Tradycje świąteczno-noworoczne na Śląsku. O czym warto wiedzieć?

Nadchodzące Święta Bożego Narodzenia to czas wielkiej radości, z którą mamy do czynienia w wielu polskich domach. Jest również coś, co łączy absolutnie wszystkich Polaków, niezależnie od miejsca zamieszkania. To oczywiście masowe przygotowania do przeżycia tych wspaniałych świąt. Sprzątanie, prezenty, wybór tej najpiękniejszej choinki i następnie jej przystrajania. Święta Bożego Narodzenia wyróżniają się również swoim niepowtarzalnym klimatem, przez co są one bez wątpienia ulubionymi świętami Polaków.

To właśnie te święta to cudowny czas i z pewnością wszyscy będziemy mieć możliwość, by spotkać się z najbliższymi nam osobami. 

Tradycje świąteczne są przekazywane z pokolenia na pokolenia, przede wszystkim w tym celu, by podtrzymywać rodzinne więzi. To dzięki nim okres świąt jest wyjątkowy. Wierzymy, że pomyślane w Wigilię marzenia na pewno się spełnią, zwierzęta przemówią ludzkim głosem a do naszych drzwi zapuka wędrowiec. A jeśli już o tradycjach mowa, to jest w Polsce region, których ma ich naprawdę wiele. To nie tylko język i odrębność kulturowa, ale również zwyczaje i tradycje bożonarodzeniowe. Mowa tu oczywiście o Śląsku, na którym to przywiązanie do okresu świąt jest jedyne w swoim rodzaju.

Interesuje Cię też to, jak Kaszubi przeżywają Święta i Nowy Rok? Sprawdź koniecznie: Tradycje świąteczno-noworoczne na Kaszubach. Co warto wiedzieć?

Z jakimi tradycjami świąteczno-noworocznymi możemy się spotkać na Śląsku?

Śląsk jest regionem, który słynie z wielu wspaniałych miejsc, sprzyjających wypoczynkowi, przez co jest tak popularnym regionem i to niezależnie od pory roku. Wspaniałe zabytki, region Beskidu Śląskiego, możliwości spędzania czasu nad wodą, czy też popularne polskie miasta - do wizyty w tym miejscu chyba nie trzeba nikogo przekonywać. Zapewne wielu osobom ten region kojarzy się głównie z górnictwem i hutnictwem, stanowiących bogactwo regionu, oddające jego kulturową tożsamość. Oprócz tego doskonale rozwinięta jest tu turystyka. Warto zwrócić szczególną uwagę na liczne zabytki, bogatą historię oraz regiony, w których można wypoczywać w otoczeniu wspaniałej przyrody. Mowa tu oczywiście o górach. Wszystkie te miejsca mamy dostępne praktycznie przez cały rok. Beskidy cieszą się dużym zainteresowaniem o każdej porze. Zimą znajdziemy tu doskonale przygotowane stoki narciarskie. Podobnie jest w przypadku miast – organizowane są tu liczne wydarzenia kulturalne i nie tylko, przyciągające sporą część osób, również z zagranicy. Na słynnym Stadionie Śląskim w Chorzowie organizowane są mecze, w tym reprezentacyjne. Mówiąc krótko, tu każdy powinien znaleźć coś dla siebie. To oczywiste, że największej liczby turystów w tym regionie możemy spodziewać się w sezonie letnim. Jeśli chcemy uniknąć tłumów, to warto jest wybrać się tu zimą, wczesną wiosną lub późną jesienią.

Mając na uwadze tradycje świąteczne na Śląsku, należy podkreślić, że region ten słynie z niezwykłej gościnności i przywiązania do tradycji. Podczas Świąt Bożego Narodzenia dominuje tu przywiązanie do tradycji i czas spędzany z rodziną. Warto podkreślić, że niektóre tradycje powoli odchodzą już w zapomnienie, głównie wśród młodszej części mieszkańców regionu, jednak są takie, do których swoim sercem jest absolutnie przywiązany każdy mieszkaniec tego regionu. 

Przygotowania do Świąt i Wigilia

Ogólnie rzecz ujmując, cały okres przygotowań i świętowania na Śląsku, wygląda podobnie, jak w większej części kraju. Odpowiednie przygotowania, strojenie choinki, zakup prezentów - to normalność, o której pamięta każdy Ślązak. Są jednak pewne wyjątki i to w dużej mierze związane właśnie z tradycjami tego regionu. 

Najbardziej znane tradycje wigilijne na Śląsku to przede wszystkim:

• w prawie każdym domu w tym regionie musi się znaleźć Betlyjka, czyli szopka, która musi pojawić się na wieczerzy wigilijnej; wykonane z drewna lub gipsu - za jej przygotowanie i konserwację odpowiedzialna jest głowa rodziny; zwyczaj ten symbolizuje narodziny Chrystusa i ma być jasnym znakiem, że tajemnica narodzin powinna być obecna również w naszych domach

• by każdemu domownikowi na Śląsku wiodło się finansowo, obowiązkowa jest łuska z patroszonego karpia, którą nosi się w portfelu; zwyczaj ten jest obecny nie tylko na Śląsku, ale również w innych regionach Polski; ma zapewnić dostatek przez cały kolejny rok;

• pieniądze pod talerzami - to kolejny zwyczaj poniekąd związany z łuską karpia; wkładanie banknotów lub monet pod talerze ma zapewnić dostatek wszystkim domownikom;

Nie od dziś wiadomo również, że kuchnia śląska słynie z wielu wspaniałych dań, które są znane i cenione w całej Polsce. Nie inaczej jest w przypadku Wigilii. Tu na stole powinny się znaleźć przede wszystkim:

• moczka

• makówki

• siemieniotka

• zupa z głów ryb

• kompot z suszu

• panczkraut

Warto podkreślić, że dania te są specyficzne i jedyne w swoim rodzaju, na stole w pozostałych polskich regionach znajdziemy chyba tylko i wyłącznie kompot z suszu.

