Zabytki w Wieliczce

Wieliczkę z racji dużego znaczenia dla kultury i dziedzictwa ludzkości, wpisano w 1978 na prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, dzięki czemu zwiększył się ruch turystyczny.

Podziemna trasa turystyczna stanowi najważniejszy produkt turystyczny Wieliczki, decydujący o jej tożsamości na rynku krajowym i zagranicznym. Obok tej głównej atrakcji turystycznej, Wieliczka posiada szereg zabytków architektury naziemnej związanej z historią i kulturą miasta, lecz mają duże mniejsze znaczenie w turystyce miejscowej.

Całoroczną bazę noclegową w mieście tworzą hotele i motele o łącznej ilości 360 miejsc, pensjonaty – 40 miejsc, oraz Dom Pielgrzyma przy klasztorze oo. Franciszkanów na 50 miejsc. Sezonowo czynne są kempingi.

Najważniejsze zabytki:

Kopalnia soli "Wieliczka" – kopalnia jest jednym z najstarszych zakładów górniczych Europy. Od XIII wieku do 1772 wspólnie z Kopalnią soli "Bochnia" wchodziła w skład Żupy krakowskiej. W 1976 roku kopalnia wpisana została do krajowego rejestru zabytków. Dwa lata później w 1978 roku wpisana przez UNESCO na pierwszą Listę światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego. W 1989 roku Kopalnia Soli "Wieliczka" poszerzyła Listę Światowego Dziedzictwa Zagrożonego, z której została skreślona w 1998 roku. Od 1994, to także pomnik historii Polski. 30 VI 1996 r. zaprzestano całkowicie eksploatacji złoża. Dla kopalni charakterystyczna jest sieć podziemnych korytarzy z 2 tysiącami komór oraz Groty kryształowe.

Kościół św. Klemensa to klasycystyczny kościół wzniesiony z fundacji mieszczan w 1381 roku. W tym stanie przetrwał do roku 1786. Obecny kształt kościoła pochodzi z XIX wieku, ale w kościele znajdują się również starsze elementy, z XIII i XIV wieku. Zachowała się XVII-wieczna kaplica grobowa Morsztynów, zdobiona stiukami włoskiego artysty Baltazara Fontany z roku 1693. Obok kościoła znajduje się wolno stojąca dzwonnic a, ufundowana przez Jana III Sobieskiego po pogromie nad Turkami w XVII wieku. Dzwonnica została zaprojektowana przez włoskiego architekta Pellegriniego. Jej budowę ukończono w 1699 roku.

Zespół Kościelno-Klasztorny oo. Franciszkanów-Reformatów to pierwsza murowana świątynia małopolskiej prowincji Reformatów, wybudowana w I poł. XVII wieku. Świątynia ufundowana przez Zygmunta III Wazę. Usytuowany na południe od rynku. W kościele mieści się Sanktuarium Matki Boskiej Łaskawej Księżnej Wieliczki oraz Sługi Bożego Brata Alojzego Kosiby , związanego przez część swojego życia z Klasztorem. W ogrodach klasztornych mieści się Porcjumkula, czyli kopia kaplicy gdzie narodził się św. Franciszek z Asyżu.

Kościół św. Sebastiana to modrzewiowy kościółek zbudowany w 1582 roku, a w 1598 nastąpiła jego konsekracja przez kardynała Jerzego Radziwiłła. Wnętrze kościółka zdobią unikatowe witraże krakowskiej firmy Żeleńskiego wg projektu Stanisława Matejki oraz polichromia wykonana przez Włodzimierza Tetmajera w 1906 roku.

Zamek Żupny to dawna siedziba zarządu saliny od końca XIII wieku do 1945 roku. Zbudowany na przełomie XIII i XIV wieku, wielokrotnie przebudowywany, w czasie wojny uległ zniszczeniu. Po odrestaurowaniu przeznaczony na siedzibę Muzeum z pracowniami naukowymi i konserwatorskimi oraz magazynem zbiorów.

Pałac Konopków powstał w latach osiemdziesiątych XVIII wieku, został wzniesiony z inicjatywy Jana i Piotra Konopków. W czasach PRL-u znajdowała się tu biblioteka publiczna do czasu katastrofy budowlanej. Obecnie wyremontowany i jest siedzibą IPN-u.

Pałac Przychockich zbudowany w XVIII wieku. Obecnie znajduje się tam szkoła zawodowa.

Wielicki Magistrat został zbudowany w stylu tzw. neogotyku angielskiego na miejscu starego cmentarza i kościoła św. Ducha.

Siedziba starostwa wielickiego   jest neogotyckim gmachem wzniesionym na cześć Franciszka Józefa I w roku 1898 z okazji 50. rocznicy objęcia przez niego cesarskiego tronu.