TOP 5 zabytkowych polskich cmentarzy. Które warto odwiedzić?

Dzień Zmarłych, który tradycyjnie, jak co roku przypada w dniu 1 listopada, to czas, kiedy bardzo często przemieszczamy się po Polsce, by móc odwiedzić groby najbliższych nam osób. Najczęściej odwiedzamy cmentarze parafialne, czy komunalne. Są też takie miejsca, które są znane w Polsce i bardzo często znajdują się w rejestrze polskich zabytków. Które z nich warto odwiedzić podczas Święta Zmarłych?

Z jaką aurą będziemy mieć do czynienia podczas Święta Zmarłych? Sprawdź: Pogoda na listopad 2024 w Polsce, w górach, nad morzem

Poznaj zabytkowe polskie cmentarze

Warto czasem odwiedzić zabytkowe polskie cmentarze, niezależnie od naszego wyznania, czy pory roku. Najlepsza okazja to oczywiście koniec października lub początek listopada. Do zabytkowych polskich cmentarzy bardzo często można zaliczyć prawdziwe muzea pod gołym niebem, pełne pięknych rzeźb i architektonicznych perełek. To w większości przypadku miejsca, w których pochowani zostali zasłużeni dla Polski obywatele. Wszystko to ma nam przypomnieć o ich bohaterstwie i pozostawionej spuściźnie. Oto subiektywny przegląd 5 zabytkowych polskich cmentarzy.

Tutaj znajdziesz pozostałe, warte uwagi nekropolie w Polsce

• Cmentarz Powązkowski w Warszawie

Rozpoczynamy od jednego z najbardziej znanego i najstarszego cmentarza w Polsce. Chyba każdy myśli, że jest to jeden olbrzymi cmentarz. Tak się jednak składa, że w skład tej nekropolii w Warszawie wchodzą Stare Powązki, cmentarz wojskowy, muzułmański cmentarz tatarski. 

Cmentarz Powązkowski znajduje się na terenie dzielnicy Wola. Został założony w 1790 roku, na działce podarowanej przez rodzinę Szymanowskich. Mimo zniszczeń z czasów II wojny światowej Powązki nadal są naszą "nekropolią narodową", miejscem pochówku zasłużonych artystów, badaczy i patriotów.

Wśród znanych osobistości, które zostały pochowane w tym miejscu, znajdują się m.in.: Bolesław Prus, Irena Sendlerowa, Czesław Niemen, Kalina Jędrusik, czy Wojciech Młynarski. 

Wizyta w tym miejscu na pewno będzie pełna refleksji i zadumy.

Wybierz dla siebie najlepszy nocleg w Warszawie:

• Stary Cmentarz na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem

Ze stolicy Polski przenosimy się do stolicy polskich gór, czyli Zakopanego. Chyba każdy, kto miał okazję wypoczywać w tej miejscowości, przynajmniej raz podczas pobytu odwiedził to wyjątkowe miejsce, czyli Stary Cmentarz na Pęksowym Brzyzku, znajdujące się nieopodal Krupówek, przy ulicy Kościeliskiej.

Jest to bez wątpienia jedna z najsłynniejszych polskich nekropolii, odwiedzana przez turystów, jak i podczas Święta Zmarłych. Stary Cmentarz powstał w XIX wieku, a grunty pod niego ofiarował właściciel terenu Jan Pęksa. Pierwotnie cmentarz był miejscem pochówku mieszkańców Zakopanego i okolic, były tu grzebane bliżej nieznane osoby młode, ofiary wypraw w Tatry lub gruźlicy. W roku 1889 została na cmentarzu pochowana osoba sławna. Był nią niezwykle zasłużony dla Zakopanego, powszechnie znany i darzony wielkim poważaniem lekarz dr Tytus Chałubiński.

W 1931 wojewódzki konserwator uznał cmentarza za zabytek narodowy. W czasie okupacji hitlerowskiej Niemcy zmniejszyli go o prawie jedną trzecią, tworząc drogę prowadzącą do dolnej stacji kolejki na Gubałówkę.

Przez Stary Cmentarz na Pęksowym Brzyzku przebiega jedna aleja, po której bokach w kilku rzędach usytuowane są groby. Znaczna część nagrobków wygląda niczym dzieła sztuki. Nagrobki te powstały w pracowniach okolicznych artystów. Obecnie na terenie Starego Cmentarz chowa się osoby zasłużone dla Zakopanego, Podhala i Polski oraz zmarłych, którzy mają tu rodzinne grobowce.

Za wejście na teren cmentarza pobierana jest opłata w wysokości 3 zł osoby dorosłe oraz 1,50 zł dzieci i młodzież.

