Tradycje świąteczno-noworoczne na Podkarpaciu. O czym warto wiedzieć?

Magia Podkarpacia tkwi przede wszystkim w tym, że jest to część kraju chętnie wybierana na podróże, niezależnie od pory roku. Wszystko za sprawą Bieszczad, w które każdy chciałby wyjechać i rzucić absolutnie wszystko. Ale to nie tylko góry, ale również wspaniała miasta i mniejsze miejscowości, pełne wspaniałych zabytków. Wystarczy tu chociażby wymienić Rzeszów, Przemyśl, Lesko, czy Leżajsk. 

Warto również podkreślić niezwykły klimat, który panuje w tym regionie - przede wszystkim sprzyja on wypoczynkowi i sprawia, że chce się powracać w to miejsce. Nie wszyscy wiedzą, że w regionie działają całkiem dobre stacje narciarskie, oferujące zróżnicowane pod względem trudności trasy oraz odpowiednią infrastrukturę, obejmującą wypożyczalnie sprzętu i zaplecze gastronomiczne. 

Na narty w Bieszczadach można pojechać między innymi do Ustrzyk Dolnych, Leska oraz Puław. Jednak nie tylko stoki mogą skusić turystów, region warto polecić także amatorom biegówek – najlepiej przygotowane trasy znajdują się w okolicach Wetliny, Woli Michowej i Ustianowej. Zimą można wybrać się także w wyższe partie Bieszczadów, na przykład na szlaki połonin, jednak warto w tym celu zaopatrzyć się w narty skitourowe lub rakiety śnieżne.

Na uwagę zasługuje również fakt, że region Podkarpacia jest zamieszkiwany m.in. przez Łemków i Bojków, co ma przełożenie na tradycje bożonarodzeniowe, które są obecne w tej części kraju. Nie da się ukryć, że Święta Bożego Narodzenia są ulubionymi świętami Polaków. Magii nadają im przygotowania, świąteczna muzyka, poszukiwanie wyjątkowych prezentów, czy wybór i ubieranie choinki. Ważną kwestię, o ile nie najważniejszą, odgrywa również przyrządzenie świątecznych potraw. Na tej płaszczyźnie, region Podkarpacia ma się naprawdę czym pochwalić. Warto zaznaczyć, że w każdym polskim regionie wygląda to wszystko zupełnie inaczej i w tym właśnie tkwi wyjątkowość tych Świąt. Jedyny element, który łączy wszystkie części Polski to bez wątpienia czas spędzany z rodziną, dlatego też Boże Narodzenie uważa się za najbardziej rodzinne święta.

Boże Narodzenie to cudowny czas i z pewnością wszyscy będziemy mieć możliwość, by spotkać się z najbliższymi nam osobami, jak nie w Wigilię, to w pierwszy lub też drugi dzień Świąt.

Tradycje świąteczne są przekazywane z pokolenia na pokolenia, przede wszystkim w tym celu, by podtrzymywać rodzinne więzi. Tradycje świąteczne regionu Podkarpacia mają bogatą historię i to właśnie dzięki temu przywiązuje się do nich tak dużą uwagę. Jak to zostało już wcześniej wspomniane, są one wyjątkowe m.in. za sprawą rdzennej ludności tego regionu. Tradycje tu obecne sprawiają, że okres świąt jest wyjątkowy i jedyny w swoim rodzaju. O wyjątkowości i przywiązaniu do świątecznych tradycji możemy przekonać się przede wszystkim głównie wśród osób starszych. Wśród młodszych mieszkańców regionu to przywiązania stopniowo zaczyna zanikać. Mimo wszystko wierzymy w to, że najbliższe święta na Podkarpaciu będą spędzane tak, jak mieszkańcy tego regionu lubią najbardziej.

Jeśli interesuje Cię to, jak czas świąteczno-noworoczny spędzają mieszkańcy Kaszub, Śląska, Kujaw, czy też Podlasia, to koniecznie przeczytaj:

Tradycje świąteczno-noworoczne na Kaszubach. Co warto wiedzieć?

Tradycje świąteczno-noworoczne na Śląsku. O czym warto wiedzieć?

Tradycje świąteczno-noworoczne na Kujawach. O czym warto wiedzieć?

Tradycje świąteczno-noworoczne na Podlasiu. Co warto wiedzieć?

 Z jakimi tradycjami świąteczno-noworocznymi możemy się spotkać na Podkarpaciu?

