Zamek w Barcianach

Z historii słów kilka.

Barciański zamek jest budowlą krzyżacką. Powstał w latach 1380-1390. Zamek obmyślony został jako solidna warownia dla komtura. Komtur był zarządcą prowincji (komturii) w  terytorium należącym do wielkiego mistrza Zakonu Krzyżaków - rycerzy z białymi płaszczami naznaczonymi czarnym krzyżem. Zamek w Barcianach został sytuowany na niewielkim wzniesieniu otoczonym bagnami Liwny, później przekształconymi w stawy. Otaczały go fortyfikacje zewnętrzne oraz fosa.

W skrzydle zamku na pierwszym piętrze mieściły się reprezentacyjne pomieszczenia: kaplica, kapitularz przekształcony następnie na refektarz (jadalnię). Na parterze usytuowano izdebki gospodarcze, piekarnię, kuchnię oraz izbę odźwiernego - wszystko to niezbędne dla codziennego funkcjonowania zamku. Parter skrzydła północnego również zajmowały pomieszczenia gospodarcze, na pierwszej kondygnacji urządzono lokale mieszkalne dla braci zakonnych, w tym osobno dla prokuratora, natomiast najwyższe piętro pełniło funkcje magazynowo-obronne. Dziedziniec wewnętrzny najprawdopodobniej otaczały z dwóch stron drewniane krużganki, łączące się z gankami straży na murach.

Zamek miał dość burzliwą hisotrię: był wielokrotnie zdobywany przez różne oddziały, palony, poddawany przebudowom. Z czasem stracił swoje znaczenie militarne.

Zamkowi posiadacze.

Zamek w Barcianach do naszych czasów zachował się w dobrym stanie. W latach 1533-1841 był rezydencją starostów. Od 1842 aż do końca II wojny światowej pozostawał w rękach prywatnych, wtedy też w 1915 częściowo spłonął, po czym w dość krótkim czasie został odbudowany. Oczywiście odbiegał już wyglądem od "siebie sprzed lat". Po myśli ówczesnych właścicieli np. dobudowano przyzamkowe obiekty (segmenty folwarczne). Po wojnie zamek stanowił siedzibę miejscowego PGR-u. Potem przejęła go Agencja Rynku Rolnego, a obecnie jest własnością prywatną nieudostępnioną do zwiedzania.

Legenda o tunelu.

Według legend, zamek jest połączony podziemnym tunelem z kościołem we wsi.

Baba, która przed zamkiem stała.

Do roku 1945 przed barciańskim zamkiem stał pochodzący z wczesnego średniowiecza kamienny posąg "Baba", który pozostawili po sobie Prusowie. Dziś jego replika znajduje się na dziedzińcu zamkowym w Olsztynie. Z posągiem związana jest legenda o wodzu Barto, który skamieniał z rozpaczy na wieść o zajęciu przez Krzyżaków ziemi barciańskiej.