To miejsce warte odwiedzenia podczas wypoczynku w Zakopanem:

• Cmentarz Rakowicki w Krakowie

Kolejny zabytkowy cmentarz można odwiedzić w jednym z najchętniej wybieranym mieście w Polsce na wypoczynek, niezależnie od pory roku. Nekropolia znajduje się przy ulicy Rakowickiej 26 w Krakowie. Został założony w 1803 roku i zajmuje powierzchnię 42 ha.

Nekropolia jest miejscem pochówku krakowian, zarówno zwykłych obywateli miasta, jak i tych zasłużonych, m.in.: twórców kultury, naukowców, przedstawicieli znanych rodów, działaczy niepodległościowych, politycznych i społecznych, uczestników ruchów niepodległościowych, powstań, obu wojen światowych.

Na cmentarzu istnieją m.in. wydzielone kwatery uczestników powstań listopadowego, styczniowego, krakowskiego, I wojny światowej (z wszystkich trzech armii zaborczych – żołnierze ci najczęściej zmarli podczas pobytu w szpitalach wojskowych), członków Legionów Polskich, uczestników szarży pod Rokitną, robotników zabitych podczas strajków w 1923 r. Kwatery były miejscem uroczystości patriotycznych.

Wśród znanych osób, które zostały pochowane na tym cmentarzu, znajdują się m.in. Jan Matejko, św. Brat Albert Chmielowski, Ignacy Daszyński, czy też Wisława Szymborska.

Oto propozycje noclegów w Krakowie:

• Cmentarz wojenny z I wojny światowej w Oleśnicy w województwie lubelskim

Nasza kolejna propozycja zabytkowej nekropolii pochodzi z Lubelszczyzny i znajduje się w Oleśnicy koło Kurowa. Jest to zabytek, pochodzący z okresu I wojny światowej. 

Cmentarz ma prostokątny kształt o powierzchni około 1850 m². Pierwotny ceglany mur z czerwonej cegły, zastąpiono ogrodzeniem z metalowej siatki. W lewym rogu cmentarza od strony wejściowej znajduje się murowana kaplica powstała w sierpniu 1918 r. (podobnie jak cmentarz). Wybudowana została na planie kwadratu z dodanymi półkolistymi absydami od strony wschodniej i zachodniej. Posiada drzwi wejściowe od strony południowej i okno od strony północnej.

Na cmentarzu znajdują się 102 mogiły zbiorowe i pojedyncze, których układ jest już zatarty. Znajdziemy tu groby niemieckich żołnierzy z 217, 218 i 219 pułku piechoty niemieckiej, ale również oddziałów austriackich i rosyjskich. Sprowadzono tam zwłoki żołnierzy poległych głównie pod Jastkowem, ale i z okolicznych  pól  –  miejsc potyczek i przebiegu linii frontu. Zachowały się tam mogiły ziemne z cementowymi krzyżami (pochówek żołnierzy niemieckich i austriackich)  oraz  niewidoczne  na  powierzchni  terenu  mogiły (pochówek  żołnierzy  rosyjskich) w  północno–wschodniej  części  cmentarza.  Dodatkowo nagrobki  z  piaskowca  4 oficerów (m.in. P.  Bischoffa  i R.  Schrotera).

Tutaj znajdziesz oferty noclegów w okolicach Kurowa:

• Stary Cmentarz w Łodzi

Ostatni, zaprezentowany przez nas zabytkowy cmentarz, można znaleźć na Ziemi Łódzkiej, w Łodzi przy ulicy Ogrodowej. Ta nekropolia powstała w 1855 roku i została podzielona na część katolicką, prawosławną i protestancką. 

Znajdują się tu mauzolea łódzkich rodów fabrykanckich – Grohmanów, Geyerów, Kunitzerów, Kindermannów. Najokazalszym z nich w części ewangelickiej jest neogotyckie mauzoleum wystawione w latach 1885–1888 według projektu Edwarda Lillpopa i Józefa Piusa Dziekońskiego zwane Kaplicą Scheiblerów, w której pochowany jest Karol Scheibler. Nad częścią katolicką dominuje neorenesansowe mauzoleum rodziny Heinzlów, wzniesione w latach 1899–1904 według projektu berlińskiego architekta Franciszka Schwechtena, w której jako pierwszy spoczął Juliusz Heinzel. W prawosławnej części nekropolii pochowani są przede wszystkim rosyjscy urzędnicy carscy i żołnierze. Znajduje się tam mauzoleum Gojżewskich. W sumie ponad 200 grobowców Starego Cmentarza w Łodzi wpisanych jest do rejestru zabytków.

Wiele osób odwiedza tu mogiłę znanego polskiego aktora - Leona Niemczyka.

Już dziś zarezerwuj swój nocleg w Łodzi:

Przeczytaj: Narodowe Święto Niepodległości. Które miejsca w Polsce warto odwiedzić?

Każda okazja jest dobra, by odwiedzić te zabytkowe miejsca. Przypominają o polskiej historii i bohaterach. Warto tu przyjść, zatrzymać się i zapalić znicz.