Analizując zwyczaje i tradycje, z jakimi mamy do czynienia w przypadku Podkarpacia, możemy śmiało stwierdzić, że niczym nie różnią się one od tego, z czym mamy do czynienia w pozostałej części kraju. Są oczywiście jednak pewne wyjątki. Warto się z nimi zapoznać, jeśli mamy w planach świętowanie w tej właśnie części regionu. Większość z nich, z racji lat po prostu nie przetrwała, ale są i takie tradycje, które w dalszym ciągu są obecne w podkarpackich domach. Niektóre z nich mogą się nam wydać zaskakujące, ale w tym wszystkim na pewno będą wyjątkowe.

Wiele zwyczajów tu obecnych ma bezpośredni związek z Wigilią Bożego Narodzenia. Przede wszystkim mieszkańcy zachowują ścisły post do pojawienia się pierwszej gwiazdki na niebie i czasu, gdy wszyscy zasiądą do wigilijnego stołu. Oczywiście obecna jest tu choinka i symboliczny element łamania się opłatkiem. Zachowanie postu ma ścisły związek z tym, by nie zabrakło nikomu jedzenia w następnym roku. W wigilijny poranek odwiedza się również sąsiadów, w ramach kolędy. Istotne jest to, by w danym domu pierwszy pojawił się mężczyzna - wierzy się w to, że przyniesie on domownikom szczęście. Tak, jak w większej części kraju, w tym dniu mieszkańcy regionu unikają kłótni i oddają wszelkie długi, tak by mieć tzw. “czyste konto”. Od rana sprząta się dom, bo w brudzie może się zagościć zły duch.

Sama wieczerza wigilijna wygląda podobnie jak wszędzie. Domownicy siadają do stołu, gdy pojawi się pierwsza gwiazdka na niebie. Pod stół kładzie się sianko, gospodarz czyta fragment ewangelii św. Łukasza o narodzeniu Chrystusa i następuje obrzęd łamania się opłatkiem i składania sobie życzeń. Następnie wszyscy przystępują do konsumowania potraw, znajdujących się na wigilijnym stole, których powinno być odpowiednio 7, 9 lub 12. Ważnym elementem jest również zostawianie jednego pustego miejsca przy stole jako wspomnienie osoby zmarłej lub symbol otwartości na przyjęcie niespodziewanego gościa. Po wieczerzy następuje kolędowanie i rozpakowywanie prezentów, które mieszkańcy mogą znaleźć pod choinką. Jeśli w gospodarstwie znajdują się zwierzęta, to gospodarz udaje się do nich dziękując za żywienie i dając im opłatek. O północy domownicy wybierają się na Pasterkę, zdarzają się również odwiedziny kolędników.

Jak to było kiedyś? Ciekawostki związane z Bożym Narodzeniem na Podkarpaciu

Warto jest się również przyjrzeć temu, jak kiedyś wyglądało przeżywanie Świąt Bożego Narodzenia. Mamy dla Was w związku z tym garść ciekawostek związanych z tym okresem.

Do najpopularniejszych potraw wigilijnych należą przede wszystkim:

• postnica

• barszcz czerwony z uszkami

• maczanka grzybowa

• pierogi z kapustą i serem

• kapusta z grzybami i grochem

• gołąbki z ziemniakami i kaszą gryczaną

• kasza ze śliwkami

• piernik rozczyniany

• kutia

Potwierdza się w związku z tym zasada, że w każdym regionie możemy znaleźć coś naprawdę wyjątkowego na wigilijnym stole.

Na Podkarpaciu bardzo dużo się śpiewa. Oprócz tradycyjnych kolęd, tutejsza ludność podczas świąt śpiewa również kolędy adwentowe, oracje wigilijne i bożonarodzeniowe, gospodarskie kolędy życzące, czy kolędy dla panien i kawalerów. Do popularnych pieśni, które jeszcze w jakimś stopniu są obecne na Podkarpaciu, należy zaliczyć m.in. “Stała się dzisiaj wielka nowina”, “Zajaśniała śliczna gwiazda na niebie”, “Gore gwiazda Jezusowi”. 

Naszą uwagę zwróciły również tradycje, które niegdyś były obecne w podkarpackich domach, a obecnie zanikają, chociaż znajdą się z pewnością nieliczne przypadki, gdzie z powodzeniem będziemy mogli to zaobserwować. 

Tradycje, które niegdyś były obecne na Podkarpaciu to m.in.:

• odwiedzanie przez chłopców, zwanych połaźnikami pobliskich gospodarstw, w celu złożenia życzeń ich mieszkańcom - miało to miejsce od północy aż do świtu w Wigilię Bożego Narodzenia

• trzymanie w ręku przez całą Wigilię łyżki - jeśli ktoś ją odłożył lub upuścił, miał nie dożyć do kolejnej Wigilii

• zakaz picia wody w Wigilię

• w Boże Narodzenie nie wolno było gotować, nosić wody, czy kroić chleba

• niegdyś kolację wigilijną spożywano na stojąco i to z jednej miski

• zwyczaj obserwowania płomienia świeczki podczas Wigilii - kto nie zauważył swojego cienia, prawdopodobnie nie doczekałby kolejnych świąt

Jakie tradycje noworoczne są obecne na Podkarpaciu?

