Reszel, zabytkowe miasto
Reszel to piękne miasteczko ze średniowieczną zabudową. W Reszlu należy zwolnić! Reszel to Slow City - miasto promujące kulturę przyjemnego, spokojnego życia. To miasto z tożsamością, której nie znajdziecie w McDonaldzie! Skupmy się więc na przyjemnościach, np. na nieśpiesznym zwiedzaniu miasta.
Najważniejszym zabytkiem Reszla jest zamek biskupów warmińskich. Inne zabytki Reszla to kamienne, gotyckie mosty; część murów z basztami; trzynawowy kościół farny Piotra i Pawła z 1348 r. (lwedług innych źródeł z 1360 r.). W kościele można wejść na zabytkową 52. metrową wieżę, aby na niej zobaczyć zabytkowy mechanizm zegara (1913) oraz dzwony kościelne, a z niej cudowny widok na Reszel (m.in. na zamek) i jego okolice.
UWAGA - PRZERAŻAJĄCA CIEKAWOSTKA. 21 sierpnia 1811 w Reszlu miał miejsce ostatni w Europie przypadek spalenia czarownicy na stosie - Barbary Zdunk. Oskarżono ją o czary i podpalenie zamku. Po 3 latach procesu sąd w Królewcu zatwierdził wyrok, Barabarę Zdunk najpierw uduszono, po czym spalono na stosie.
Zamek Krzyżaków i biskupów warmińskich
Reszel to przede wszystkim zamek biskupów warmińskich położony nad brzegiem rzeki Sajny. Zbudowany został w latach 1350-1401. Obecnie znajduje się w nim hotel, restauracja i Galeria Sztuki Współczesnej, będąca oddziałem Muzeum Warmii i Mazur, z ekspozycjami prezentującymi dorobek najwybitniejszych artystów polskich i zagranicznych.
Przed nastaniem Krzyżaków a także biskupów warmińskich okolice Reszla zamieszkiwało pruskie plemie Bartów. W fundamentach zamku archeolodzy odnaleźli ślady umocnień, które pochodzą z okresu przedkrzyżackiego. Fortyfikacje te wykorzystali później Krzyżacy budując swoją strażnicę. Stanęła ona w 1241 r. Natomiast budowę zamku murowanego rozpoczęto w ponad 100 lat później. Główną przyczyną były ciągłe bunty niepokornego pruskiego plemienia Bartów, którzy regularnie niszczyli zakonną placówkę. Krzyżacy sukcesywnie podbijali wówczas całe Prusy. Podbój przerywany był kilkoma powstaniami pruskimi i za ostateczną datę podboju przyjmuje się rok 1283. Stało się tak z powodu słabych związków plemienne wśród pruskich plemion i niemożności zjednoczenia się. Podbici Prusowie przejęli język i kulturę niemiecką, na wschodzie zasymilowali się z Litwinami, a na południu z Mazurami i z Polakami.
Od 1243 r. Reszel formalnie należał do biskupów warmińskich, ale Krzyżacy opuścili go dopiero w 1300 r.
Budowa zamku trwała pół wieku. Rozpoczął ją biskup Jan I z Miśni w 1350 r., kontynuował od 1355 r. Jan II Stryprock, a dokończył w 1401 r. Henryk III Sorbom. Wybudowano czworoboczny obiekt o wymiarach 43x45 metrów. W narożu północno-zachodnim wzniesiono potężną cylindryczną wieżę postawioną na kwadratowym cokole. Od XIV do XVI wieku była ona kilkakrotnie podwyższana, aż osiągnęła 8 kondygnacji, a grubość muru na najwyższych piętrach przekraczała 4 metry. W latach kolejnych zamek był przebudowywany, dobudowano m.in. nowy budynek mieszkalny.
Na zamku znajdowały się magazyny, składy żywności, kuchnia, spiżarnia, zbrojownia, komnaty mieszkalne, pokoje biskupa i ferektarz, kaplica, piekarnia, browar, łaźnia...
Komunikację między budynkami zamku zapewniały ozdobne murowane krużganki.
Zamek w Reszlu został znacznie zniszczony w epoce wojen polsko-szwedzkich. Protestanccy Szwedzi z przyjemnością grabili posiadłości biskupów warmińskich i ogólnie wszystkie katolickie posiadłości w Europie.
Zmienne dzieje zamku
Po pierwszym rozbiorze Polski królowie pruscy utworzyli na zamku więzienie. W 1806 roku spłonęła wielka baszta narożna. Rok później polscy więźniowie na wieść o zbliżaniu się wojsk napoleońskich w okolice Reszla podpalili zamek i przeszli do oddziałów Dąbrowskiego i Zajączka, rozlokowanych w pobliskich wsiach.
W latach 20. XIX w. w jednym ze skrzydeł zamku znajdował się kościól ewangelicki i niewielkie muzeum regionalne. Wówczas też przeprowadzono remont, który oszpecił zamek i zmienił jego średniowieczny charakter. Rozebrano piętrowe krużganki oraz przekształcono skrzydło południowe w zbór (stąd jego obecne, dość dziwne zwieńczenie). Poza tym zamurowano lub przekształcono wiele otworów okiennych i drzwiowych, rozebrano do końca mury obronne, bramę wjazdową i basztę w narożniku północno-zachodnim.
W 1958 roku zamek został przejęty przez Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne "Pojezierze". Przeprowadzono gruntowny remont w latach 1976-1985 i utworzono w części pomieszczeń dom pracy twórczej oraz galerię sztuki.
Od roku 2001 na zamku w Reszlu znajduje się hotel, restauracja i Galeria Sztuki Współczesnej będąca oddziałem Muzeum Warmii i Mazur, z ekspozycjami prezentującymi dorobek najwybitniejszych artystów polskich i zagranicznych.
Ciekawostki
Po zewnętrznej stronie bramy przetrwały prowadnice do okutych bron, na które zamykano otwór wejściowy.
W wyższych kondygnacjach istnieją do dziś machikuły - otwory służące do rzucania kamieni oraz lania wrzątku i roztopionej smoły na oblegających.