Jeśli już jesteśmy odpowiednio przygotowani, to najwyższy czas, by rozpocząć wieczerzę wigilijną. Na samym początku głowa rodziny czyta tekst Pisma Świętego po śląsku, później ma miejsce modlitwa. Do kolacji zasiada się po pojawieniu się na niebie pierwszej gwiazdy. Domownicy dzielą się opłatkiem a po wieczerzy następuje uroczyste kolędowanie. 

Gdy już Ślązacy ugaszą swoje pragnienia, w ich domach pojawia się “Dzieciontko”, które właśnie tu jest odpowiedzialne za świąteczne prezenty. Tu nie ma św. Mikołaja, Gwiazdora, czy Gwiazdki. Dzieciontko, czyli mały Jezus sam obdarowuje dzieci i dorosłych podarunkami.

Zastanawiasz się nad tym, kto tak naprawdę przynosi prezenty na Święta? Sprawdź: Mikołajki w różnych regionach Polski. Jak spędzają je mieszkańcy i turyści?

O północy zarówno młodzi jak i starsi obowiązkowo udają się na pasterkę. Dziś nikt na Śląski nie wyobraża sobie świąt bez zielonego, przystrojonego drzewka. Oczywiście prawdziwego, pachnącego lasem.

W odróżnieniu od innych polskich regionów, warto podkreślić, że na Śląsku nie pojawiają się kolędnicy - dzieci poprzebierane za Bożą Rodzinę, pastuszków, zwierzęta, aniołki, wychodzą dopiero 6 stycznia, w święto Trzech Króli. Wtedy najmłodsi chodzą od domu do domu i w zamian za śpiewanie kolęd otrzymują słodycze.

Jako ciekawostkę, w tym właśnie miejscu, warto przytoczyć tekst kolędy “Dzisiaj w Betlejem”, wykonywanej przez Ślązaków. Jej tekst przedstawia się następująco:

Dzisioj w betlyjce, tam pod Betlejym cuda som i dziwy,

Bo prosto z nieba, aby świat zbawić Gość wielgi tam przibył.

Ponboczek w stajni, idź go przigarnij,

Ci co tak chcieli, tam przibieżeli,

A my zaśpiywomy, piyknie porzykomy

I mu coś fajnego domy!

Panna Maryjka, piastuje w rynkach Ponboczka małego

I tak se myśli, niych mu sie prziśni coś fest pobożnego.

Ponboczek w stajni...

Prziszli pastyrze, łotwarli dźwiyrze, zagrali na lirze,

Czamu na sianie, leżysz nasz Panie, kaj zogowek z piyrzym?

Ponboczek w stajni…

Jakie tradycje noworoczne są obecne na Śląsku?

Świętowanie Sylwestra i nadejście Nowego Roky wygląda podobnie, jak w pozostałej części kraju. Są jednak elementy, które wyróżniają Śląsk na tle pozostałych województw. Tradycje noworoczne w tej części kraju są po części w dalszym ciągu związane ze świętowaniem Bożego Narodzenia, dlatego też organizuje się Dziady Noworoczne. Oczekiwanie na nadejście Nowego Roku wygląda tu podobnie, jak w pozostałej części kraju. Organizowane są również imprezy i bale sylwestrowe.

Dziady Noworoczne są szczególnie popularne na Żywiecczyźnie. Obrzęd trwa od wieczora w sylwestra i kończy się w Nowy Rok w godzinach popołudniowych. Podczas tego obrzędu trwa kolędowanie połączone z życzeniami noworocznymi oraz robienie psikusów napotkanym przechodniom.

Zapłatą za kolędę bywa czasem placek świąteczny, poczęstunek wódką, lub najczęściej drobna kwota pieniężna, która szczególnie w Zabłociu była przeznaczana na organizację zabawy „dziadowskiej”.

Zwyczaj ten z roku na rok zanika. Jest podtrzymywany jedynie w cyklicznie organizowanej imprezie Gody Żywieckie na przełomie stycznia i lutego.

Sprawdź koniecznie: Tradycje sylwestrowe i noworoczne w Polsce

Noclegi na Śląsku

Najchętniej wybieranymi kategoriami noclegów na Śląsku są kwatery i pokoje oraz pensjonaty – najczęściej wybierane przez pary i rodziny z dziećmi. Turystów możemy się tu spodziewać praktycznie przez cały rok. Sam Śląsk ma bogatą ofertę noclegów, dostępnych na każdą kieszeń. W przypadku poszukiwania wolnych miejsc na Śląsku, liczy się nie tylko atrakcyjna cena, ale również lokalizacja i opinie innych gości, którzy polecają lub nie dane miejsce.

Średnia cena za nocleg na Śląsku wynosi 143 zł. Wszystko tak naprawdę uzależnione jest od standardu obiektu i jego lokalizacji – wiadomo, że im bliżej centrum, tym cena zdecydowanie wyższa. Według wyliczeń portalu Nocowanie.pl, ceny noclegów w weekend są droższe o 39 % w stosunku do cen, obowiązujących w dni powszednie.

Nie da się ukryć, że każdy region w Polsce może pochwalić się czymś naprawdę wyjątkowym. A jak świętuje się w Waszym rodzinnym regionie? Koniecznie dajcie znać w komentarzu.