyciągać turystów nie tylko wulkanami. Znajduje się tam wiele ciekawych miejsc i atrakcji, które powinien poznać każdy turysta – oto najważniejsze z nich:
- Kościół Pokoju w Jaworze – wraz ze świątynią w Świdnicy – został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Powstał w XVII wieku na mocy pokoju westfalskiego, bez użycia gwoździ, a jednym z warunków budowy było użycie nietrwałych materiałów, takich jak drewno, słoma albo glina. Efekty są zdumiewające – szachulcowa konstrukcja i niezwykle bogato zdobione wnętrze do dzisiaj zachwycają turystów. Są też nietypowe dla kościołów protestanckich, które zwykle były surowe i dość oszczędne w formie. W Kościele Pokoju wyróżniają się zwłaszcza malowidła umieszczone na frontach empor oraz polichromie z motywami roślinnymi, jakimi pokryte są elementy konstrukcyjne.
- Romańsko-gotycki kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Złotoryi to jeden z najważniejszych zabytków tego miasta. Jego budowę rozpoczęto w pierwszej połowie XIII wieku, dlatego w architekturze prezbiterium i nawy poprzecznej można dopatrzyć się wyraźnych romańskich wpływów. Później budowę kontynuowano już w duchu gotyckim, natomiast elementy wyposażenia to przykład sztuki sakralnej doby renesansu i baroku. Kościół wyróżnia wysoka, bo licząca 63 m wysokości, wieża – jest ona udostępniona turystom jako punkt widokowy.
Złotoryja jest miastem związanym z górnictwem złota, którego największy rozkwit przypada na XII i XIII wiek. Jeśli chcesz zobaczyć, jak dawniej wyglądała eksploatacja tego kruszcu, odwiedź trasę podziemną kopalni „Aurelia”. Turystom udostępniono część XVII-wiecznych chodników. Uzupełnieniem wycieczki do dawnej sztolni będzie wizyta w złotoryjskim Muzeum Złota, gdzie prezentowana jest wystawa związana z tradycjami górnictwa i pozyskiwania złota w rejonie Pogórza i Gór Kaczawskich. Można tam zobaczyć również minerały, które można znaleźć w regionie.
- Do atrakcji Krainy Wygasłych Wulkanów należy również zamek Bolków – obecnie jest to oddział Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze. Dawna gotycka warownia położona jest na Wzgórzu Zamkowym, które z jednej strony kończy się stromym urwiskiem. Zamek został wybudowany w XIII wieku na polecenie księcia legnickiego Bolesława Rogatki, natomiast jego syn Bolko I rozbudował go i otoczył potężnymi murami obronnymi. Powstał wtedy również system bram oraz inne budynki mieszkalne. Kolejni właściciele nadal pracowali nad umocnieniem zamku, dzięki czemu stał się on najpotężniejszy na Śląsku. Podczas wojny trzydziestoletniej zamek został jednak zdobyty przez Szwedów, a wcześniej wskutek oblężenia znacznie ucierpiał. Później kupują go krzeszowscy cystersi, a po sekularyzacji zakonu przechodzi na własność państwa pruskiego. Od tego czasu popada w ruinę – prace zabezpieczające zaczęto prowadzić w pierwszej połowie XX wieku, a później dopiero w 1994 roku.
Teraz zamek Bolków stanowi dużą atrakcję turystyczną regionu. Na wystawie stałej prezentowane są dzieje warowni oraz Piastów. Ofertę uzupełniają wystawy czasowe, dotyczące historii regionu. Na zamku działa również bractwo rycerskie, które organizuje różnego rodzaju imprezy. Flagowym wydarzeniem jest Castle Party, wyjątkowy muzyczny festiwal, zwykle organizowany w lipcu na zamkowym dziedzińcu.
- Zamek Grodziec to kolejne warte uwagi miejsce na mapie regionu. Warownię wzniesiono na powulkanicznym, stromym wzgórzu. Na polecenie Henryka Brodatego drewnianą konstrukcję zastąpiono murowanym zamkiem. Później wielokrotnie zmieniał właścicieli – największy rozkwit przypada na latania panowania księcia legnickiego Fryderyka I i jego syna Fryderyka II. Dzięki nim zamek Grodziec stał się piękną gotycko-renesansową rezydencją. Został niestety mocno zniszczony podczas wojny trzydziestoletniej i nie odzyskał już poprzedniego blasku. Warto jednak wspomnieć, że Grodziec stanowił cel wypraw już XIX-wiecznych turystów. Również współcześnie cieszy się dużą popularnością, zwłaszcza podczas organizowanych tam turniejów rycerskich i innych cyklicznych plenerowych imprez.
- Sudecka Zagroda Edukacyjna w Dobkowie to miejsce, które jest jednym z ważniejszych na mapie Krainy Wygasłych Wulkanów. Dowiesz się tam wszystkiego, co trzeba wiedzieć o wulkanach, a wiedza i umiejętności przekazywane są w sposób interaktywny i dynamiczny. Nie jest więc nudno! Warto wybrać się tam zwłaszcza z dziećmi – szczególnie polecamy wizytę w czwartek (14:30), sobotę lub niedzielę (12:00). W tych dniach i godzinach odbywa się zwiedzanie z przewodnikiem, propozycja jest idealna dla najmłodszych turystów.
Komentarze
