Zwyczaje i tradycje Łotyszy

... – i tak np. Boże Narodzenie, w tłumaczeniu na język polski oznacza Święto Zimy (Ziemassvetki), czyli odnosi się w nazwie i w dużym stopniu w treści do tradycji przedchrześcijańskiej, jako święto przesilenia zimowego. Zwyczaj łotewski mówi, że przed tym świętem wokół domu należy wlec belkę drewnianą, następnie powinna ona zostać spalona jako symbol starego roku. Grupy przebranych osób (kekatas), w maskach niedźwiedzia, konia, kozy, żurawia bądź śmierci, śpiewając i tańcząc, wędrowały od domu do domu, a gospodarze przyjmowali przebierańców gościnnie, gdyż zgodnie z tradycją przynosili oni dla ogniska domowego błogosławieństwo i zapewniali urodzaj w nowym roku.

Popularne są wróżby, pieśni, tańce i gry (szczególnie panny wróżyły sobie, czy wyjdą za mąż w nowym roku i za kogo). Wiele tradycji z czasem przeniesiono na okres nowego roku, jak np. lanie ołowiu, wróżby itp. Natomiast pod wpływem chrześcijaństwa coraz więcej Łotyszy zaczęło brać udział w nabożeństwach bożonarodzeniowych. W okresie świąt ubierają choinki, na których zapalają świece, oczekują też św. Mikołaja. Wprawdzie istnieje zwyczaj wieczerzy wigilijnej, ale potrawy nie są postne. Podaje się gotowany szary groch, gotowaną głowę lub ryjek prosięcia, kiełbasę, duszoną kapustę itd.

Natomiast w najdłuższym dniu roku (św. Jana) Łotysze obchodzą święto nazywane “Ligo” bądź “Jani”. Jest to dwudniowe święto (23 i 24 czerwca). Rozpoczyna się ono 23 czerwca wieczorem (Zalu vakars) i trwa przez całą noc. Domy ozdabia się trawami, kwiatami polnymi, wiankami z liści dębów. Te ostatnie są obecnie szczególnie popularne – nosi się je na głowie lub zawiesza na samochodach. W nocy rozpala się ogniska, nawiązując w ten sposób do kultu ogniska.

Goście świętojańscy (Ligotaji) wędrują od domu do domu, tańcząc i śpiewając. Śpiewa się dainy w treści odnoszące się do tematyki pracy w polu i w zagrodzie przy inwentarzu, wyśmiewając tych, którzy nie zakończyli pracy, nie posprzątali domu i plonów na polu. Gospodarze częstują gości świętojańskich tradycyjnym serem janowym (ser topiony z kminkiem) i piwem, rzadziej zaś mlekiem i mięsem. Zgodnie z tradycją drzwi do domu, stajni, obory i stodoły ozdabia się gałązkami jarzębiny, pokrzywy i łopuchem, gdyż kiedyś wierzono, że obroni to gospodarzy przed czarownikami i niedźwiedziami.

Magiczne znaczenie ma poranna rosa w dniu 24 czerwca, a także strumienie i źródła. Mycie się poranną rosą w dniu Jana ma gwarantować zdrowie. Tradycyjnie święto janowe wymagało i wróżb. Jedną z tradycji jest poszukiwanie kwiatu paproci, którego znalezienie zapewnia szczęście na całe życie. Święto Jana połączone jest z kultem płodności i cechuje go (także obecnie) swoboda w stosunkach płciowych.

Z innych, mniej znanych świąt należy wymienić Dzień Michała – 29 września (jesienne zrównanie dnia z nocą) – to święto plonów (dożynki). W dawnych czasach przynoszono ofiary dla bożka urodzaju – Jumisa – dla którego zabijano koguta lub barana. Zachowały się również stare tradycje związane ze świętami rodzinnymi, takimi jak: chrzciny, wesele czy pogrzeb.

Źródło: lotwazabytki.wordpress.com