Przystępując do analizy tradycji sylwestrowo-noworocznych na Podkarpaciu, należy podkreślić, że czas ten jest spędzany, jak w większej części kraju. Organizowane są bale sylwestrowe oraz różne imprezy i koncerty, by móc hucznie świętować nadejście Nowego Roku. 

Podobnie, jak w przypadku niektórych tradycji bożonarodzeniowych, zupełnie inaczej wyglądało to kiedyś. Warto tu wspomnieć m.in. o tym, że:

• wykonywano naprawdę różne "magiczne" czynności, zapewnić sobie i swojej rodzinie zdrowie, obfitość urodzaju, dostatek i szczęście w nadchodzącym roku;

• w Sylwestra miały miejsce odwiedziny przebierańców, zwanych drabami, składających życzenia;

• pobrzękiwanie w kieszeniach monetami w ostatni dzień starego roku - dźwięk ten miał bowiem przyciągać inne pieniądze;

• aby w nadchodzącym roku nie zabrakło wody i ognia, należało w Sylwestra mieć w konwi czystą, świeżą wodę, a na palenisku powinien palić się ogień;

• zza obrazów wyciągano słomę, którą włożono tam przed wigilią Bożego Narodzenia - słomę wynoszono na pole, aby zapewniała obfite plony

• obfitość plonów w nadchodzącym roku obserwowano również na podstawie pogody i ziemię

• zwyczaj organizacji imprez sylwestrowych pojawił się tu dopiero w latach 80. XIX wieku.

Sprawdź również: Tradycje sylwestrowe i noworoczne w Polsce

Noclegi na Podkarpaciu

Region jest chętnie odwiedzany przez turystów, dlatego baza noclegowa jest odpowiednio rozbudowana. Znajdują się w niej zarówno oferty tańsze, jak i droższe, gdzie cena obejmuje korzystanie z wielu udogodnień. Najbardziej reprezentatywną grupą obiektów noclegowych w Bieszczadach są domki – znajdują się one w popularnych, chętnie odwiedzanych miejscowościach jak Polańczyk i Solina, ale także poza utartymi szlakami. Zwykle przystosowane są do wypoczynku większej grupy, zapewniają odpowiednią przestrzeń i prywatność, co stanowi atut dla sporej liczby turystów.

Turyści oczekujący wyższego standardu wypoczynku i większych udogodnień mogą skorzystać z ofert obiektów z kategorii pensjonaty lub hotele. Zazwyczaj w cenę wliczone jest śniadanie, poza tym goście mają do dyspozycji restaurację, strefę odnowy biologicznej oraz recepcję. Inne obiekty, które oferują noclegi na Podkarpaciu, należą do kategorii: apartamenty, ośrodki szkoleniowe i wypoczynkowe, internaty / schroniska, zajazdy, hotele SPA, domy wakacyjne i wille.

Ceny noclegów na Podkarpaciu są naprawdę zróżnicowane – średnio trzeba zapłacić około 145 zł. Całkowita kwota zależy od takich czynników jak wybrana kategoria, lokalizacja obiektu, jego standard i oferowane na miejscu udogodnienia. Najkorzystniej jest zatrzymać się w obiekcie z kategorii agroturystyka, wtedy cena noclegu może wynieść od 25 zł.

Domki Bieszczadzkie Marzenie

Polańczyk, ul. Myczków

Domki Polańczyk 9.9

Domek w Leśnym Zaciszu

Polańczyk, ul. Bereżnica Wyżna

Domki Polańczyk 9.9

Domki i pokoje Sawinka

Polańczyk, ul. Bieszczadzka

Kwatery i pokoje Polańczyk 9.8

Tutaj znajdziesz propozycje noclegów w Bieszczadach

Mamy nadzieję, że udało się nam częściowo przybliżyć Wam historię związanę z tradycjami bożonarodzeniowymi w regionie Podkarpacia. Jesteśmy również bardzo ciekawi tego, jakie zwyczaje świąteczne są kultywowane w Waszych rodzinnych domach? Każdy region w Polsce może pochwalić się tak naprawdę czymś wyjątkowym. Dajcie znać w komentarzu, jak to wygląda w przypadku Waszej rodzinnej miejscowości.