Uroczystość Wigilii Bożego Narodzenia

W dawnej Polsce uczestniczyli w niej wszyscy domownicy wraz ze służbą. Wieczerza miała wszystkich łączyć. Z chwilą pojawieniem się pierwszej gwiazdki na niebie, wigilię rozpoczynał gospodarz, odmawiając modlitwę na głos, czytają fragment Pisma Świętego. Łamano się opłatkiem i składano sobie życzenia. Opłatki czasem smarowano miodem. Obowiązkowo przy stole pozostawiano puste miejsce. Czasem jedzenie dla nieobecnych bliskich lub zmarłych.

Wigilijne potrawy spożywano w wesołym nastroju, spożywając przy tym alkohol. Potraw przy tym winno być, jak podaje Zygmunt Gloger, na wieczerzy chłopskiej – siedem, szlacheckiej - dziewięć, a pańskiej – jedenaście. Wierzono, że kto ilu potraw nie spróbuje, tego tyle przyjemności w ciągu nowego roku ominie.

Na wieczerzy jadano wiele ryb i jak podaje Niemcewicz: „Dnia tego jednakowy po całej może Polsce był obiad. Trzy zupy, migdałowa z rodzynkami, barszcz z uszkami, grzybami i śledziem, kucja dla służących, krążki z chrzanem, karp do podlewy, szczupak z szafranem, placuszki z makiem i miodem, okonie z posiekanymi jajami i oliwą itd.”.

Wigilią rządziła magia liczb. Musiała być parzysta liczba osób przy wigilijnym stole, ale nieparzysta ilość potraw.